Georgiar alfabeto

Georgiar alfabetoa (georgieraz: ქართული დამწერლობა, kʰɑrtʰuli dɑmt͡sʼɛrlɔbɑ ahoskatua) georgiera eta beste kartveliar hizkuntzak (mingreliera, svanera eta, zenbaitetan, lazera) idazteko erabiltzen duten alfabetoa da, batzuetan osetiera eta abkhazera idazteko ere erabili zutena.[1] Georgierak ortografia fonetikoa du eta egungo alfabetoak 33 hizki ditu[2]. Hizki bakoitzak forma bakarra du (arabieran bezala), ez baitu xehe/larri aukerarik. Ezkerretik eskuinera idazten da.

Historian zehar, georgiera asomtavruli, nuskhuri eta mxedruli alfabetoez idatzi da. Hizki izen berak izan eta hizkuntza bera idazteko erabiliak izan arren, hirurak ezberdinak dira.

''Asomtavruli'', ''Nuskhuri'', eta ''Mkhedruli'' alfabetoak dagokien transliterazioarekin.

Asomtavruli

Asomtavruli edo mrgvlovani georgiar alfabetoaren era historikoa da.

Asomtavruli hizkiak
Ⴀ	Ⴁ	Ⴂ	Ⴃ	Ⴄ	Ⴅ	Ⴆ	Ⴡ	Ⴇ	Ⴈ	Ⴉ	Ⴊ	Ⴋ	Ⴌ
Ⴢ	Ⴍ	Ⴎ	Ⴏ	Ⴐ	Ⴑ	Ⴒ	Ⴣ	ႭჃ, Ⴓ	Ⴔ	Ⴕ	Ⴖ	Ⴗ	Ⴘ
Ⴙ	Ⴚ	Ⴛ	Ⴜ	Ⴝ	Ⴞ	Ⴤ	Ⴟ	Ⴠ	Ⴥ

Nuskhuri

Nuskhuria X. mendean sortutako eliz alfabetoa da. Egun, hagiografian baino ez da erabiltzen.

Nuskhuri hizkiak
ⴀ	ⴁ	ⴂ	ⴃ	ⴄ	ⴅ	ⴆ	ⴡ	ⴇ	ⴈ	ⴉ	ⴊ	ⴋ	ⴌ
ⴢ	ⴍ	ⴎ	ⴏ	ⴐ	ⴑ	ⴒ	ⴣ	ⴍⴣ, ⴓ	ⴔ	ⴕ	ⴖ	ⴗ	ⴘ
ⴙ	ⴚ	ⴛ	ⴜ	ⴝ	ⴞ	ⴤ	ⴟ	ⴠ	ⴥ

Mxedruli

Mxedrulia egungo alfabetoa da, lehendabizikoz XI. mendean sortua. XIX. mendera arte erlijioarekin zerikusirik ez zuten testuetan erabiltzen zuten, baina artean, aurreko era biak uztartzen zituen khutsuri ordezkatu zuen.

Mkhedruli hizkiak
ა	ბ	გ	დ	ე	ვ	ზ	ჱ	თ	ი	კ	ლ	მ	ნ
ჲ	ო	პ	ჟ	რ	ს	ტ	ჳ	უ	ფ	ქ	ღ	ყ	შ
ჩ	ც	ძ	წ	ჭ	ხ	ჴ	ჯ	ჰ	ჵ	ჶ	ჷ	ჺ	ჸ	ჹ

Zenbakiak

Georgiarra	Balioa
ა	1
ბ	2
გ	3
დ	4
ე	5
ვ	6
ზ	7
ჱ	8
თ	9
ი	10
კ	20
ლ	30
მ	40
ნ	50
ჲ	60
ო	70
პ	80
ჟ	90
რ	100
ს	200
ტ	300
ჳ	400*
უ	400*
ფ	500
ქ	600
ღ	700
ყ	800
შ	900
ჩ	1000
ც	2000
ძ	3000
წ	4000
ჭ	5000
ხ	6000
ჴ	7000
ჯ	8000
ჰ	9000
ჵ	10000

*Biek, ჳ eta უ , balio bera dute: 400.

Transkripzioa

Georgiako Geodesia eta Kartografiako Estatu Departamentuak, Georgiako Linguistika Institutuarekin batera, transliterazio-sistema nazional bat onartu zuen 2002an. Hala ere, beste bi sistema daude:

ISO 9984 sistema, eta
BGN/PCGN sistema.

Euskaltzaindiak euskararako Georgieraren eta armenieraren alfabetoetan idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistemak izeneko arauan, sistema hauek proposatu zituen, Natela Sturua georgiar euskaltzain urgazlearen proposamena jarraituz[3]:

goi-mailako lan akademikoetan edo espezializatuetan, ISO 9984 sistema erabiltzea, eta
komunikabideetan, literaturan, irakaskuntza ez-espezializatuan eta, oro har, dibulgazioan, transkripzio praktikoa proposatu zuen.

Hizkia	Unicode	Izena	Sistema nazionala	ISO 9984	BGN	Laz	NAF	Euskara
ა	U+10D0	an	Ah a	A a	A a	A a	ɑ	a
ბ	U+10D1	ban	B b	B b	B b	B b	b	b
გ	U+10D2	gan	G g	G g	G g	G g	ɡ	g
დ	U+10D3	don	D d	D d	D d	D d	d	d
ე	U+10D4	en	Eh e	E e	E e	E e	ɛ	e
ვ	U+10D5	vin	V v	V v	V v	V v	v	v
ზ	U+10D6	zen	Z z	Z z	Z z	Z z	z	z
თ	U+10D7	t'an	T t	T' t'	T' t'	T t	tʰ	t
ი	U+10D8	in	I i	I i	I i	I i	i	i
კ	U+10D9	kan	K' k'	K k	K k	K' k'	kʼ	k
ლ	U+10DA	las	L l	L l	L l	L l	l	l
მ	U+10DB	man	M m	M m	M m	M m	m	m
ნ	U+10DC	nar	N n	N n	N n	N n	n	n
ო	U+10DD	on	O o	O o	O o	O o	ɔ	o
პ	U+10DE	par	P' p'	P p	P p	P' p'	pʼ	p
ჟ	U+10DF	žan	Zh zh	Ž ž	Zh zh	J j	ʒ	zh
რ	U+10E0	rae	R r	R r	R r	R r	r	r
ს	U+10E1	san	S s	S s	S s	S s	s	s
ტ	U+10E2	tar	T' t'	T t	T t	T' t'	tʼ	t
უ	U+10E3	un	U u	U u	U u	U u	u	u
ფ	U+10E4	p'ar	P p	P' p'	P' p'	P p	pʰ	p
ქ	U+10E5	k'an	K k	K' k'	K' k'	K k	kʰ	k
ღ	U+10E6	ḡan	Gh gh	Ḡ ḡ	Gh gh	Ğ ğ	ɣ	gh
ყ	U+10E7	q'ar	Q' q'	Q q	Q q	Q q	qʼ	q
შ	U+10E8	šin	Sh sh	Š š	Sh sh	Ş ş	ʃ	x
ჩ	U+10E9	čin	Ch ch	Č' č'	Ch' ch'	Ç ç	tʃ	tx
ც	U+10EA	can	Ts ts	C' c'	Ts' ts'	Ts ts	ts	ts
ძ	U+10EB	dzil	Dz dz	J j	Dz dz	Ž ž	dz	dz
წ	U+10EC	ts'il	Ts' ts'	C c	Ts ts	Ts' ts'	tsʼ	ts
ჭ	U+10ED	č'ar	Ch' ch'	Č č	Ch ch	Ç' ç'	tʃʼ	tx
ხ	U+10EE	xan	Kh kh	X x	Kh kh	X x	x	kh
ჯ	U+10EF	ǰan	J j	J̌ ǰ	J j	C c	dʒ	j
ჰ	U+10F0	hae	H h	H h	H h	H h	h	h

Erreferentziak

Omniglot.com. Georgian alphabet (Mkhedruli). .
Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani. (2006). «Standard Georgian» Journal of the International Phonetic Association 36 (2): 255–264. doi:10.1017/S0025100306002659..
Euskaltzaindia. (2011-11-21). Georgieraren eta armenieraren alfabetoetan idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistemak. .

Kanpo estekak

Datuak: Q161428
Multimedia: Georgian scripts / Q161428

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Omniglot.com. Georgian alphabet (Mkhedruli). .

[2] Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani. (2006). «Standard Georgian» Journal of the International Phonetic Association 36 (2): 255–264. doi:10.1017/S0025100306002659..

[3] Euskaltzaindia. (2011-11-21). Georgieraren eta armenieraren alfabetoetan idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistemak. .