Funtzio talde

Kimika organikoan funtzio taldeak egitura azpimolekularrak dira, hauek dituen molekulari erreaktibotasuna ematen dien konposaketa elemental eta konektibotasun zehatz batez bereizten direnak. Egitura hauek hidrokarburo kate aseek galdutako hidrogeno atomoak ordezkatzen dituzte. Hidrokarburo alifatiko edo kate irekiko taldeak generikoki R bezala irudikatzen dira (alkil erradikalak), aromatikoak edo bentzenoaren eratorriak Ar (aril erradikalak) bezala irudikatzen diren bitartean.

Funtzio talde arruntenak

Jarraian zerrendaturiko funtzio taldeak arruntenak dira. Tauletan, R, R' edo antzeko ikurrek hidrokarburo kate bati, hidrogeno atomo bati edo edozein atomo multzori erreferentzia egin diezaiokete.

Funtzio talde oxigenatuak

C-O loturen presentzia

Funtzio taldea	Konposatu mota	Formula	Aurrizkia	Atzizkia
Hidroxilo taldea (OH Taldea)	Alkohola	R-OH	hidroxi-	-ol
Alkoxi taldea (edo ariloxi) (O Taldea)	Eterra	R-O-R'	-oxi-	R-il R'-il éter
Karbonilo taldea	Aldehidoa	R-C(=O)H	karbaldehido-	-al
Karbonilo taldea	Zetona	R-C(=O)-R'	oxa-	-ona
Karboxilo taldea	Azido karboxilikoa	R-COOH	karboxi-	Azido -oiko
Azilo taldea	Esterra	R-COO-R'	-iloxikarbonil-	R-ato de R'-ilo

Funtzio talde nitrogenatuak

Amidak, aminak, nitrokonposatuak, nitriloak. C-N loturen presentzia

Funtzio taldea	Konposatu mota	Formula	Egitura	Aurrizkia	Atzizkia	Adibidea
Amino taldea	Amina	R-NR₂		amino-	-amina
Amino taldea	Imina	R-NCR₂		imino-	-imina
Talde aminoa eta karbonilo	Amida	R-C(=O)N(-R')-R"		karbamoil-	-amida
Talde aminoa eta karbonilo	Nitro taldea	R-NO₂		nitro-	_
Nitrilo tadlea	Nitriloa edo zianuroa	R-CN		ziano-	-nitrilo
	Isozianuroa	R-NC		_	isozianuro
	Isozianato	R-NCO		_	isozianato
azo taldea	Azoderibatua	R-N=N-R'		_	_
	Diazoderibatua	R=N=N		diazo-	_
	Diazonio gatza	-N≡N	_	_	-azida
	Hidrazina	R₂N-NR₂	_	_	_	_

Funtzio talde halogenatuak

Karbonoz, hidrogenoz eta halogenoez osatutako konposatuak

Talde funtzionala	Konposatu mota	Konposatuaren formula	Aurrizkia	Atzizkia
Haluro taldea	Haluro	R-X	halo-	_
Azilo taldea	Azido haluroa	R-COX	Haloformil-	-oilo haluroa

Sufrea duten taldeak

Funtzio taldea	Konposatu mota	Konposatuaren formula	Aurrizkia	Atzizkia
Sulfuro taldea	Tioeterra edo sulfuroa	R-S-R'	alkil tio-	-
R-SH	Tiol	tiol	merkapto-	-tiol
R-SO-R'	Sulfixido	_	_	_
R-SO₂-R'	Sulfona	_	_	_
_	Azido sulfoniko	RSO₃H	sulfo-	azido -sulfoniko

Organofosforatuak

Funtzio taldea	Konposatu mota	Formula	Egitura	Aurrizkia	Atzizkia	Adibidea
	Fosfina	PR₃		_	_
	_	P(=O)R₃		_	_
	Fosfinito	P(OR)R₂		_	_	75px\|
	Fosfinato	P(=O)(OR)R₂		_	_
	Fosfonito	P(OR)₂R		_	_	75px\|HEDP
	Fosfonato	P(=O)(OR)₂R		_	_
	Fosfito	P(OR)₃	Fosfitoa	_	fosfito
Fosfato taldea	Fosfato	P(=O)(OH)₂R		_	_
	Fosforano	PR₅		_	_

Funtzio taldeen izenak alkanoen izenekin konbinatuz konposatu organikoak izendatzea lortzen da. Izendapen hau arautzeaz konposatu organikoen nomenklatura arduratzen da.

Funtzio taldeetan hidrogenorik ez duten atomoak beti lotura kobalenteekin lotzen dira, gainontzeko molekulak bezala. Atomo taldea gainontzeko molekularekin lehenik indar ionikoen bidez lotzen denean, taldea, modu egokiagoan, ioi poliatomiko edo ioi konplexu bezala izendatzen da. Aurreko guztiak erradikal deitzen dira, erradikal hitza erradikal askearen aurretik doan esanahiarekin erabiliz.

Kanpo estekak

Datuak: Q170409
Multimedia: Functional groups / Q170409

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.