Helmut Kohl

Helmut Kohl
	; (1996) Irudi gehiago
	Ahotsa
Bundestageko kidea
Bundestageko kidea
Bundestageko kidea
Bundestageko kidea
Bundestageko kidea
6. Alemaniako Kantziler Federala
Bundestageko kidea
; Europar Kontseiluko Biltzar Parlamentarioko ordezkoa
Bundestageko kidea
8. Chairman of the CDU/CSU Bundestag fraction (en)
5. Leader of the Christian Democratic Union (en)
Renania-Palatinatuko Ministro-Presidentea
Renania-Palatinatuko Landtag-eko kidea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Helmut Josef Michael Kohl
Jaiotza	Friesenheim, 1930eko apirilaren 3a
Herrialdea	Weimarko Errepublika 1933ko urtarrilaren 30a); Hirugarren Reicha (1933ko urtarrilaren 30a - 1945eko maiatzaren 8a); Mendebaldeko Alemania (1945eko maiatzaren 8a - 1990eko urriaren 3a); Alemania (1990eko urriaren 3a -
Bizilekua	Oggersheim
Lehen hizkuntza	alemana
Heriotza	Oggersheim, 2017ko ekainaren 16a (87 urte)
Hobiratze lekua	Old Cemetery (en)
Familia
Aita	Hans Kohl
Ama	Cäcilie Kohl
Ezkontidea(k)	Hannelore Kohl (1960ko ekainaren 27a - 2001eko uztailaren 5a); Maike Kohl-Richter (2008ko maiatzaren 8a - 2017ko ekainaren 16a)
Seme-alabak	ikusi Walter Kohl; Peter Kohl;
Familia	ikusi Wilhelm Renner (en) (aitaginarreba);
Hezkuntza
Heziketa	Johann Wolfgang Goethe-Frankfurt am Maingo Unibertsitatea ; Heidelbergeko Unibertsitatea
Tesia	Die politische Entwicklung in der Pfalz und das Wiedererstehen der Parteien nach 1945 (en)
Tesi zuzendaria	Walther Peter Fuchs
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, historialaria, politologoa eta Alemaniako kantzilerra
	Parte-hartzailea 1999 German presidential election (en) ; 1983 West German federal election (en) ; 1976 West German federal election (en) ; 1987 West German federal election (en) ; 1990 German federal election (en) ; 1994 German federal election (en) ; 1998 German federal election (en) ;
Pisua	150 kilogramo
Altuera	195 zentimetro
Lantokia(k)	Mainz; Bonn eta Berlin
Jasotako sariak	ikusi Grand Cross special issue of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany, special issue (1998ko urriaren 26a) ; German Leo Baeck Award (1997) ; Jawaharlal Nehru Award for International Understanding (1990) ; Grand Cross of Honor for Services to the Republic of Austria (1973) ; Karlomagno Saria (1988ko azaroaren 1a) ; honorary citizen of Berlin ; Order of Merit of Baden-Württemberg (1999) ; Knight of the Order of the White Eagle (1998) ; Eric M. Warburg Award (1996) ; Order of the White Lion ; Knight Grand Cross of the Order of St Michael and St George ; Askatasunaren Domina Presidentziala ; European handicraft prize (1992) ; Nazioarteko lankidetzaren Asturiasko Printzesa Saria (1996) ; Hanns Martin Schleyer Prize (2009) ; Robert Schuman Domina (1986) ; honorary citizen of Frankfurt am Main ; Decoration for Exceptional Merits ; Honorary Citizen of Europe (1998ko abenduaren 12a) ; Grand Order of Queen Jelena ; Knight Grand Cross of the Order of Merit of the Italian Republic ; Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion ; Knight Grand Cross of the Order of the Falcon ; Grand Cross of the Order of Prince Henry ; Order of the Cross of Terra Mariana, 1st Class ; honorary doctor of the Katholieke Universiteit Leuven ; honorary doctorate from the University of Cambridge ; doctor honoris causa of Keiō University ; Pipe Smoker of the Year (1975) ; Grand Cross of the Military Order of Christ ; honorary doctorate from the Catholic University of Lublin ; honorary doctorate of CEU San Pablo University ; Order of Karl Valentin (1984) ; honorary doctorate of Taras Shevchenko National University of Kyiv ; Commander's Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (1970) ; Knight Commander's Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (1973) ; Alemaniako Errepublika Federalaren Merituaren Izar eta Gerrikodun Merituaren Gurutze Handia (1975) ; Grand Cross 1st class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (1979) ; Point Alpha Prize (2005) ; Ohorezko Legioko gurutze handia ; Osgar (2005) ; Osgar (2009) ; Franz Josef Strauss Award (2005) ; Order of Merit of the Federal Republic of Germany ; Financial Times Person of the Year (1990) ; honorary citizen of Gdańsk ;
Kidetza	Alemaniako Batasun Demokrata Kristaua
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Alderdi politikoa	Alemaniako Batasun Demokrata Kristaua
	helmut-kohl.de

Helmut Kohl (Ludwigshafen, Bavaria, gaur egun Renania-Palatinatua, 1930eko apirilaren 3a - Ludwigshafen, 2017ko ekainaren 16a)[1] alemaniar politikaria izan zen. Batasun Demokrata Kristauko (CDU) kidea, 1982ko urriaren 1 eta 1998ko urriaren 27 artean Alemaniako kantzilerra izan zen, Mendebaldeko Alemaniakoa 1990eko urriaren 3ra arte eta Alemania batukoa ordutik aurrera.

Lehen urteak eta ikasketak

Helmut Kohl 1930eko apirilaren 3an jaio zen, Ludwigshafengo erdiko klaseko familia katoliko eta kontserbadore batean. 15 urte zituela bukatu zen Bigarren Mundu Gerra, eta hirian Aliatuen bonbardaketak bizi izan zituen. Haren esanetan, "berandu" jaio izanak "salbatu" zuen nazismoarekin zerikusia izatetik.[2] Frankfurteko Unibertsitatean Zuzenbide ikasketak hasi bazituen ere, 1951tik aurrera Heidelbergekoan Historia eta Politika-zientzia ikasi, eta 1953an graduatu zen. 1958an historiako doktoregoa lortu zuen.

Bizitza politikoa

17 urterekin egin zen Batasun Demokrata Kristauko (CDU) kide. 1969-1976 bitartean, Renania-Palatinatuko ministro-presidentea izan zen. Handik politika nazionalera igaro zen eta 1973an CDUko presidente aukeratu zuten. Kantzilergai izan zen 1976ko hauteskundeetan, baina SPDk irabazi zuen. Ondoren, Bundestagen, oposizioko buru izan zen Helmut Schmidt sozialdemokrataren gobernuaren aurka.[1] 1982ko urriaren 1ean, Alemaniako kantziler hautatua izan zen CDUren eta Alderdi Liberalaren (FDP) botuekin, Helmut Schmidt konfiantza mozioa galdu ondoren; ordura arte, liberalek Helmut Schmidten gobernua sostengatzen zuten.

Gerra Hotz betea zen, eta Ronald Reagan AEBetako presidentearen eta Margaret Thatcher Erresuma Batuko lehen ministroaren Iraultza Kontserbadorearen aroa. Thatcherrekin ez zuen bereziki harreman ona izan, baina ongi moldatu zen Reaganekin, eta bat egin zuen haien babespean martxan paratu zen olatu neoliberalarekin. "Irmo sinesten dugu ekimen askea eta norbanakoaren lorpenak estatuaren kontrola baino hobeak direla guztiontzat" adierazi zuen. Bat egin zuen Reaganek Sobietar Errepublika Sozialisten Batasunaren aurka zuen ikuspegi gogorrarekin baina, aldi berean, ekialdeko Europako estatu komunistekin harremana izaten saiatu zen. Erich Honecker Ekialdeko Alemania sozialistako presidenteari harrera egin zion Bonnen, Mendebaldeko Alemaniako hiriburuan, 1987an.[2]

Haren politika ekonomikoek huts egin zuten, ordea. Langabezia anitz hazi zen Mendebaldeko Alemanian 1980ko hamarkadan, eta kantzilerraren ospea lurra jotzekotan zen. Baina, 1989ko azaroaren 9an, Ekialdeko Alemaniako milaka herritarrek Berlingo Harresia bota zuten eta, praktikan, Alemania kapitalistaren eta sozialistaren arteko muga hautsi zuten. "Batasunari, justiziari eta askatasunari buruz da hau. Bizi bedi Alemaniako aberri askea, bizi bedi Europa aske eta batua." adierazi zuen biharamunean Kohlek. Berlingo Harresia erori ondoren, Frantzia, Erresuma Batua eta, bereziki, SESB konbentzitzeko lan egin zuen Alemaniaren bateratzea onar zezaten. 1990ean, Alemaniako Errepublika Demokratikoa desegin zen, eta estatu sozialista ohiak bat egin zuen Mendebaldeko Alemaniarekin. Alemania batuak hauteskundeak egin zituen 1932tik lehenbiziko aldiz, eta Kohl hautatu zuten kantziler.[2]

1994ko urriko hauteskundeetan CDUk eserleku galera izan bazuen ere, berriz aukeratu zuten kantziler Alderdi Liberalaren laguntzarekin.[3] Alemania bateratu eta lidergoa sendotu ondoren, bertze helburu handian finkatu zuen arreta: Europa batzeko proiektuan.[2]

Azken urteak

1998an hauteskundeak galdu zituen, eta CDU alderdiaren buruzagitza utzi zuen ustelkeria auzi baten ondorioz. 2000. urtean, alderdiko ohorezko buruzagitzatik ere kendu zuten. Alemaniaren bateratzailearen mitoak modu ilunean utzi zuen politika. 2008an istripu bat izan zuen eta, ordutik, etxean eman zuen denbora gehiena, arreta mediatikotik urruti.[2]

Erreferentziak

Helmut Kohl Alemaniako kantziler ohia hil da. Berria, 2017ko ekainak 16, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-9-26).
Rodriguez, Mikel. Alemania bateratu zuen kantzilerra. Berria, 2017ko ekainak 17, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-9-26).
Alemaniako parlamentuak bosgarrenez hautatu du Helmut Kohl lehen ministro. Euskaldunon Egunkaria, 1994ko azaroak 16, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-9-26).

Kanpo estekak

Datuak: Q2518
Multimedia: Helmut Kohl / Q2518

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[berria2-1] Helmut Kohl Alemaniako kantziler ohia hil da. Berria, 2017ko ekainak 16, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-9-26).

[berria1-2] Rodriguez, Mikel. Alemania bateratu zuen kantzilerra. Berria, 2017ko ekainak 17, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-9-26).

[3] Alemaniako parlamentuak bosgarrenez hautatu du Helmut Kohl lehen ministro. Euskaldunon Egunkaria, 1994ko azaroak 16, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-9-26).

Alemaniako kantzilerrak
Iparraldeko Alemaniar Konfederazioa Bundeskanzler (1867–1871)	Otto von Bismarck
Alemaniar Inperioa Reichskanzler (1871–1918)	Otto von Bismarck Leo von Caprivi Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst Bernhard von Bülow Theobald von Bethmann Hollweg Georg Michaelis Georg von Hertling Max Badengoa Friedrich Ebert
Weimarko Errepublika Reichskanzler (1919–1933)	Philipp Scheidemann (Ministerpräsident) Gustav Bauer (Ministerpräsident eta kantziler) Hermann Müller Constantin Fehrenbach Joseph Wirth Wilhelm Cuno Gustav Stresemann Wilhelm Marx Hans Luther Wilhelm Marx Hermann Müller Heinrich Brüning Franz von Papen Kurt von Schleicher
Hirugarren Reicha Reichskanzler (1933–1945)	Adolf Hitler Joseph Goebbels Schwerin von Krosigk (ministro nagusia)
Errepublika Federala Bundeskanzler (1949–egun)	Konrad Adenauer (CDU, 1949–1963) Ludwig Erhard (CDU, 1963–1966) Kurt Georg Kiesinger (CDU, 1966–1969) Willy Brandt (SPD, 1969–1974) Helmut Schmidt (SPD, 1974–1982) Helmut Kohl (CDU, 1982–1998) Gerhard Schröder (SPD, 1998–2005) Angela Merkel (CDU, 2005-2021) Olaf Scholz (SPD, 2021-)

Karlomagno Saridunak
1950–1975	1950 Richard Nikolaus Graf Coudenhove-Kalergi 1951 Hendrik Brugmans 1952 Alcide de Gasperi 1953 Jean Monnet 1954 Konrad Adenauer 1955 1956 Sir Winston S. Churchill 1957 Paul Henri Spaak 1958 Robert Schuman 1959 George C. Marshall 1960 Joseph Bech 1961 Walter Hallstein 1962 1963 Edward Heath 1964 Antonio Segni 1965 1966 Jens Otto Krag 1967 Joseph Luns 1968 1969 Europako Batzordea 1970 François Seydoux de Clausonne 1971 1972 Roy Jenkins 1973 Salvador de Madariaga 1974 1975
1976–2000	1976 Leo Tindemans 1977 Walter Scheel 1978 Konstantinos Karamanlis 1979 Emilio Colombo 1980 1981 Simone Veil 1982 Joan Karlos I.a 1983 1984 1985 1986 Luxenburgotarrak 1987 Henry Kissinger 1988 François Mitterrand / Helmut Kohl 1989 Brother Roger 1990 Gyula Horn 1991 Václav Havel 1992 Jacques Delors 1993 Felipe González 1994 Gro Harlem Brundtland 1995 Franz Vranitzky 1996 Beatriz I.a 1997 Roman Herzog 1998 Bronisław Geremek 1999 Tony Blair 2000 Bill Clinton
2001–egun	2001 György Konrád 2002 Euro 2003 Valéry Giscard d'Estaing 2004 Pat Cox / Joan Paulo II.a¹ 2005 Carlo Azeglio Ciampi 2006 Jean-Claude Juncker 2007 Javier Solana 2008 Angela Merkel 2009 Andrea Riccardi 2010 Donald Tusk 2011 Jean-Claude Trichet 2012 Wolfgang Schäuble 2013 Dalia Grybauskaitė 2014 Herman Van Rompuy 2015 Martin Schulz 2016 Frantzisko 2017 Timothy Garton Ash 2018 Emmanuel Macron 2019 António Guterres 2020 Klaus Iohannis 2021 2022 Sviatlana Tsikhanouskaia, Maria Kalesnikava, Veronika Tsepkalo 2023 Volodymyr Zelensky / Ukrainarrak
¹ Aparteko saria.