Hipoklorito
Hipoklorito deritze bai azido hipoklorosoaren anioiari ( ClO−) baita horren gatzei ere[1]. Azido hipoklorosoaren esterrei ere hipoklorito esaten zaie, adibidez, tert-butil hipokloritoa.
Hipoklorito | |
---|---|
Formula kimikoa | ClO⁻ |
SMILES kanonikoa | [O-Cl&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua] |
MolView | [O-Cl 3D eredua] |
Konposizioa | oxigeno eta kloro |
Azido konjokatua | azido hipokloroso |
Mota | monoanioi eta chlorine oxoanion (en) |
Masa molekularra | 50,964 Da |
Identifikatzaileak | |
InChlKey | WQYVRQLZKVEZGA-UHFFFAOYSA-N |
CAS zenbakia | 14380-61-1 |
ChemSpider | 55632 |
PubChem | 61739 |
Gmelin | 29222 |
ChEBI | 682 |
NBE zenbakia | 3212 |
EC zenbakia | 807-894-9 |
ECHA | 100.235.795 |
RxNorm | 1483317 |
Human Metabolome Database | HMDB0001050 |
UNII | T5UM7HB19N |
Hipoklorito puru gehienak ez-egonkorrak izaten dira eta, ondorioz, ur-disoluziotan maneatzen dira. Beren aplikazio nagusia desinfektatzaile[2] eta dekoloratzaile[3] moduan eta uraren tratamenduan izaten da. Etxeko lixiba sodio hipokloritozko disoluzioa da. Halaber, klorazio eta oxidazio erreakzioetan ere usatzen dira.
Prestakuntza
Hipoklorito-gatzak
Hipokloritoak kloroa eta metal hidroxidoak uretan erreakzionarazten prestatzen dira. Kloroak (0 oxidazio-egoera) dismutazioa pairatzen du kloruro ioia (-1 oxidazio-egoera) eta hipoklorito ioia (+1 oxidazio-egoera) eratuz. Giro-tenperaturan egin behar erreakzioa kloratoak eratzea nahi ez bada.
- Cl2 + 2 NaOH → NaCl + NaClO + H2O
- 2 Cl2 + 2 Ca(OH)2 → CaCl2 + Ca(ClO)2 + 2 H2O
Sodio hipokloritoa elektrokimikoki ere ekoizten da. Gatzuna elektrolizatzen da kloroa eratzeko zeinek dismutazioa pairatzen duen. Baldintza ez-azidoetan egin behar da erreakzioa kloroa disoluziotik burbuila moduan ihes egin dezan ebitatzeko.
Hipoklorito-esterrak
Hipoklorito-esterrak alkoholetatik abiatuz prestatzen dira hainbat erreaktibo baliatuz: kloroa, azido hipoklorosoa, dikloro monoxidoa eta hipoklorito-gatzak[4].
Erreferentziak
- «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2021-03-21).
- Zientzia, Elhuyar. (2008-12-01). «Lixibaren sekretua» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-03-21).
- Maider, Etxaide. (1998-03-01). «Kloroaren ordezkapena paper-zuriketaren prozesuan» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-03-21).
- (Ingelesez) «Organic Syntheses Procedure» orgsyn.org (Noiz kontsultatua: 2021-03-21).
Ikus, gainera
- Kloruro
- Klorito
- Klorato
- Perklorato