Gorputz kailukara

Gorputz kailukara, albotik ikusita, arku bat bezala agertzen den egitura da, ahurra izanik behealdetik ikusita. 7 zentimetro inguruko luzera dauka (aurretik atzera), eta 200 milioi axoiez osatuta dago.

Egitura bakartzat jo arren, hainbat atal dituela kontuan izan behar dugu. Zehazki, 4 atal bereizi izan dira historian zehar gorputz kailukaran.

• Rostrum (mokoa): Atal errostralena da (aurrealdekoena). Bukaera-xaflan (lamina terminalis) hasten da eta kiasma optikoarekin lotuta dago.
• Genu (belauna): Mokoaren atzealdean dagoen atala da; mokoa honen jarraipena izanik. Atal guztietatik meheena da eta arku forma dauka. Burmuineko lobulu frontaletara abiatzen da, forceps txikia deitzen dena osatzeko. Atal honetan dauden zuntzak 2 hemisferioetako kortex prefrontalak lotzen ditu.
• Truncus (Enborra): Atal honek ere arku forma dauka, eta trenkada eta hirukia deritzen egiturekin lotzen da. Azkeneko hau hipotalamoa, hipokanpoa eta sistema linbikoaren hainbat atal lotzen dituen konexio egitura bat da.
• Splenium (Esplenioa): Atal hau atzealdekoena izango da, eta lobulu okzipitalarekin lotuko da. Modu honetan, forceps nagusia bezala ezagutzen dena osatuko du. Aldi berean, guruin pinealarekin/epifisiarekin lotuko da, eta alboko bentrikuluaren barneko aurpegiaren parte izango da.

Gorputz kailukararen funtzio nagusia informazioa hemisferio batetik bestera bideratzea da. Horrela, funtzio desberdina daukaten bi hemisferio horiek era koordinatu eta bateratuan lan egitea ahalbidetzen du; gizakia gai egiteko den prozesu konplexuak emaitzatzat lortuz.

Era berean, ikasketarekin eta lesioekin ere erlaziona dezakegu egitura hau. Informazioaren prozesamendua eta burmuineko nukleo ezberdinen arteko konexioa ahalbidetzen dituenez, ikasketa-prozesuetan ezinbestekoa da. Bestalde, hemisferio bat kaltetzen bada, hemisferio osasuntsuak, gorputz kailukararen bidez, kaltetuaren funtzioak bete ditzake.

Azkenik, zenbait ikerketek gorputz kailukarak ikusmenean izan dezakeen eragina agerian utzi dute: begien mugimenduetan eragiten du hain zuzen ere, egitura honen bidez informazioa bidaltzen baita begietako muskuluetara, bi begien mugimendua koordinatuz.

Lesioak ematen direnean Gorputz kailukaran mota askotako kalteak sortu daitezke. Kalte hauek funtzionamendu fisikoan zein garapen kognitibo, konduktual eta emozionalean emango dira.

Gaur egun, gorputz kailukara kaltetzen duten hainbat gaixotasun eta lesio ezagutzen dira; eta hauek beraien etiopatologiaren arabera sailkatzen dira:

• Kongenitoak: Aganesia, disgenesia, etab.
• Tumoralak.
• Hanturazkoak.
• Gaixotasun desmielinizanteak: Esklerosi anizkoitz, esaterako.
• Baskularrak. Gorputz kailukaran ere kalteak sor daitezke, esaterako, infartu baten ondorioz.
• Endokrinoak eta Metabolikoak.
• Infekziosoak. Parenkimaren infekzio baten ondorioz, adibidez.
• Patologia toxikoak. Toxinek eragina.

Guzti hauek azkenean gorputz kailukararen funtzionamendua eta egitura kaltetu dezakete.

Pertsona bakoitzaren ohiturek eta ezaugarriek gorputz kailukararen tamainan eragin dezaketela agerian utzi dute zenbait ikerketek: musikariek (hezkuntza eta trebezia musikalak burmuineko atal honetako plastikotasuna handitzen du), ezkertiek eta bi eskuak trebetasunez erabiltzen dituztenek gorputz kailukara handiagoa daukatela ikusi da. Bestalde, egitura honen tamainaren handitzea hitz-oroimenarekin eta gaitasun semantikoarekin ere erlazionatu da; izan ere, dislexia pairatzen duten umeetan gutxiago garatutako gorputz kailukara aurkitu da, beren adineko mintzaira-arazorik ez daukaten umeekin alderatuz.

• Agenesia