Galipentzu Berria

Galipentzu Berria[1][lower-alpha 1] Zangozaldeko Galipentzu udalerriko etxalde bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Zangozerria eskualdean.

Galipentzu Berria
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Galipentzu Berriko ikuspegia

Bandera


Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Nafarroa Garaia
EskualdeaZangozerria
UdalerriaGalipentzu
Administrazioa
Motaetxalde
Izen ofiziala Gallipienzo Nuevo
Posta kodea31493
Herritarragalipentzutar
Geografia
Koordenatuak42°31′47″N 1°23′27″W
Garaiera389 metro
Distantzia54,8 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria69 (2021:  9)
Datu gehigarriak
Sorrera1960ko hamarkadan

Herria 1960ko hamarkadan eraiki zuten, bizitzeko leku ez hain isolatu eta praktikoago baten bila zebiltzan Galipentzu Zaharreko biztanleak hartzeko.

Bertako biztanleak galipentzutarrak daude.

Izena

Herri honen izena sortu berria da, herria bera bezainbeste. Udalerriaren izena hartzen du, Galipentzu, eta horri Berria adjektiboa eransten dio, alde zaharretik bereizteko. Alde zaharrari, aldiz, Galipentzu Zaharra izena ematen zaio. Hala ere, gaztelaniaz baino ez da ofiziala: Gallipienzo Nuevo.

Geografia

Galipentzu Aragoi ibaiaren ibarrean dago, Berdungo Kanalaren eta Oibarko ibarraren artean. Zangozaldean zein Zangozerrian dago, nekazaritza-arro emankor batean, Peñako eta Uxueko mendilerroen artean.

Inguru naturala eta kokapena

Galipentzu Zangozako merindadearen hegoaldeko muturrean dago, Erribera iparraldean. Herrira NA-132 errepidearen bitartez ailegatzen da. Herria bi gunek osatzen dute, batetik herri zaharra, muinoaren gainean San Salbador elizaren inguruan eta bestetik herri berria, Aragon ibaiaren ondoan, eta herri zaharretik 2-3 kilometrora.

Klima eta landaredia

Galipentzuk klima mediterraneo-kontinental lehorra dauka, urteko batez besteko tenperatura 13-14 gradukoa eta prezipitazioak 500-700mm bitartekoak dira. Neguak hotzak eta euritsuak diren bitartean, udan hegoaldeko haizea jotzean, tenperatura maiz igotzen da 30 gradutik gora. Prezipitazioak ugariagoak izaten dira udaberri eta udazkenean.

Jatorrizko arte, haritz eta pinuen arrastoak geratzen diren arren, euren azalera asko gutxitu da nekazaritzaren eta gizakiaren eragina dela eta. Gaur egun, Alepo motako pinuak eta Austriatik ekarritako pinu lariziarrak nagusitzen dira herriaren inguruko baso bakanetan.

Estazio meteorologikoak

Galipentzun ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Kaseda pareko udalerrian, estazio bat dagoen, itsasoaren mailatik 439 metrora, Nafarroako Gobernuak 1974an jarritako estazio meteorologikoa dago.[2]

    Datu klimatikoak (Kaseda, 1974-2020)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 17.5 21.7 27.0 29.5 35.0 39.0 44.0 42.0 40.0 32.0 28.0 18.0 44.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.0 11.4 14.9 16.8 21.4 26.9 30.4 29.9 25.4 19.6 13.2 9.6 19.0
Batez besteko tenperatura (ºC) 5.3 6.7 9.6 11.5 15.6 20.2 23.0 22.8 19.0 14.4 9.0 5.9 13.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.5 2.1 4.3 6.3 9.9 13.5 15.7 15.6 12.6 9.1 4.9 2.2 8.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -12.0 -11.0 -8.5 -2.0 1.5 4.5 8.5 5.0 3.5 -1.0 -8.8 -10.0 -12.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 39.4 34.8 34.6 64.8 53.6 40.2 30.3 32.4 57.3 69.5 59.3 52.4 568.6
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 29.0 24.0 40.7 51.5 48.0 43.2 50.0 66.0 143.7 63.0 48.0 46.0 143.7
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 8.3 7.7 6.8 9.8 9.6 5.7 4.7 4.2 6.0 9.1 6.6 9.2 91.1
Elur egunak (≥ 1 mm) 0.7 0.8 0.5 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0 0.1 0.0 0.0 0.0 0.1
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[3]
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Demografia

2021 urteko erroldaren arabera 69 biztanle zituen Galipentzu Berrik.[4]

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
83 79 83 87 82 84 84 82 74 78 75 75 72 73 70 64 62 60 60 63 60
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Kultura

Euskara

Herri sortu berria izanik, Gabarderalen ezin da tradizio euskaldun edo erdardun bati buruz hitz egin. Hala ere, Koldo Zuazok, 2010ean, Galipentzu Berria ez-euskal-eremuan sailkatu zen.[5]

Oharrak
  1. /galipént͡s̻u berí.a/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
  2. Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Kaseda» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  3. Kasedako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  4. «Galipentzu Berria» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  5. Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.