Gaztelu (Gipuzkoa)

Gaztelu Gipuzkoako ekialdean eta Tolosaldea dagoen landa-udalerri txiki eta euskalduna da. 165 biztanle zituen 2016. urtean.

Artikulu hau Gipuzkoako udalerriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Gaztelu (argipena)».
Gaztelu
 Gipuzkoa, Euskal Herria
Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaGipuzkoa
EskualdeaTolosaldea
Izen ofizialaGaztelu
AlkateaMikel Belloso Arsuaga
Posta kodea20491
INE kodea20907
Herritarragazteluar
Kokapena
Koordenatuak43°06′59″N 2°01′22″W
Map
Azalera9.15
Garaiera462
Distantzia32 km Donostiara
Demografia
Biztanleria168 (2023)
−5 (2022)
alt_left 70 (%41,7) (%48,8) 82 alt_right
Dentsitatea18,36 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		% 13,33
Zahartze tasa[1]% 22,99
Ugalkortasun tasa[1]‰ 121,21
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 80 (2011)
Genero desoreka[1]% -12,5 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 7,06 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 99,34 (2010)
Kaleko erabilera [2]% 89,1 (2016)
Etxeko erabilera[3]% 84.87 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera1995 Leaburu-Gaztelutik banaketa

Nafarroako mugan egonda, historian zehar hainbat liskar eduki izan ditu, izan ere herriaren izenak iraganaldi militar hori iradokitzen du.

Mugakideak

Iparraldean Belauntza eta Elduain, hegoaldean Orexa eta Lizartza, ekialdean Berastegi eta mendebaldean Leaburu mugakide ditu.

Bestela, bi barrendegi txiki ditu Leitzaldeko (Nafarroa) mugan.

Historia

1374 urtean Tolosa herriari lotu zitzaion, erasoetatik nolabaiteko babesa lortzearren. Arriskua igarota, 1845 urtean banandu eta alkatea lortu zuen. 1966 urtean Leabururekin batu eta Leaburu-Gaztelu udalerria osatu zuen. Biztanleen eskaerei erantzunez, 1995 urtean berriro banandu eta udalerria osatu zuen.

Demografia

2019an 166 biztanle zituen, eta horietatik %21,08k 65 urte edo gehiago zituen. Atzerrian jaiotakoak %4,22 ziren.[4]

Gazteluko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

Ekonomia

2017an honela banatzen ziren sektoreak: lehen sektorea %18,2. Bigarren sektorea %1,5. Hirugarren sektorea %68,7. Eraikuntza %11,6.[4]

Politika

2015eko udal hauteskundeetan EH Bilduk 57 boto lortu zituen (4 zinegotzi) eta independenteek (Udaberri Taldea)[5] 38 boto (zinegotzi 1).[6] Gari Aranzabal izendatu zuten alkate.[7]

2019ko udal hauteskundeetan EH Bilduk 42 boto lortu zituen.[6] Edurne Gartzia izendatu zuten alkate.[8]

2023ko udal hauteskundeetan EH Bilduk 55 boto lortu zituen.[9]

Euskara

Gazteluko euskara[13] gipuzkeraren aldaera da, eta Tolosaldeko euskara hain zuzen. Beterriko hizkerekin batera, Erdiguneko azpieuskalkia[14] osatzen du. 2016an herritarren %90,57 euskalduna zen.[4]

Ondasun nabariak
Gaztelu XX. mende hasieran

Gazteluar ezagunak
Asuntzioko eliza

Erreferentziak
  1. Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. «Web Eustat. Datos Estadísticos de Gaztelu» www.eustat.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  5. «Udal hauteskundeak 2015 - Gaztelu - Tolosaldeko ataria» ataria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  6. www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  7. «Gari Aranzabal izango da alkate Gaztelun - Gaztelu» Tolosaldeko ataria (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  8. «Edurne Gartziak hartuko du alkate makila - Gaztelu» Tolosaldeko ataria (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  9. «Udal hauteskundeak 2023 - Gaztelu - Tolosaldeko ataria» ataria.eus (Noiz kontsultatua: 2024-03-17).
  10. «Barriola Mintegiaga, Josefa Agustina - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-26).
  11. «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-26).
  12. «Eskolan maistra erdaldunak - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-26).
  13. «Gaztelu - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-05).
  14. «Erdigunekoa (G) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-05).

Ikus, gainera
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Gipuzkoa

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.