Graciela Iturbide

Iturbidek egunerokotasunaren adierazpena burutzen du bere argazkien bitartez, kasik kromatismorik gabe. [10] Josef Koudelka, Henri Cartier-Bresson, Sebastiao Salgado eta Manuel Álvarez Bravoren argazkietan oinarritu zen. [11] Bere autoerretratuek Bravoren eragina berrikuntza eta xehetasunekiko arreta islatzen dute. [12] Graciela Iturbidek etiketak jartzen ditu eta erabiltzen dituen gaien artean bere burua ikusi daiteke [10]. Bere erretratuek Mexikon bizi diren pertsonei buruzko hausnarketa eta burutzen dute. Identitatea, sexualitatea, jaiak, erritualak, eguneroko bizitza, heriotza eta emakumeen rolak ardatz hartuta, Iturbideren argazkiek aldi iragankor etengabeetako kulturen ikusizko istorioak partekatzen dituzte. Era berean, bere irudien artean, hiri-bizitzaren eta landa-bizitzaren arteko paralelismoa dago, baita indigenen eta bizitza modernoaren artekoa ere. [14] Iturbideren kezka nagusia bere kultura-ingurunearen bilaketa eta ikerketa izan da. [12] Argazkigintza Mexiko ulertzeko modu gisa erabiltzen du; praktika indigenak, praktika katoliko asimilatuak eta kanpo merkataritza ekonomikoa esparru bakar baten barruan sartuz. [15] Arte-kritikariak, Oscar C. Natesek, Iturbideren lana "antropoetikotzat" jo du. "[13]

Iturbideren obrarik goiztiarrenetako bat dugu Aingerutxoak, hildako haur edo gazteak eta haien ehorzketa dokumentatzea egindakoa. Garai hartan, Iturbide heriotzarekin obsesionaturik zegoela esan genezake, garai hartako irudi gehienak hilerrienak edo hilerri batera zihoazen familienak baitziren. Hala eta guztiz ere, Oscar C. Nates arte kritikariak dio, Iturbideren argazkietan agertzen den heriotza ez dela goibela, poetikoa baizik. [13] Iturbideren heriotzarekiko obsesioa soilik gizon baten gorpua aurkitu zuenean amaitu zen, familia baten atzetik aingerutxo bat lurperatzera zihoanean.

1978an, Iturbideri Mexikoko Institutu Indigena Nazionaleko artxibo etnografikoak Mexikoko Seri indioei buruzko sail batean lan egiteko eskatu zioten, Sonorako basamortuan bizi zen arrantzale talde batena, Arizona eta Mexikoko mugan. Hilabete eta erdi eman zuen Punta Chueca-n seriean. 500 pertsona inguru zeuden komunitate horretan lanean zebilela atera zuen Mujer Ángel deituriko argazkia. Emakumeak basamortura ihes egin zezakeela zirudien, eta grabagailu bat zeraman, amerikarrekin eskulangintzarengatik trukatua. [16] Mujer Ángel Rage Against the Machine aldeak erabili zuen, 1997an "Vietnow" singlearen irudi gisa. Mujer Ángel eta Seri People serieak "Graciela Iturbideren Mexiko" argazki erakusketaren parte dira. [17]

1979an, Francisco Toledo margolariak Iturbideri Oaxacako (Mexiko) Zapotec kulturaren parte diren juchitandarrei argazkiak ateratzeko eskatu zion. Tradizioz, emakumeak ekonomikoki, politikoki eta sexualki independenteak diren gizarte matriarkala da Oaxacakoa. Emakumeek zuzentzen dute merkatua, eta gizonek ez dute esku-hartzerik, gizon homosexualak izan ezik, horiei "muxe" bait deritze Zapotec hizkuntzan. [2] Argazkilari gisa bizitako esperientzia honek Iturbidek bizitzari buruz zuen ikuspegia taxutu zuen, eta nahiz eta Iturbidek Mexiko osoan emakumearen rolean arreta jarri izan argazkiak ateratzerakoan, oraindik ez zen feminista, bere aipuak erakusten duen bezala: "Nire argazkiak ez dira politikoak edo feministak, baina hala behar dudanean naiz”. Iturbidek ia 10 urtez egin zuen lan sail honetan, eta 1988an amaitu zuen. Bilduma horren emaitza Juchitán de las Mujeres liburua izan zen. [18]

Bere hurrengo lanerako inspirazio iturri nabarmenetako bat feminismoa izan zen. Bere argazki ezaguna, Nuestra Señora de Las Iguanas (Iguanetako Andre Maria), Juchitán de las mujeres (1979 – 86) argazki-saiakeratik atera zen, Juchitán de Zaragozan ere filmatua izan zena [20]. Ikono hori hain ezaguna egin zen, ezen emakume horren estatua bat baitago Juchitanen egina, baita muralak eta grafitiak ere (2). Susan Streitfeld eta Julie Hébert zinemagileek ere erabili zuten ikono hau Mexikoko Errege Antzokian.

Iturbidek serie hau 1979tik 1989ra bitartean sortu zuen, Mexikoko hegoaldeko Oaxaca estatuan kokatutako Zapotec indioen emakumeetan zentratutako komunitatean sartu zenean.[22] Iturbidek sakonki inspiraziotzat jo zuen emakume horien askatasun politikoa, sexuala eta ekonomikoa. [23]

Iturbideren dokumentazio-metodoa ez zen argazkilari arrunt baten bezalakoa. Horren ordez, mexikarrak emakumeak maila pertsonalean ezagutzeko denbora hartu zuen. Horrela, Iturbidek konfiantza eta baimena lortu zuen argazkiak ateratzeko. Haien konfiantzarekin, Iturbide gonbidatu zuten beren ospakizun pribatu asko filmatzera, eta Zapotec herriaren islada emakume indigenen begietatik burutu zuen. [22] Iturbidek Juchitan egindako lanak Mexikoko herriak bere komunitate indigenengatik sortu berri zuen gogoberotasuna adierazi zuen, eta feminismo olatu berri bat sortzen lagundu zuen. [21]

Era berean, Iturbidek mexikar-amerikarrei argazkiak atera zizkien Eastside Los Angeleseko White Fence auzoan, A Day in the Life of America (1987) dokumentalaren barnean. Argentinan (1996an), Indian (bertan egin zuen bere argazki ezaguna, Perros Perdidos eta Estatu Batuetan (Texasen filmatutako argazki-bilduma titulurik gabea) egin zuen. Bere lanaren kezka nagusietako bat Mexiko bezalako herrialde bateko hiztunen historien eta praktiken konbinazio korapilotsu gisa ulertuta beharrean, zer zentzu duen aztertzea eta artikulatzea izan da. [24]

Iturbideren lan batzuk errefuxiatuei eta etorkinei buruzkoak dira. Babestuak (2015) lanean, kontraste latza eskaintzen du maitasunaren, familiaren eta arriskuaren eta indarkeriaren artean, eta Mexikoko horma-irudi baten aurrean, ama irribarretsu bat bere semea eusten ari dela irudikatu zuen, emakumearen segurtasuna eta pairatutako arriskua adieraziz.[26]

Iturbideren Estatu Batuetako argazki bilduma instituzional handiena Wittliff Collections bildumetan dago (Texas State University, San Marcos, Texas).

• Billeter, Erika, ed. (1994). Fiesta und Ritual: Graciela Iturbides Mexiko [Festa eta Errituala: Graciela Iturbides Mexiko] (alemanez). Graciela Iturbide (artista). Berna, Suitza: Benteli. ISBN 9783716509357.
• Izpirituaren irudiak. New York: Aperture Fundazioa, 1996. ISBN 0-89381-681-7.
• La Forma y la Memoria = "Forma eta memoria". Monterrey, Mexiko: Museo de Arte Contemporáneo de Monterrey, 1996. ISBN 978-9686623321.
• Begiak hegan: erretratuak, autoerretratuak eta beste argazki batzuk. Austin, Texasko Unibertsitatea, 2006. ISBN 0-292-71462-9.
• Iturbide. Madril: tf. editores, 2003. ISBN 84-96209-48-2.
• Graciela Iturbide. Londres: Phaidon, 2006. ISBN 9780714845708. Phaidon, 2011.
• Gizona eta mitoa. Madril: Umbrage, 2008. ISBN 978-1-884167-68-3.
• Graciela Iturbide: Juchitán. Los Angeles: J. Paul Getty Museum, 2007. ISBN 9780892369058. Bartzelona: RM, 2011. ISBN 978-8492480531.
• Des Oiseaux. Paris: Xavier Barral, 2019. ISBN 978-2-36511-248-2.

• 1987: W. Eugene Smith Grant, W. Eugene Smith Memorial Funtsekoa [28] [29]
• 1988: John Simon Guggenheim Memorial Fundazioaren Guggenheim Beka [30]
• 1990: Nazioarteko Sari Nagusia, Hokkaido, Japonia [31]
• 1991: Recontres Photographiques saria, Arles, Frantzia [28]
• 1998: Lehen saria, Mois de la Photo, Frantzia [31]
• 2008: Hasselblad Fundazioaren argazki saria [32]
• 2021: Argazkigintzari egindako ekarpen nabarmena, Sony World Photography Awards [33]
• 2022: Ospearen eta Museoaren Nazioarteko Argazki Aretoan sartzea [34]

• 1980: Graciela Iturbide, New Mexico
• 1990: External Encounters, Internal Imaginings: The Photographs of Graciela Iturbide, at the Museum of Modern Art in San Francisco, CA
• 1991: Rencontres d'Arles Festival, Arles, France
• 1997–1998: Images of Spirit at the Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, PA
• 2003: Pajaros et Paisajes (Birds and Sights), Robert Miller Gallery, New York City
• 2003: Pajaros et Paisajes, OMG Gallery for Contemporary Art, Düsseldorf, Germany
• 2007–2008: The Goat's Dance: Photographs by Graciela Iturbide, J. Paul Getty Museum, Los Angeles, LA
• 2008: Torrijos: The Man and the Myth, Americas Society, New York
• 2011: Rencontres d'Arles Festival, Arles, France
• 2011: Retrospective, Pinacoteca, São Paulo, Brazil
• 2015: Naturatta | Baño de Frida, Helinä Rautavaara Museum, Espoo, Finland
• 2016: Graciela Iturbide: A Lens to See, Ruiz-Healy Art, San Antonio, TX, for Fotoseptiembre USA
• 2017: Revolution and Ritual: The Photographs of Sara Castrejon, Graciela Iturbide, and Tatiana Parcero, Ruth Chandler Williamson Gallery at Scripps College, Claremont, CA
• 2019: "Graciela Iturbide's Mexico", Museum of Fine Arts, Boston MA
• 2019: "Graciela Iturbide's Mexico", Minneapolis Museum of Art, Minneapolis MN
• 2020: "Graciela Iturbide's Mexico", National Museum of Women in the Arts

Ondorengo zerrendan agertzen diren museoetako bilduma finkoetan aurkitu daiteke Graciela Iturbideren lana.

• Academy Art Museum, Easton, MD
• Brooklyn Museum, Brooklyn, NY
• Museum of Modern Art, New York City
• Centre Georges Pompidou, Paris
• Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles, CA
• National Museum of Women in the Arts, Washington, D.C.
• San Francisco Museum of Modern Art, San Francisco, CA
• J. Paul Getty Museum, Los Angeles, CA
• Wittliff Collections, Texas State University, San Marcos, TX
• Yale University Art Gallery, New Haven, CT