Imanol Lertxundi

Ondarroako Kale Handiaren bihotzean jaioa. Aita Lazarok, bere gitarra lagun zuelarik, abesten zituen abestiek eta etxean bizi izan zuen giro euskaldunak hezurretaraino busti zion izaera Lertxundiri. Gainerakoa, 1936ko gerra osteko giro latz eta goseak zeharkatu zuen “gaur egun ere janaririk preziatuena ogia!” esan ohi zuen. Errepresioaren semea zen Imanol.

Umoretsua inondik ere. Abeslari fina. Porrutarren gidari eta animatzaile. Ondarroako, nahiz Euskal Herriko beste zenbait txokotako, taberna eta kale bazterrak euskal abesti eta bertso zaharrez sarri alaitu eta abertzaletasunez girotzen abila zen familiako kide. Baita frankismo garai ilunenetan ere. Gernikako bonbardaketaren bertsoak, frankisten “gorriek erre zuten Gernika” saiakerari kontrajarriak, bereziki emozio biziz abestu ohi zituen Imanolek.

Mendia ere bazen bere zaletasuna. Mendiaz maitemindurik, mendiko edertasunaz goza eta gozarazten zekien. Mendiak eta, menditarrak ezagutzen zituen han eta hemen. Maite zuen baserri bakoitza ezagutu eta berton bizi zirenekin harreman estuak egitea.

Imanol Lertxundik ez zion sekula errealitateari begirik itxi eta bere egin zituen herri honen arazoak. Bizirik mantentzen zituen ametsak, Euskal Herriaren askatasunaren aldeko konpromisoz, errepresioaren aurka lanean aritu zen. 1969ko uztailaren 31an Guardia Zibilak atxilotu eta espetxera eraman zuten Imanol Lertxundi [2].

1995ko Otsailaren 9a, eguena. Eguerdian, ostegun askotan bezala, megafoniarekin kalera atera ziren Amnistiaren Aldeko Batzordeko kideak kotxea herriko kaleetatik pasaz arratsalderako deitua zen asanblada baten berri emanez[4].  

San Juan Txurru kaletik errepide nagusira irtetekoak zirenean, Ertzaintzaren kotxe bat gurutzatu eta, kotxe barruan ziren bi kideei identifikatzeko eskatu zieten atxilo hartu asmoz. Kotxeko gidaria ukatu egin zen: “Ni asanblada ireki baterako deialdia egiten ari naiz. Horretarako ez da baimenik behar eta ez naiz legez kanpoko ezer egiten ari”. Eztabaida ikusita, bertan ziren herritar asko hurbildu ziren, tartean eta lehena, Imanol. Egoerak eta tentsioak okerrera egin zuten istiluen aurkako Ertzainak etorri zirenean. Herritarrak zauritu eta Imanol bera astindu zuten. Bularreko mina sentitzen hasi zen, zorabiatu eta ospitalera eraman zuten. Heldu zenerako hila zen ordea, bihotzeko baten ondorioz.

Amnistiaren Aldeko Batzordeak eta Herri Batasunak greba orokorra deitu zuten hurrengo egunerako. Herria osorik itxi zen. Ikastetxeak, tabernak, portua, dendak, industria gunea… erabateko geldialdia egin zen Imanolen heriotza salatu eta babesa adierazteko. Balkoietan ikurrinak xingola beltzarekin[5].

Goizean prentsa agerraldia egin eta bukatuta manifestazioa hasi zen Alamedatik. Herritar asko bertaratu ziren mina eta babesa adieraztera. Ohiko bidea egin zuen manifestazioak Antiguako ama eta Nasa Kalea zeharkatuz eta Zubi Berriko parean bukatuta. Amaiera lekuan istiluen aurkako Ertzaintzanak aurkitu zituzten, manifestazioa eta bertaratutakoak bideoz grabatzen.

Otsailaren 11ko omenaldian, Jon Idigoras, Itziar Aizpurua eta Juan Mari Olano ezkertiar abertzaleek Ertzaintzari leporatu zioten heriotzaren kausa.[6]

Milaka pertsonak eman zioten agurra Lertxundiri Ondarroan.

Ondarroako Aurrera Mendi Taldearen eskela jarri zion Egin egunkarian

• Imanol anaiekin batera abesten Aitorren Hizkuntza zaharra abestia.