Hezkuntza

Hezkuntza ezagutzak, baloreak, ohiturak, pertsonen sozializazioa eta jokatzeko moduak transmititzen dituen bi norabideetako gizarte-prozesua eta horren emaitza da. Hezkuntza sozializazio eta kontzientziazio kultural, moral eta konduktualaren prozesu bezala ere uler daiteke. Horrela, belaunaldi berrietako gizabanakoek aurreko belaunaldikoen ikuspuntuak, jokamoldeak eta ezagutzak ikasi edo bereganatzen dituzte, horiek une historikora edo kulturalera egokituz. Hezkuntza sistema, biztanlea hezitzea ahalbidetzen duen hainbat osagairekin osatutako egitura da. Eskolak, unibertsitateak, bibliotekak, irakasleak, besteak beste, sistema honen parte dira.

Afganistango eskola bat
Boli Kostako irakasle bat, lehen hezkuntzako bere ikasleekin.

Helburuak

Gaur egungo hezkuntzaren helburua honako hauek dira:

  • Pentsamenduaren estrukturatze pozesua, irudimen sortzailea, adierazmen pertsonala, ahozko komunikazioa eta komunikazio grafikoaren prozesua sustatzea.
  • Sentso-motorrean, aldarrikapen ludiko eta estetikoan, kiroletan eta artean, hazkunde sozio-afektiboan eta balore etikoetan haurren hazkunde prozesua hobetzea.
  • Gizabanakoaren sormena garatzea
  • Integrazio sozialean, taldeko elkarbizitzan, solidaritatean eta kooperazioan, eta ingurumenaren kontserbazioan ohiturak estimulatu.
  • Instituzio eta familiaren arteko lotura indartu.
  • Eremu biologiko, nutrizionak, familiar edo ingurugiroan sortutako desberdintasun fisikoak, psikikoak eta sozialak; programa berezien eta komunitateko beste erakunde batzuekin artikulatutako ekintzen bitartez, hauek prebenitu eta artatu.[1]

Kudeaketa

Estatua da  hezkuntza sistemaren gestio eta erregulazioaren  erantzule. Hezkuntza Ministerioaren edo antzeko organismoen bitartez, gobernatzaileak, lurralde bakoitzeko hezkuntzaren garapenerako oinarriak finkatzen dituzte. Modu honetan ikasketa programak zehaztuko dira eta oinarrizko hezkuntzako praktikak finkatuko dira, besteak beste.

Hezuntza sisteman, Estatua ez da bakarrik aritzen. Estatu mailan kudeatzen diren instituzioak existitzen dira (hezkuntza publiko moduan ezagutzen dena). Baina hezkuntza zerbitzua eskaintzen duten eta korrituak bilatzen duten sektore pribatuak ere badaude. Hezkuntza sisteman,  eskola publikoak eta eskola pribatuak, unibertsitate publikoak eta unibertsitate pribatuak eta abar elkarbizitzen dira.

Hezkuntzarako sarbidea giza eskubideen parte denez, Estatuak, pertsona guztiek parte hartzen dutela bermatu behar du. Herritar guztiek derrigorrezko hezkuntza osatzeko, hezitzeko eta gizartean egoki moldatzeko eskabide superiorretarako aukera izan behar dute[2].

Hezkuntzaren oinarriak

Hezkuntza, lau oinarrizko ikasketetan egituratzen da (Jacques Delors):

- Ezagutzen ikasi: Ikasketa mota honek, garrantzi gehiago ematen dio materiaren erabilpenari, sailkatutako ezagupenei baino. Gizakion bizitzarako medio eta xede kontsideratu daiteke. Duintasunarekin bizitzeko, trebetasun profesionalak garatzeko eta besteekin komunikatzeko; pertsona bakoitzak inguruko munduan ulertzean oinarritzen da.

- Egiten ikasi: Ikasleak, hainbat interakzio eta taldean lan egitera trebatzen ditu. Honen helburua, beraien ingurunean modu positiboan eragitea da.

- Batera bizitzen ikasi: Besteekin kooperatzen eta bizitzen irakastean datza. Independentzia ezberdinak osatzeko, ulermena eta tolerantzia beharrezkoak dira.

-Izaten ikasi: Hezkuntzak pertsona bakoitzaren garapen globalean lagundu behar du.

Hezkuntza motak

Hiru hezkuntza mota daude: Formala, ez formala eta informala.

  • Hezkuntza formala: Parte-hartzea, ikasketa ziurtagirien bitartez, eskolei, institutuei, unibertsitateei eta moduluei egiten die erreferentzia, non parte-hartzea, Ikasketa ziurtagirien bitartez ezagutzen den.
  • Hezkuntza ez formala: Ikasketa curriculum partikular batengatik zuzentzen ez diren kurtso, akademia eta instituzioak; Hezitzeko intentzioa dutenak baina ziurtagirien bitartez aintzatetsi ez direnak.
  • Hezkuntza informala: Eremu sozialean jasotzen dena. Heziketa, bizitzan zehar eskuratzen da; hezkuntzarako intentziorik gabe.

Hezkuntza formala
Lehen hezkuntzako eskola bat, 1945a aurretik.

Hezkuntza formala ingurune egituratu batean antolatzen da, helburu zehatza izanik ikasleei irakastea. Gehienetan, hezkuntza formala eskola inguruan egiten da, hainbat ikasle hartzeko gaitasuna duten ikasgeletan, eta dagokion gaian kualifikatua eta graduatua den irakasle baten eskutik. Eskola sistema gehienak pentsatuak dira balio eta ideal batzuen inguruan; balio eta ideal horiek baldintzatzen dituzte sistema horren hezkuntza hautu guztiak. Hautu horiek dira curriculuma, antolaketa ereduak, ikasteko espazio fisikoen moldaketa, ikasle-irakasleen arteko elkartrukeak, ebaluazio metodoak, gelen tamaina, hezkuntza aktibitateak eta abar[3][4].

UNESCO-k hezkuntza moten nazioarteko sailkapena (ISCED) sortu zuen, hezkuntza sistemak konparatzeko asmoz[5]. 1997an, zazpi irakaskuntza maila eta 25 sail zehaztu zituen. Gerora, sail horiek bereizi zituzten, beste proiektu bat sortzeko. Gaur egungo ISCED 2011 bertsioak bederatzi maila dauzka, eta ez zazpi. Hain zuzen, doktorego aurreko maila hiru mailatan zatitu zuten. Eta maila apalena zabaldu zuten, 3 urtetik beherako haurrentzako hezkuntza garapen programak ere kontuan hartzeko.

Haur hezkuntza

Haur hezkuntzaren helburua da haurren garapen goiztiarra laguntzea, eskolan parte hartzeari begira. Bi multzotan banatzen da. Batetik, 3 urtetik beherako haurrentzako hezkuntza dago, hala nola ISCED 01 maila[5]. Horiek haurtzaindegiak dira.

Ama eskolak edo eskolaurreak izaten dira 3 urtetik 6 edo 7 urtera arteko umeentzat. Hori ISCED 02 maila da. Herrialde batzuetan 6 urtera arte irauten du eskola horrek, beste batzuetan 7 urtera arte. Adin tarte horretan, haurrek beren kideekin eta irakasleekin harreman erraza daukate[5]. Ama eskola edo eskolaurre horiek eskola aurreko programak eskaintzen dizkiete 3 eta 5-7 urte bitarteko haurrei, alde fisiko, intelektual eta morala garatzeko[6].

Lehen hezkuntza

Lehen hezkuntza edo lehen maila (ISCED 1 maila)[5] irakaskuntza formal eta egituratuaren lehen lau-zazpi urteetako fasea izaten da. Haurrei, letretako eta zenbakietako konpetentzia funtzionalak ematea du helburu, eta oinarri sendoa eskaini nahi du ezagutzen eta norbere garapenaren zein garapen sozialaren arlo gehienetan, bigarren hezkuntzarako bidea helburu[7].

Zenbait lekutan 5 urterekin, beste batzuetan 6 urterekin eta beste batzuetan 7rekin hasten dira lehen hezkuntzan. Hori aldakorra da herrialde batetik bestera, baina baita, kasu batzuetan, herrialde bereko leku batetik bestera ere.

2008an, mundu osoko 6 eta 12 urte bitarteko umeen %89 zegoen izena emanda lehen hezkuntzan, eta portzentai horrek gora egin du ordutik hona[8]. UNESCO-ren “Hezkuntza guztientzat” programen baitan, herrialde gehienak engaiatu dira eskolatze unibertsala lortzera, eta beste hainbat herrialdetan derrigorrezkoa da.

Bigarren hezkuntza

Lehen eta bigarren hezkuntzaren arteko banaketa ez da denetan adin berean egiten, baina, gehienetan, 11-12 urteko adin tartean egiten da. Zenbait herrialdetan, bigarren hezkuntzak bi zati izaten ditu: middle school eta high school gisa izendatzen dira ingelesez; kolegioa eta lizeoa dira Ipar Euskal Herrian eta Frantzian; Bigarren Hezkuntza eta Batxilergoa Hego Euskal Herrian eta Espainian.

Hezkuntza eta instrukzioa
Nahitaezko Hezkuntza urteen mapa munduan. Kolore ilunek urte gehiago irudikatzen dute eta argiek, urte gutxiago.

Instrukzioak edozein ezagutzari egiten dio erreferentzia. Pertsona batek edozein hezitzailerik gabe ikas dezake. Beste alde batetik, hezkuntzak, prezeptuak, ariketak eta pertsonen gaitasun intelektualen, kulturalen, fisikoen eta moralen adibideak garatzeko balio du .

Behin kontzeptuak zehaztuta, desberdintasunak agerikoak dira. Hezkuntzak gizabanakoaren pertsonalitate guztia barne hartzen du.

Esfortzua, ohitura eta metodoa izan dira mendeetan zehar norbait izatera iristeko bete beharreko zereginak (Montesquieu). Premisa hauetatik abiatuz, Locke bezalako pentsalari handiek argi zuten hezteko, ez dela irakurketan eta diktaketetan bakarrik oinarritu behar, baizik eta, behaketan eta errespetuan.

Heztea askatasunerako bidea bada, instrukzioa funtzio sozial bat betetzeko behar dugun irakaskuntzaren ezagutzan bihurtzen da.

Badirudi hezkuntza gaur egun, ikasleak ikasi behar duen edukietan oinarritzen dela, gerora begira demostratu ahal izateko, azterketa baten bidez dakiena nahiz eta memoriaz izan.

Hezkuntza prozesu ebolutibo eta konstantea da, non gizakiaren jokaera moldatzen du ezagutza eta esperientzien bidez. Honakoa, formal edo informala eta kontzientea edo inkontzientea izan daiteke.

Ebaluazioa

Ebaluazioa modu sistematiko eta objektiboan, pertinentzia, eraginkortasuna, efizientzia eta heziketa jardueraren inpaktua determinatzen duen prozesua da eta erabakiak zehaztu ahal izateko informazioaren bilketan datza. Honen ikuspuntutik, ebaluazioa ez da inoiz amaitzen, egiten den ekintza bakoitza ebaluatu behar baita. Era berean esan daiteke, ebaluazioa ikaskuntza esanguratsuan aldez aurretik helburuen betetze-maila ikertzera bultzatzen duen prozesua dela.

Ikasketarako erreminta administratiboa eta etengabeko jarduerak zein planifikazioa, programazioa eta etorkizuneko erabakien hartzea hobetzera orientatutako prozesu eratzailea osatzen du.

Ebaluazioak, jasotako ezaguerak neurtzea baimentzen du, eta jarritako aurreikuspenak betetzeko helburuarekin, ikasleek izandako aurrerapenen informazioa proportzionatzen du

Hezkuntza ebaluazioa, prozesu sistematiko eta bideratua da. Bertan, elementu multzo batek esku hartzen du: formazio profesionalaren entsegu edo praktika, proiektu integratzaile bat, eskola bateko antzerki emanaldia, ikasketa informatikoak, entsegu frogak, etab. Elementu hauek, subjektuak planteatutako helburuak ea betetzen dituen determinatzen du; horrela, bere jarreran aldaketa esanguratsuak izateko.

Ikasleak helburu bezala izateaz gain, kontuan hartzen ditu irakasle eta irakasle ez diren langileak, curriculum-a, baliabideak, planak, programak, proiektuak, estrategia metodologikoak eta helburu moduan, integralki ebaluatzea duten instituzioak.

Ebaluazioa, portaera eta errendimendu aldaketei bideratutako prozesu dinamiko, jarraia eta sistematiko bezala kontzeptualizatu daiteke. Horien bitartez, helburuen arabera egindako lorpenak egiaztatzen dira.

[1]

Definizio alternatiboa

Ebaluazioetarako hainbat sailkapen daude, baina aplikatzeko unean, hauek bereizten dira:

  • Hasierako ebaluazio: ikasle batek duen oinarrizko informazio mailatik goragoko batera pasatzeaz arduratzen da.
  • Ebaluazio hezitzailea: ikaskuntza-irakaskuntza prozesua egiaztatzea du helburu, beti ere ebaluazio gehigarria aurkeztu baino lehen.
  • Ebaluazio gehigarria: unitate tematiko bat amaitzean edo denbora jakin batean aplikatzen da. Neurgarria izatearen ezaugarria du, ebaluazio mota honetan izena ematen duen ikasle bakoitzari zenbaki bat ematen zaio eskala jakin batean, modu objektiboan zein subjektiboan.

Historia

Hezkuntza hasi zen helduek gazteak entrenatzen zituztenean gizarterako ezagupen eta trebetasunekin. Gizartean tradizionalki, ahoz edo imitazioaren bitartez egin da transmisio hori. Istorioen narrazioak, ezagupenak, baloreak eta trebetasunak hurrengo belaunaldira pasatu zituzten. Munduan zehar, kulturek, beraien ezagupenak eta trebetasunak, imitazioaz gain, beste modu batzuetan erraz ikas zitezkeela zabaltzearekin, hezkuntza formala hasi zen garatzen.

Historiaurrea

Hezkuntza historiaurrean hasi zen, helduek umeei haien gizarterako beharrezkoak ziren konpetentziak irakatsi nahi zizkietelako. Alfabetatu aurreko gizarteetan, ikasketa hori ahoz eta imitazio bidez egiten zen. Narrazio horrekin jakintzak, balioak eta konpetentziak transmititu ziren belaunaldiz belaunaldi. Denborarekin, beren konpetentzietatik haragoko jakintzak eskuratu zituzten, eta ez zen gehiago nahikoa imitazio bidez ikastea. Horregatik, eskola formalak sortzen hasi ziren. Egiptoko Inperio Ertainean (K.a. 2500 - K.a. 1750) eskolak existitzen ziren[9].

Antzinaroan

Antzinaroaren hasieran, Indiako, Txinako, Egiptoko eta Hebrear kulturaren kontzepzio eta praktikak kokatu behar dira.

Platonen akademia, Pompeiako mosaikoa
Nalanda hezkuntza zentroa budista

Europan

Antzinaron, Platonek Atenasko Akademia sortu zuen; hura zen Europako lehen goi mailako irakaskuntza erakundea[10]. Egipton, Alexandria hiriak eman zion jarraipena Atenasko eskolari, K.a. 330ean. Garai hartan eraiki zuten Alexandriako liburutegi handia. Europako zibilizazioek, aldiz, alfabetatze eta antolaketa galera handia jasan zuen, Erromako Inperioa erori ondoren[11].

Txinan

Txinan, Konfuzio (K.a 551-479) izan zen herrialde hartan eragin handiena izan zuen antzinaroko filosofoa. Hark hezkuntzari buruz zuen ikuspegiak jarraitu du eragina izaten Txina, Japonia, Vietnam eta Koreako gizarteetan. Konfuzio ahalegindu zen buruzagi bat aurkitzen, bere gobernantza ereduaren idealak jarraituko zituena, baina ez zuen lortu. Hala ere, haren dizipuluek jarraitu zuten Ekialdeko Asian eragina izaten, Aro Modernora arte, Konfuzioren Analektak idatzi ondoren[12].

Hego Amerikan

Aztekek ere bazuten hezkuntzarako teoria garatu bat. Hitz bat bazeukaten horretarako, nahuatl hizkuntzan: tlacahuapahualiztli (“pertsona bat hezteko eta edukatzeko artea”[13] edo “gizakiak indartzeko edo hezteko artea”[14]. Haien arabera, hezkuntza era zabalean ulertzen zen: etxetik hasi, eskola formalean jarraitu eta komunitateko bizitzan indartzen zen zerbait zen. Historialarien arabera, haientzat, hezkuntza formala derrigorrezkoa zen guztientzat, hala nola klase sozial eta sexu-genero guztientzat[12]. Hezkuntza praktika multzo konplexu baten bidez, garrantzia ematen zitzaion iraganeko esperientzia eta herentzia intelektuala hurrengo belaunaldiari helarazteari. Helburua zen norbanakoaren garapena eta komunitatean integratzea[14].

Europan

Erromako Inperioa erori ondoren, Eliza katolikoa izan zen Mendebaldeko Europako hezkuntzaren zabaltzaile bakarra[14]. Elizak katedral-eskolak sortu zituen Erdi Aro hasieran, goi mailako hezkuntza zentro gisa. Horietako batzuk Erdi Aroko unibertsitate bihurtu ziren eta Europa modernoko unibertsitate askoren arbasoak izan ziren[11]. Goi Erdi Aroan, Chartresko katedralak kudeatzen zuen Chartresko katedral-eskola, fama eta eragin handia zeukana.

Erdi Aroko Europa kristauko unibertsitate haiek oso ongi errotuta zeuden Mendebaldeko Europan. Ikerketarako askatasuna bultzatzen zuten, eta jakintsu eta filosofo andana bat sortu zuten, besteak beste Napoliko Unibertsitateko Tomas Akinokoa, Oxfordeko Unibertsitateko Robert Grosseteste[15] eta Alberto Handia[16].

Boloniako Unibertsitatea 1088an eratu zuten, eta hura hartzen da gaur egun ere indarrean dagoen unibertsitate zaharrentzat[17].

Mundu arabiarrean
Madrasa bat Bakun, Azerbaijanen

Ekialde Hurbilean (garai hartan, mendebaldean, iberiar penintsulatik, ekialdean, Indus ibairaino eta, hegoaldean, Maliko inperioraino hedatzen zena), zientziak eta islamiar matematikak garatu ziren, kalifa-herri islamikoaren garaian.

Pizkundea
Matteo Ricci (ezkerrean) eta Xu Guangqi (eskuinean) Euklidesen Elementuak liburuaren txinerako edizioarekin (1607an argitaratutakoa)

Pizkunde garaian, Europan, ikerketa zientifikoaren eta intelektualaren aro berri bat hasi zen. Halaber, greziar eta erromatar zibilizazio ohiak baloratzen ere hasi ziren. 1450ean, Johannes Gutenbergek inprimatzeko makina asmatu zuen. Horri esker, literatura lanak askoz azkarrago zabaldu ahal izan ziren. Inperioen aro europarraren garaian, Europako ideiak mundu osora zabaltzen hasi ziren, hezkuntza, filosofia, erlijioa, artea eta zientzien arloan. Misiolariek eta jakintsuek beste zibilizazio batzuetako jakintzak eta ezagutzak ere ekarri zituzten Europara, adibidez Txinatik itzuli ziren jesuitek. Jesuitek Europako jakintzak obrak (besteak beste Euklidesen Elementuak) itzuli zituzten txinerara, eta Konfuzioren pentsamenduak itzuli zituzten Europako publikoarentzat.

Argien Garaian hezkuntza ikuspegi laikoago batetik zabaltzen hasi zen, Europan.

Aro garaikidea

Hezkuntza garaikidean, Estatuak kontrolatutako gaur egungo hezkuntza sistema ordenatuak jaiotzen dira[1] [18]. Gaur egun, herrialde gehienetan, denbora osoko irakaskuntza derrigorrezkoa da haur guztientzat, adin batera arte. Derrigorrezko irakaskuntzaren hazkunde horregatik eta demografiaren hazkundearengatik, Unesco-ren kalkuluen arabera, hurrengo 30 urteetan hezkuntza formala jasoko duten pertsonak gehiago izango dira orain arte jaso duten guztiak baino[19].

Euskal Herriko hezkuntzaren historia

Zalantzarik gabe Euskal Herriko Unibertsitatearen sorrerak eta garapenak zuzenean eragin dute Euskal Herriko hezkuntzaren historiaren ikerketa bilakaeran (baita euskaraz burutu izan den ekoizpen historiografikoan), hain zuzen Pedagogiako ikasketen bultzadaz eta, bereziki, Euskal Herriko hezkuntzaren historiari buruz eskaini izan diren doktorego ikastaro eta doktorego tesien eraginez. Dena den, Euskal Herriko hezkuntzaren historiak baditu ezaugarri orokor batzuk.

  • Aro garaikideak piztu du bereziki historialarien interesa, XIX. mendeak batik bat, nahiz XX. mendeak geroz eta indar gehiago hartzen joan
  • Ikerketa gehienak Hego Euskal Herrian zentratzen dira, Iparraldeko egoera askoz ere ilunagoa agertzen delarik
  • Ekoizpen gune nagusiak Hegoaldean kokatzen dira
  • Hezkuntza-politikaren eremua da Euskal Herriko hezkuntzaren historiari begira burutu den ikerketa jardueraren ardatz nagusia
  • Esparru berrietara ireki da (haurtzaroa, alfabetatzea, generoa, etab.)
  • Bistakoak dira ere azkeneko urte hauetan berrikuntza metodologikoaren alde eman diren urratsak[20].

Hezkuntza ereduak munduan

Euskal Herria

Hezkuntza Euskal Herrian nolakoa den ikusteko, Euskal Herrian bi hezkuntza sistema oso bestelakoak daudela jakin behar da, Espainia eta Frantziakoa. Espainiako estatuaren legedi pean dauden Hego Euskal Herriko Euskal Autonomia Erkidegoak eta Nafarroako Gobernuak hezkuntzaren gainean arauak sortzeko eskumena dute. Bertan euskarak ofizialtasun estatusa dauka EAE osoan eta Nafarroako iparraldeko zenbait lurraldetan. Ipar Euskal Herrian, ordea, Frantziako estatuak ez ditu hezkuntza eskuduntzak bertako erakunde politikoekin partekatzen, eta frantsesa da hizkuntza ofizial bakarra.

Euskal Herriko hegoaldean, ikasleek ibilbide hau daukate:

  • Haurtzaindegia eta Haur Hezkuntza (0-6 urte)
  • Lehen Hezkuntza (6-12 urte)
  • Bigarren Hezkuntza (12-16 urte)
  • Lanbide Heziketa (16-18 urte)
  • Unibertsitatea

Euskal Herriko iparraldean, ikasleek Frantziako ibilbidea daukate:

  • Ama eskola (3-6 urte).
  • Lehen maila (6-11 urte)
  • Kolegioa (11-15 urte)
  • Lizeoa (15-18 urte)
  • Lizeo profesionala
  • Unibertsitatea

Espainia

Espainiako hezkuntza sistema, bost hezkuntza mailatan osatzen da:

  • Haur Hezkuntza (0-6 urte)
  • Lehen Hezkuntza (6-12 urte)
  • Bigarren Hezkuntza (12-16 urte)
  • Batxilergoa (16-18 ikasturte)
  • Goi mailako Hezkuntza

Ezaugarriak
  • Hezkuntza pertsonalizatuta; beharrei moldatutakoa
  • Teknologien erabilera
  • Digitalizazioa (ekonomikoki jasangarria)

Frantzia

Frantziako hezkuntza sistemak bost maila dauzka:

  • Ama eskola edo Haur Hezkuntza (3-6 urte)
  • Lehen Hezkuntza (6-11 urte)
  • Kolegioa (11-15 urte)
  • Lizeoa (15-18 urte)
  • Goi mailako hezkuntza

Irakaskuntza publikoan eskolatzen da ikasleen % 80a.

Estatuak erakunde pribatuen zati bat finantzatzen du itunen eta hitzarmenen bidez.

Amerikako Estatu Batuak

AEBko hezkuntza sistema, gehienetan, publikoa da; gobernuaren hiru mailen kontrolpean: federala, estatala eta tokikoa. Eskola garaiak hamabi urte irauten du. Haur Hezkuntza derrigorrezkoa da, baina haurtzaindegiko lehen urtea ez. Lehen Hezkuntzaren iraupena 6 urtetakoa da, eta beste hainbestekoa da Bigarren Hezkuntzaren iraupena ere.

Klaseak irailean hasten dira, eta ikasturteak bi seihileko izaten du: irailetik abendura lehena, eta urtarriletik ekainera bigarrena. Bigarren Hezkuntzako ikasleek, lau edo bost irakasgai dituzte, eta klaseen iraupena ordu batekoa edo bi ordukoa izan daiteke.

Eskolak eskolaz kanpoko jarduerak ere eskaintzen ditu: banda, orkestra, korua, dantza, klubak, kirolak, antzerkia, batzarrak eta abar.

Batxilergoa bukatu ondoren, goi mailako eskoletara joaten dira. Unibertsitatea ordainpekoa da. Askok maileguak egin behar izaten dituzte ikasketak ordaintzeko. Ikasle onei bekak ematen dizkiete[21].

Finlandia
Finlandiako ikasle batzuk.
Jan Steen (1672)

Bere ikasleak oso ongi formatuta egotea lortzen dituen hezkuntza sistema ospetsuenetakoa, munduan osoarentzat erreferentzia dena, Finlandia da. PISA txostenetan urtetan atera dituen emaitza onei esker, besteak beste.

Hurrengo oinarri hauek dauzka:

  • Hezkuntza doakoa eta ume guztiei dute sarbidea, hezkuntza sistema publikoa da ia % 100,
  • Derrigorrezkoa da 7 urtetik 16 urtera arte, ume txikiagoak familian hezi egiten dira,
  • Ez dira ez liburuak, ez jangela, ez eskola garraioa ordaintzen,
  • Behar bereziak dituzten ikasleak babesten dira; hezkuntza pertsonalizatzen da eta ume bakoitzaren ikaste erritmoa errespetatzen da.
  • Eskola orduak beste hezkuntza sistema gehienetan baion gutxiago dira,
  • Ez dira ia etxerako lanik bidaltzen,
  • Lehen hezkuntzan 3/4 egun klase izaten dituzte astean,
  • Ikasleek ez dute ez notarik ez azterketarik izaten 11 urte bete arte,
  • Irakasleak, prestakuntza handia jaso duten profesionalak dira eta gizartean oso ongi baloratuak daude[2].

Hego Korea
Hego Koreako ikasle batzuk.

Finlandiako hezkuntza sistemaren ifrentzu bezala Hego Koreako hezkuntza sistema aurkezten da. Hego Korean ere oso emaitza onak atera izan dituzte urtetan PISA txostenetan. Hezkuntza sistema, ordea, Finlandiakoarekin konparatuta, oso bestelakoa da.

Koreako ikasleek denbora luze-luzea ematen dute jarduera akademikoekin. Eskola ordutegi luzea dute eta ikasle gehienek, berez nahiko luzea den ordutegi hori oraindik ere gehiago luzatzen dute akademia pribatuetan, etxeko lanak behar bezala egiteko, azterketak prestatzeko, etab.

Lehiakortasun handiko sistema dela esaten da, lehia handia egoten da ikastetxe eta unibertsitate ustez onenetan sartzeko, eta ikasleek, batez ere ziklo amaieretan, estres maila handia jasan behar izaten dute.

Erreferentziak
  1. (Gaztelaniaz) Educación. 2020-05-03 (Noiz kontsultatua: 2020-05-04).
  2. (Gaztelaniaz) «Definición de sistema educativo — Definicion.de» Definición.de (Noiz kontsultatua: 2020-05-04).
  3. «What is the difference between "informal" and "non formal" learning?» web.archive.org 2014-10-15 (Noiz kontsultatua: 2020-05-29).
  4. "Perspectives Competence Centre, Lifeling Learning Programme". jatorrizko bertsiotik hartutakoa, 2020ko maiatzaren 29an.
  5. ISCED 2011 classification
  6. Ross, Elizabeth Dale (1976). The Kindergarten Crusade: The Establishment of Preschool in the United States. Athens: Ohio University Press.
  7. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organzation “ISCED 2011"
  8. UNESCO, Education For All Monitoring Report 2008, Net Enrollment Rate in primary education
  9. Blainey, Geoffrey, 1930-. (2004). A very short history of the world. Allen Lane ISBN 0-7139-9822-9. PMC 59265152. (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  10. (Ingelesez) «Why Is Confucius Still Relevant Today? His Sound Bites Hold Up» National Geographic News 2015-03-25 (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  11. Colín, Ernesto,. (2014). Indigenous education through dance and ceremony : a Mexica palimpsest. (First edition. argitaraldia), 65 or. ISBN 1-137-35361-9. PMC 894546965. (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  12. León Portilla, Miguel.. (). Aztec thought and culture; a study of the ancient Nahuatl mind.. ([1st ed.]. argitaraldia) University of Oklahoma Press, 134-135 or. ISBN 0-8061-0569-0. PMC 181727. (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  13. Reagan, Timothy G.. (2005). Non-Western educational traditions : indigenous approaches to educational thought and practice. (3rd ed. argitaraldia) Lawrence Erlbaum, 108 or. ISBN 1-4106-1143-4. PMC 56793303. (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  14. «Science owes much to both Christianity and the Middle Ages : Soapbox Science» blogs.nature.com (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  15. «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Robert Grosseteste» www.newadvent.org (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  16. «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: St. Albertus Magnus» www.newadvent.org (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  17. The heritage of European universities. (2nd edition. argitaraldia), 136 or. ISBN 92-871-6121-6. PMC 85360063. (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  18. (Gaztelaniaz) Historia de la educación. 2020-05-06 (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).
  19. (Ingelesez) Robinson, Sir Ken. Do schools kill creativity?. (Noiz kontsultatua: 2020-05-28).
  20. (Ingelesez) «Euskal Herriko Hezkuntzaren Historia. Historiografia - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-05-07).
  21. (Gaztelaniaz) Sistema educativo de Estados Unidos. 2020-04-23 (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.