Freeman Dyson

Freeman John Dyson (Crowthorne, Berkshire, 1923ko abenduaren 15a - Princeton, New Jersey, 2020ko otsailaren 28a) britainiar fisika teorialaria eta astrofisikaria izan zen.

Freeman Dyson
(2005) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Freeman John Dyson
Jaiotza	Crowthorne (en) , 1923ko abenduaren 15a
Herrialdea	Erresuma Batua  Ameriketako Estatu Batuak  (1957 -
Bizilekua	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Princeton, 2020ko otsailaren 28a (96 urte)
Heriotza modua	: falling from height (en)
Familia
Aita	George Dyson
Ama	Mildred Atkey
Ezkontidea(k)	Verena Huber-Dyson (en)  (1950 -  1958)
Seme-alabak	ikusi Esther Dyson (en) George Dyson (en)
Hezkuntza
Heziketa	Cambridgeko Unibertsitatea 1946) Winchester College (en) (1928 - 1932) Twyford School (en) (1932 - 1936) Winchester College (en) (1936 - 1941) Trinity College (1941 - 1945)
Hezkuntza-maila	doktoretza
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, fisikari teorikoa, fisikari nuklearra, katedraduna, estatistikaria eta fisikaria
Enplegatzailea(k)	Londresko Imperial College  (1945 -  1946) Birminghamgo Unibertsitatea  (1949 -  1951) Cornell Unibertsitatea  (1951 -  1953) Princetongo Ikasketa Aurreratuen Institutua  (1953 -  2020)
Lan nabarmenak	ikusi Dysonen esfera Disturbing the Universe (en) Infinite in All Directions (en) Dyson conjecture (en) Dyson tree (en) Dyson's eternal intelligence (en) Dyson's transform (en) Dyson series (en) Dyson equation (en) Crank conjecture (en) Schwinger–Dyson equation (en) The Sun, the Genome and the Internet (en) The Scientist as Rebel (en)
Jasotako sariak	ikusi Templeton Prize  (2000) Henri Poincaré Prize  (2012) Oersted Medal  (1991) Enrico Fermi Award  (1993) Lorentz Medal  (1966) Harvey Prize  (1977) Hughes Domina  (1968) Max Planck domina  (1969) Fisikako Wolf Saria  (1981) Josiah Willard Gibbs Lectureship  (1972) Matteucci domina  (1989) J. Robert Oppenheimer Memorial Prize  (1970) Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics  (1965) Pomeranchuk Prize  (2003) honorary doctor of Yeshiva University Princetongo Unibertsitateko honoris causa doktoregoa honorary doctorate of the University of Glasgow Royal Societyko kidea  (1952) Joseph A. Burton Forum Award  (1998) Harkness Fellowship  (1947) Great Immigrants Award  (2007) Andrew Gemant Award  (1988)
Influentziak	Richard Feynman
Kidetza	Royal Society Frantziako Zientzien Akademia Linzeen Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Zientzien Bavariar Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Zientzien Errusiar Akademia Amerikako Sozietate Filosofikoa Ameriketako Fisika Elkartea
ias.edu…

Cambridgeko Unibertsitatean egin zituen ikasketak, eta matematika aplikatuetan lan egin zuen gero britainiar gobernuarentzat. Sei urtez ikerkuntzan jardun ondoren Britainia Handian eta Estatu Batuetan, fisikako eskolak ematen hasi zen Cornelleko Unibertsitatean, Estatu Batuetan, 1951n. 1953an Princentoneko Unibertsitateko Ikasketa Aurreratuetako Institutuan hasi zen lanean. Dysonen ikerkuntza-lana fisikaren une kritiko batean hasi zen. Bigarren Mundu Gerraren ondoko urteetan froga esperimental berriek arazo berriak sortu zituzten, quantumen teoriaren eta materiaren eta argiaren elkarrekiko ekintzaren inguruan besteak beste. Baina quantumen elektrodinamika hori sortzeko erabili ziren teknika matematikoek zenbait eragozpen zituzten, eta emaitza absurdoak eragin zituzten. Hala ere, 1949 aldera, matematika-arazo horiei buruzko bi konponbide teoriko sortu ziren: teoria horietako bat estatubatuar fisikari Richard P. Feynmanek asmatu zuen, eta bestea bere herrikide Julian S. Schwinger fisikariak, eta baita, bere aldetik, japoniar fisikari Shin'ichiro Tomonagak ere. 1950 aldera Dysonek frogatuta utzi zuen bi teoria horiek formalismo soil batera murritz zitezkeela, eta berehala nabarmendu zen ideia horien aplikazioan. Hortik sortu zen teoria eta horren inguruko teknika matematikoak fisika teoriko modernoaren muina izan ziren XX. mendearen bigarren erdian. Lan nagusiak: Unibertsoaren perturbazioa (1979) eta Armak eta itxaropena (1984). Sari ugari jaso ditu, horien artean Max Planck domina (1969) eta Templeton saria (2000). American Physical Society, Estatu Batuetako National Academy of Sciences eta Londresko Royal Societyko kide izan zen.