Hamalau-zaku

Hamalau zaku, Amalauzanko, Prailemotxo, Ipixtiku[1] edo Zakero (ingelesez: bogeyman, gaztelaniaz: coco, frantsesez: croque-mitaine) haurrak beldur arazteko izaki mitikoak dira.[2] Kondaira herritarra eta mundu osoan zabaldua da nahiz eta tokien arabera ezaugarriak aldatu. Irudimenezko izaki honek ez du itxura garbia. Normalean, zatarra da eta, askotan, aurpegia ez zaio ikusten. Ez du hitz egiten eta etxeen inguruan dabil, umeak zelatatzen. Mehatxu moduan erabili izan da haurrak ez badu zerbait egiten haren bila etorriko dela esanez: "Ohera ez bazoaz Hamalau zakuk eramango zaitu". Batzuetan ere haurrentzat arriskutsua izan daitezkeen lekuak markatzeko erabili izan da; esaterako, "putzura ez hurbildu bestela hamalau zaku etorriko da".

"Que viene el coco" (Cocoa datorrela!), Francisco de Goyaren marrazkia.

Sakamantekas

Sakamantekasen irudia ere erabilia izan da antzeko helburuekin: historikoki Sakamantekas XIX. mendeko hiltzaile arabarra izan zen. Hiri kondairaren arabera, haurrak hiltzen zituen gantza kentzeko ("manteca" gaztelaniaz). Urte horietan horrelako narrazioak oso zabalduta zeuden eta asko ziren haurrei zerbait kenduz haiek bizitzeko aukera gehiago izango zituzten pertsonaiak.

Erreferentziak
  1. http://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oeh&view=frontpage&Itemid=&lang=eu&sarrera=hamala&xeh=14
  2. Zubiria, Pello. (2014). «Magia beltza Ipar Irlandako gerran, ingelesen eskutik» Argia (Lasarte-Oria) (Noiz kontsultatua: 2016-01-27).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.