Helen May Martin
Helen May Martin (Lincoln, 1893ko abenduaren 18a – Merriam, 1947ko ekainaren 13a) estatubatuar piano-jotzailea izan zen. Helen Kellerrek «munduko pertsona gor-itsurik trebeena» deitu zion[1].
Helen May Martin | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Lincoln, 1893ko abenduaren 18a |
Heriotza | 1947ko ekainaren 13a (53 urte) |
Jarduerak | |
Jarduerak | piano-jotzailea |
Bizitza
John Henry Martin saltzailearen eta Helen Smith Martin irakasle eta modistaren alaba, Lincolnen (Nebraska) jaio zen[2][3]. Txikitatik gorra eta itsua zen[4]. Amak musika irakatsi zion, babarrun lehorrez egindako ukimenezko ilustrazioak erabiliz[5]. Martin Kansas Estatuko Gorren Eskolan graduatu zen, Olathe hirian[6] eta lehen ikasle itsu bilakatu zen bertan. Geroago, Wichita eta Cincinnatiko kontserbatorioetan ikasi zuen, eta ama izan zen bere itzultzailea[1][5].
1922an hasi zen kontzertuak ematen, Olathen[7][8]. Ameriketako Estatu Batuetako hirietan ibili zen eta hogei urte baino gehiagotan, askotan Lions Club erakundearen laguntzarekin[5]. Askotan «neska» gisa aurkezten zuten, nahiz eta kontzertu-ibilbidea ia hogeita hamar urterekin hasi zuen[7][9][10].
Braillean eta goratutako beste inprimatze-sistemetan argitaratutako partiturak bildu zituen, eta ehunka konposizio memorizatu zituen. Harpa ere jotzen zuen, eta idazmakina erabiltzen zuen. Musikaren bibrazioak harrapatzeko, metalezko lata huts bat hartzen zuen eskuetan[1].
Helen Keller ezagutu zuen Lincolnen[10]. Kellerrek kazetari bati errieta egin zion Martini «bigarren Helen Keller» deitzeagatik: «Ez da "bigarrena" niretzat, nik inoiz egin ezin nuena egin duelako; piano-jotzaile eta musikari bikain bihurtu da... Munduko pertsona gor-itsurik trebeena da»[1].
Merriamen (Kansas) bizi zen amarekin eta Gertrude ahizparekin[10]. 1939an, Gertrude hil zen. Helen May Martin Merriamen hil zen 1947an, 53 urte zituela[2].
Erreferentziak
- (Ingelesez) Ferris, Loraine. (1940). «Helen May Martin – Her Book of Life» Nebraska History 21: 69-82..
- (Ingelesez) «Helen May Martin» American Annals of the Deaf (Gallaudet University Press) 92 (4): 359-361. (Noiz kontsultatua: 2024-02-18).
- (Ingelesez) «Blind and Deaf Girl a Concert Pianiste» St. Louis Post-Dispatch: 97. 1922-05-14 (Noiz kontsultatua: 2020-07-02).
- (Ingelesez) Stevenson, Elwood A. (1923). «Helen May Martin Deaf-Blind» Outlook for the Blind. 17 Massachusetts Association for Promoting the Interests of the Blind, 32-33 or. (Noiz kontsultatua: 2024-02-18).
- (Ingelesez) Mason, Kay. «Challenge in Life of Deaf-Blind Pianist» The Kansas City Times: 30. 1959-03-31 (Noiz kontsultatua: 2020-07-02).
- (Ingelesez) Johnson, Robert C.; Snider, Bruce N.; Smith, Dorothy L. (1994). The Deaf Way: Perspectives from the International Conference on Deaf Culture. Gallaudet University Press, 499 or. ISBN 1563680262. (Noiz kontsultatua: 2024-02-18).
- (Ingelesez) «Helen May Martin to Give Concert at Methodist Church Tuesday Evening, April 18» The Johnson County Democrat: 1. 1922-04-14 (Noiz kontsultatua: 2020-07-02).
- (Ingelesez) «Helen May Martin and Ted Jones Give Concert» The Olathe Register: 4. 1922-12-07 (Noiz kontsultatua: 2020-07-02).
- (Ingelesez) «Helen May Martin» Spring Hill New Era: 1. 1923-04-19 (Noiz kontsultatua: 2020-07-02).
- (Ingelesez) MacDonald, A. B. «Visiting the Kansas Deaf and Blind Girl to Whom Miss Helen Keller Paid High Tribute» The Kansas City Star: 33. 1933-04-09 (Noiz kontsultatua: 2020-07-02).