Hipertentsio
Hipertentsioa gaixotasun kronikoa da, non tentsio arteriala igotzen den balore normaletatik gora: 140 mmHg-tik (sistolikoa) eta 90 mmHg-etik (diastolikoa) gora.
Hipertentsioa | |
---|---|
| |
Deskribapena | |
Mota | gaixotasun baskularra, artery disease (en) , zantzu klinikoa, hypertension (en) eritasuna |
Espezialitatea | familia-medikuntza hypertensiology (en) |
Sortzen du | bihotz-gutxiegitasuna |
Asoziazio genetikoa | Zerrenda
|
Tratamendua | |
Erabil daitezkeen botikak | valsartan (en) , cyclothiazide (en) , Benazepril, furosemida, nadolol (en) , carvedilol (en) , Hidroklorotiazida, fosinopril (en) , Nifedipino, Espironolaktona, Bisoprolol, terazosin (en) , prazosin (en) , verapamil (en) , Minoxidil, hydroflumethiazide (en) , penbutolol (en) , clonidine (en) , Hidralazina, indapamide (en) , Amlodipino, Erramipril, guanethidine (en) , propranolol (en) , diltiazem (en) , Lisinopril, azido etakriniko, carteolol (en) , trandolapril (en) , methyclothiazide (en) , mibefradil (en) , phentolamine (en) , irbesartan (en) , benzthiazide (en) , bumetanida, atenolol (en) , metolazone (en) , bendroflumethiazide (en) , pindolol (en) , triamterene (en) , esmolol (en) , guanadrel (en) , perindopril (en) , trichlormethiazide (en) , bepridil (en) , mecamylamine (en) , amiloride (en) , labetalol (en) , nicardipine (en) , isradipine (en) , quinapril (en) , phenoxybenzamine (en) , Olmesartan, deserpidine (en) , methyldopa (en) , felodipine (en) , doxazosin (en) , (S)-(−)-timolol (en) , polythiazide (en) , candesartan (en) , Enalapril, chlorothiazide (en) , quinethazone (en) , acebutolol (en) , erreserpina, guanfacine (en) , betaxolol (en) , (RS)-metoprolol (en) , moexipril (en) , nisoldipine (en) , guanabenz (en) , losartan (en) , chlorthalidone (en) , eprosartan (en) , kaptopril, telmisartan (en) , clonidine hydrochloride (en) , Q10 koentzima, carteolol hydrochloride (en) , torasemida, sodio etakrinatoa, hydrochlorothiazide / spironolactone (en) , atenolol/chlorthalidone (en) , hydrochlorothiazide / triamterene (en) , Hydrochlorothiazide / Lisinopril (en) , candesartan / hydrochlorothiazide (en) , dabigatran etexilate (en) , hydrochlorothiazide / valsartan (en) , eplerenone (en) , aliskiren (en) , ezetimibe / simvastatin (en) , hydrochlorothiazide / losartan (en) , bisoprolol / hydrochlorothiazide (en) , amlodipine/benazepril (en) , amlodipine / atorvastatin (en) , rivaroxaban (en) , lisinopril dihydrate (en) , nebivolol (en) , amlodipine/valsartan (en) , telmisartan/hydrochlorothiazide (en) , irbesartan / hydrochlorothiazide (en) , Sacubitril/valsartan (en) eta enalapril / hydrochlorothiazide (en) |
Identifikatzaileak | |
GNS-10-MK | I10,I11,I12, I13,I15 |
GNS-9-MK | 401 |
GNS-10 | I10,I11,I12, I13,I15 |
GNS-9 | 401 |
OMIM | 145500 |
DiseasesDB | 6330 |
MedlinePlus | 000468 |
eMedicine | med/1106 ped/1097 emerg/267 |
MeSH | D006973D006973 |
Disease Ontology ID | DOID:10763 |
- Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
Hipertentsioa lehen mailakoa edo bigarren mailakoa izan daiteke. Lehen kasua, arruntena izan ohi dena (kasuen %90-95), etiologia ezezagunekoa da, hau da, ez dira arrazoiak ezagutzen eta genetikoa dela onartzen da. Bestea aldiz, gaixotasun endokrino, baskular, giltzurrunekoek edo zenbait sendagaik eragindakoa da. Farmako hauen artean sinpatikomimetikoak, estrogenoak eta ziklosporina daude besteak beste.
Honetaz gain, hipertentsioa kontsultakoa edo haurdunaldikoa ere izan daiteke. Kontsultako hipertentsioan gaixoaren presio arteriala igo egiten da medikuaren kontsultara joaten denean urduri jartzen delako. Kasu hauetan neurketak etxean egin beharko ditu gaixoak, hainbat aldiz egunean. Haurdunaldikoan, presio arteriala haurdunaldian bakarrik igotzen da. Hala ere, hau kontrolatu beharrekoa da.
Sailkapena
Hipertentsioa hainbat taldetan sailkatzen da larritasunaren arabera:
Sailkapena | Presio sistolikoa (mmHg) | Presio diastolikoa (mmHg) |
Normala | ||
Aurrehipertentsioa | ||
I. gradukoa | ||
II. gradukoa | ||
III. gradukoa | ||
Arrisku faktoreak
Eragileen artean hauexek daude:
- Adina: arteriosklerosia.
- Gatzaren gehiegizko kontsumoa.
- Bizimodu sedentarioa edo geldikorra.
- Estresa.
- Tabakismoa.
- Alkoholismoa.
- Loditasuna.
- Diabetea.
- Eragile genetikoak.
- >55 urte (gizonetan) / >65 urte (emakumeetan)
Hipertentsioak ez du inolako sintomarik. Kasu batzuetan zefalea agertzen da, baina hau oso inespezifikoa da. Gehienetan konplikazioak izaten dira bere diagnostikorako giltzarria. Horregatik, adin batetik aurrera hipertentsioa kontrolatu egin behar da konplikazio hauek agertu aurretik.
Horrela bada, hipertentsioa beste gaixotasun larri batzuen eragilea da: Kardiopatia iskemikoa, istripu zerebrobaskularrak edo giltzurrun-gutxiegitasuna.
Tratamendua
- Bizimoduaren aldaketa osasuntsuak.
- Farmakoak:
- Beta-blokeatzaileak: Metoprolol, Atenolol, Labetalol eta Carvedilol (*).
- AEKren (Angiotentsinaren Entzima Konbertitzailea) inhibitzaileak: Lisinopril, Quinapril, Fosinopril, Captopril, Enalapril edo Ramipril.
- Angiotentsina 2 motakoaren Errezeptorearen Blokeatzaileak: Losartan, Valsartan edo Irbesartan.
- Kaltzioaren kanalen blokeatzaileak: Nifedipino, Amlodipino edo Verapamil
- Diuretikoak: Chlortalidone edo Hydrochlorothiazide.
- Alfa blokeatzaileak: Doxazosina , Terazosin, Prazosin.
(*) Ingelesezko izenak.