Herakles
Herakles[1] (antzinako grezieraz Ἡρακλῆς Hêraklês, "Heraren aintza") greziar mitologiako heroi erdi-jainkotiar bat zen, Zeusen semea eta bere indar ezohikoagatik ezaguna. Bere bertsio erromatarra Herkules da. Berari buruz kontatzen diren historia ugarietan ezagunenak bere hamabi lanak dira.
Herakles | |
---|---|
Greziar mitologia | |
Ezaugarriak | |
Sexua | gizonezkoa |
Baliokideak | Herkules, Hercle (en) eta Alcaeus (en) |
Heriotza | pozoitze |
Familia | |
Aita | Zeus |
Ama | Alkmena |
Ezkontidea(k) | Deianira (en) , Megara, Hebe eta Omphale (en) |
Bikotekidea(k) | Astidamia (Amintorren alaba), Auge (en) , Bolbe (en) , Celtine (en) , Chalciope (en) , Melite (en) , Melite (en) , Phialo (en) , Pirene, Tinjis (en) , Aeschreis (en) , Aglaia (en) , Certhe (en) , Elachia (en) , Euboea (en) , Marse (en) , Nicippe (en) , Meda (en) , Barge (en) , Xenodoce (en) , Exole (en) , Astyoche (en) , Procris (en) , Parthenope (en) , Anthippe (en) , Asopis (en) , Epicaste (en) , Autonoe (en) , Argela (en) , Myrto (en) , Archedice (en) , Clythippe (en) , Elacatus (en) , Chryseis (en) , Eone (en) , Epilais (en) , Lysidice (en) , Euryca (en) , Nice (en) , Laothoe (en) , Tiphyse (en) , Olympusa (en) , Praxithea (en) , Toxicrate (en) , Hippocrate (en) , Erasippe (en) , Antheia (en) , Psophis (en) , Dardanis (en) eta Hippo (en) |
Seme-alabak | Agelaus (en) , Gelonus (en) , Alcaeus (en) , Bucolus (en) , Antileon (en) , Aechmagoras (en) , Glenus (en) , Hilo, Hodites (en) , Macaria (en) , Ctesippus (en) , Alexiares (en) , Anicetus (en) , Therimachus (en) , Creontiades (en) , Deicoon (en) , Tlepolemus (en) , Telephus (en) , Olynthus (en) , Promachus (en) , Sufax (en) , Cleodaeus (en) , Dexamenus (en) , Pandaie (en) , Rhopalus (en) , Phaestus (en) , Adrastus (en) , Eurypylus (en) , Hippeus (en) , Alopius (en) , Nephus (en) , Eumedes (en) , Scythes (en) , Agathyrsus (en) , Medebrontes (en) , Leucippus (en) , Antiochus (en) , Antimachus (en) , Echephron (en) , Iobes (en) , Thessalus (en) , Acheles (en) , Hyllus (en) , Anton (en) , Aceles (en) , Atys (en) , Bargasus (en) , Eucleia (en) , Keltos (en) , Erythras (en) , Afer (en) , Antiades (en) , Anicetus (en) , Amathes (en) , Amestrius (en) , Antilochus (en) , Archemachus (en) , Astyanax (en) , Brentus (en) , Brettus (en) , Buleus (en) , Camirus (en) , Cleolaus (en) , Erasippus (en) , Lamus (en) , Archelous (en) , Aristodemus (en) , Atromes (en) , Bdella (en) , Chersibius (en) , Ctesippus (en) , Deion (en) , Democoon (en) , Deucalion (en) , Dynastes (en) , Entelides (en) , Celeustanor (en) , Carthago (en) , Thresippas (en) , Polylaus (en) , Eurycapes (en) , Tigasis (en) , Hippozygus (en) , Onesippus (en) , Teles (en) , Nicodromus (en) , Mentor (en) , Lynceus (en) , Oestrobles (en) , Teleutagoras (en) , Halocrates (en) , Euryops (en) , Patrocleus (en) , Eratus (en) , Eueres (en) , Evenus (en) , Euryteles (en) , Fabius (en) , Galates (en) , Glanus (en) , Glycisonetes (en) , Tyrsenus (en) , Laomenes (en) , Astybies (en) , Archedicus (en) , Antiphus (en) , Leucones (en) , Olympus (en) eta Hipponous (en) |
Anai-arrebak | Ifikles |
Familia | |
Leinua | Heraklidak |
Heraklesen bizitza Hera Zeusen emazteak zion gorrotoak baldintzatu zuen. Zeusek emakume batekin izandako harremantetatik jaio zen Herakles, eta horrek Herari bere senarraren fideltasun eza gogorazten zion. Izena (Hêraklês, "Heraren aintza") Hera eztitzekotan ipini zitzaion.
Heraklesek errege izan behar zuen berez, baina Herak bere amari erditzea eragotzi zionez, lehenago jaio zen bere lehengusu Euristeo izan zen koroatua beraren ordez.
Hamabi lanak
Jada heldua zela, Herak eragindako zoroaldi batean, bere bi seme eta bi iloba hil zituen. Krimen honen penitentzia gisa, Euristeoren aginduetara jartzeko agindu zitzaion. Honek bere hamabi lan famatuak egitera behartu zuen.
Idazle guztiek ez dute ordena bera ematen. Hona hemen Apolodorok (2.5.1-2.5.12) emandako hamabi lanen ordena:
- Nemeako lehoia ito.
- Lernako hidra akabatu.
- Zeriniako oreina atzeman.
- Erimantoko basurdea ehizatu.
- Augiasen ukuiluak garbitu.
- Estinfaloko txoriak akabatu.
- Kretako zezena hezi.
- Diomedesen behorrak lapurtu.
- Hipolitaren gerrikoa hartu.
- Gerionen artaldea ostu.
- Hesperideen lorategiko urrezko sagarrak lapurtu.
- Zerbero zakurra infernutik atera.