Nederlandera

Nederlandera[1] jatorri germanikoa duen hizkuntza bat da. Gutxi gorabehera, 24 milioi hiztun ditu mundu osoan.

Nederlandera
Nederlands — Hollands — Vlaams
Nederlanderaren hedapena.
Datu orokorrak
Lurralde eremuaHerbehereak, Holandarren Antillak, Aruba, Surinam, Belgika (Flandria eta Brusela), Frantzia (Frantziar Flandria), Alemania (Rhin Beherea) eta Indonesia
HiztunakJatorrizkoak: 22 milioi
Guztira: 27 milioi
Rankinga45.a
OfizialtasunaAruba, Belgika, Herbehereak, Holandarren Antillak, Surinam, Benelux, Europar Batasuna, Hego Amerikako Nazioen Batasuna
AraugileaNederlandse Taalunie
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
germaniar hizkuntzak
mendebaldeko germaniar hizkuntzak
Franconian (en) Itzuli
Low Franconian (en) Itzuli
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiaSOV hizkuntza, V2 hizkuntza, nominatibo-akusatibo hizkuntza, hizkuntza azentuala, time–manner–place (en) Itzuli, hizkuntza fusionatzailea eta hizkuntza sintetikoa
Denbora gramatikalakorainaldia eta lehenaldia
Modu gramatikalakindikatiboa, agintera eta subjuntiboa
Genero gramatikalakgenero komuna, genero neutroa, genero maskulinoa eta genero femeninoa
Kasu gramatikalaknominatiboa, akusatiboa eta datiboa
Alfabetoalatindar alfabetoa eta Dutch Braille (en) Itzuli
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1nl
ISO 639-2dut nld
ISO 639-3nld
Ethnologuenld
Glottologdutc1256
Wikipedianl
Linguasphere52-ACB-a
ASCL1401
Linguist Listnld
IETFnl

Hizkuntza ofiziala da Herbehereetako Erresuman —hots, Herbeheretan, Holandarren Antilletan eta Aruban— eta Surinamen. Belgikako hizkuntza ofizialetako bat da, frantsesarekin eta alemanarekin batera. Frantziako ipar-ekialdean ere 60.000 pertsona inguruk hitz egiten dute. Indonesiako hainbat tokitan ere hitz egiten da, nederlandar kolonia zenean, administrazio publikoak hizkuntza ofizialtzat erabiltzen baitzuen.

Nederlandera estandarrak ABN izena hartzen du, Algemeen Beschaafd Nederlands (Nederlandera orokor landua), eta horixe da Herbehereetan eta Belgikan erabiltzen den aldaera. Mundu guztian, 250 unibertsitatetan baino gehiagotan irakasten da.

Sailkapena

Dialektoak

Holandera Holandako probintzietako dialektoa da, brabantsera Brabants probintzian hitz egiten den moduan. Hizkuntzari holandera deitzea desegokia da eta isekatzat har dezakete Holandako probintzietan bizi ez diren hiztunek.

Afrikaansa Namibia eta Hegoafrikan hitz egiten da, normalean hizkuntza beregain gisa hartzen bada ere.

Flandrian hitz egiten den nederlanderari, berriz, flandriera deritzo. Horrek ere beste dialekto batzuk ditu: mendebaldekoa, ekialdekoa, linburgera, brabantsera eta anberesera.

Literatura
Sakontzeko, irakurri: «Nederlanderazko literatura»

Jacob van Maerlant eta Jan van Ruusbroec Erdi Aroko egilerik azpimarragarrienak dira, beste batzuen artean. Denboran aurrera, Urrezko Aroan (1550–1670), Joost van den Vondel batik bat eta Dirck Volckertszoon Coornhert eta Pieter Corneliszoon Hooft idazle nabariak izan ziren.

XIX. mendean Willem Bilderdijk, Guido Gezelle poeta, "Multatuli" (kolonialismoa satirikoki kritikatu zuena) eta Louis Couperus ditugu. Azkenik, XX. mendetik aurrera, Johan Huizinga eta Harry Mulisch ezagunenen artean daude.

Erreferentzia
  1. Hiztegi batua, Euskaltzaindia

Kanpo estekak
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.