Frantziarren enperadore

Frantziarren enperadore
Mota	ohorezko titulu ; historical position (en)
Herrialdea	Frantziako Lehen Inperioa eta Frantziako Bigarren Inperioa

Frantziarren enperadorea (frantsesez: Empereur des Français) Napoleon Bonaparteri 1804an Frantziako Lehen Inperio ezartzearekin ezarri zitzaion titulua da, 1815era arte. Urte hartan Europako potentziek titulua izaten jarraitzeko aukera emanzioten, baina lurraldeka Elba uhartera murriztuta; 1815ean berriro erabili zuen Ehun Egunetan, Waterlooko guduan izandako porrota arte.

Xehetasunak

Lau Napoleonak.

1804ko maiatzaren 18an Frantziako Senatuak enperadore izendatu zuen Napoleon, eta urte bereko abenduaren 2an Parisko Notre-Dame katedralean, enperadore koroatu zuten.

Tituluak azpimarratzen zuen enperadoreak "herri frantsesa" (nazioa) gobernatzen zuela eta ez Frantzia (estatua). "Frantziako erregearen" antzinako formulak adierazten zuen erregeak Frantzia zuela jabetza pertsonal gisa. Termino berriak monarkia konstituzionala adierazten zuen. Titulua Frantziako Errepublikaren itxura gordetzeko eta Frantziako Iraultzaren ondoren sistema feudala abandonatu eta nazio bat sortu zela erakusteko sortu zen, bere enperadorearen herritarrak bezalako herritar berdinekin. (1809ko urtarrilaren 1aren ondoren, Inperio frantsesa izan zen izen ofiziala.)

Suposatzen zen "Frantsesen enperadorea" izenburuak frogatzen zuela Napoleonen gailurra ez zela monarkiaren berrezarpena, baizik eta sistema politiko berri baten sarrera: Inperio frantsesa. Napoleonen erregealdiak 1815eko ekainaren 22ra arte iraun zuen, Waterlooko batailan garaitu zutenean, Santa Elena uhartean erbesteratu eta kartzelaratu zutenean, 1821eko maiatzaren 5ean hil zenean. Erregealdia eten egin zuten 1814ko Borboien Berrezarkuntzak eta Elbara erbesteratu izanak, eta handik urte bat baino gutxiago egin zuen ihes tronua erreklamatzeko. Enperadore izan zen, bere azken porrota eta erbesteratzea baino lehenago, 94 egunez.

Napoleon Bonaparteren ilobaren 1851ko estatu-kolpetik urtebete baino gutxiago igaro ondoren, Napoleon Luis-Napoleon Bonapartek Frantziako Batzar Nazionala arrakastaz desegin ondoren, Frantziako Bigarren Errepublika Frantziako Bigarren Inperio bihurtu zen, 1852ko azaroaren 7ko erreferendumean ezarria. Frantziar herriak aukeraturiko Luis-Napoleon Bonaparte lehendakaria Napoleon III.a bihurtu zen ofizialki, frantsesen enperadore, 1852ko abenduaren 2ko data sinboliko eta historikotik aurrera. Haren erregealdiak 1870eko irailaren 4ra arte iraun zuen, Sedango guduan atxilotu eta gero, Frantzia-Prusian gerran. Ondoren, Ingalaterran erbesteratu zen, eta 1873ko urtarrilaren 9an hil zen.

Napoleon III.aren seme bakarra, Louis Napoleon, 1879an gazte hil zenetik, Bonaparte Etxeak hainbat erreklamatzaile izan ditu Frantziako tronuan. Gaur egungo auzi-jartzailea Carlos Bonaparte da, 1997ko maiatzaren 3an Bonaparte etxeko buru bihurtu zena. Haren posizioa zalantzan jartzen du semeak,—Jean-Christophe Napoleon Printzeak, bere aitona zenaren testamentuan oinordeko izendatu zutenak.

Frantziako enperadoreak

Frantziako Lehen Inperioa

Kop.1.		Empereur des Français	Hasiera	Amaiera	Iraupena	Dinastia	Oharrak
1.		Napoleon Bonaparte (1769ko abuztuaren 15etik 1821eko maiatzaren 5a)	1804ko maiatzaren 18a	1814ko apirilaren 11	9 urte eta 22 egun	Bonaparte

Ehun egunak

Napoleon I enperadorearen erbestealdi laburra gorabehera, Lehen Inperio frantsesaren jarraipentzat hartzen da

Kop.1.		Empereur des Français	Hasiera	Amaiera	Iraupena	Dinastia	Oharrak
1.		Napoleon Bonaparte (1769ko abuztuaren 15etik 1821eko maiatzaren 5a)	1815eko maiatzaren 20a	1815eko ekainaren 22a	94 egun	Bonaparte
2.		Napoleon II.a, 1811ko martxoaren 20a - 1832ko uztailaren 22a)	1815eko ekainaren 22a	1815eko uztailaren 7a	16 egun	Bonaparte	Napoleon I.aren semea

Bigarren Inperio Frantsesa

Kop.1.		Empereur des Français	Hasiera	Amaiera	Iraupena	Dinastia	Oharrak
1.		Napoleon III.a (1808ko apirilaren 20tik 1873ko urtarrilaren 9ra)	1852ko abenduaren 2a	1870eko irailaren 4a	17 urte, 9 hilabete eta 2 egun	Bonaparte	Napoleon I.aren iloba eta Napoleon ii.aren lehengusua

Kanpo estekak

Datuak: Q5373953

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.