Frantziako lehen ministro
Frantziako lehen ministroa (frantsesez: Premier ministre Français), ofizialki Frantziako Errepublikako lehen ministroa, Frantziako Gobernuko burua da. Hirugarren eta Laugarren Errepubliken garaian, gobernuburua Ministro Kontseiluko presidentea (frantsesez: président du Conseil des Ministres) zen. Bosgarren Errepublikaren ezarpenarekin, Ministro Kontseiluko Presidentetza abolitu zen, eta lehen ministroaren kargua ezarri.
Frantziako lehen ministroa | |
---|---|
Premier ministre de la République française | |
Orain karguan | |
Titularra | Gabriel Attal |
Hasiera | 2024ko urtarrilaren 9a |
Karguduna | |
Trataera | lehen ministro (informala) Beroren Gorentasun (dipl.) |
Honen kide | Ministro Kontseilua Estatu Kontseilua Nazio Defentsa eta Segurtasuneko Kontseilua |
Egoitza | Hôtel de Matignon |
Izendatzailea | Frantziako presidentea |
Kargualdia | Limite gabea |
Lehen titularra | Michel Debré |
Sorrera | 1958ko urriaren 4a |
Webgunea | gouvernement.fr |
Frantziako presidentearen atzetik, lehen ministroaren kargua da Frantziako Errepublikako bigarren kargurik garrantzitsuena. Presidenteak izendatzen du lehen ministroa, eta haren dimisioa eska dezake. Frantziako Nazio Biltzarrak lehen ministroa eta Gobernuko kideak kargutik ken ditzake. Izendatua izan ostean, lehen ministroak Ministro Kontseiluaren konposaketa proposatzen dio presidenteari.
Gaur egun, Gabriel Attal da Frantziako lehen ministro, 2024ko urtarrilaren 9an Emmanuel Macron presidenteak izendatu ostean.
Izendapena
Lehen ministroa Frantziako presidenteak izendatzen du, eta teorian, presidenteak nahiko lukeen edonor aukera dezake. Praktikan, berriz, Nazio Biltzarrak zentsura mozioaren bidez Gobernuko kideak kargutik ken ditzakeenez, lehen ministroaren izendapenak Biltzarreko gehiengoaren babesa izan behar du. Hori dela eta, 1986. urteko hauteskundeen ostean, François Mitterrand presidenteak Jacques Chirac izendatu behar izan zuen lehen ministro, nahiz eta biak alderdi politiko banatakoak izan.
Lehen ministroak Nazio Biltzarreko kideak izan ohi dira, baina gertatu izan da biltzarkideak ez ziren pertsonak lehen ministro izendatzea, aintzat hartuta zer esperientzia zuten burokrazian, atzerriko harremanetan eta abarretan.
Nahiz eta lehen ministroaren izendapena praktikoki Nazio Biltzarreko gehiengoaren araberakoa den, Gobernua eratzean ez da beharrezkoa lehen ministroak konfiantza mozio bat gainditzea, eta hortaz posible izango litzateke Parlamentuko gehiengoen aurkako Gobernu bat eratzea. Dena dela, tradizioz, lehen ministroak konfiantza mozio bat eskatzen du gobernua eratzean.
Lehen ministroen zerrenda
V. Errepublika
- 2024 - . Gabriel Attal
- 2022 - 2024. Élisabeth Borne
- 2020 - 2022. Jean Castex
- 2017 - 2020. Édouard Philippe
- 2016 - 2017. Bernard Cazeneuve
- 2014 - 2016. Manuel Valls
- 2012 - 2014. Jean-Marc Ayrault
- 2007 - 2012. François Fillon
- 2005 - 2007. Dominique de Villepin
- 2002 - 2005. Jean-Pierre Raffarin
- 1997 - 2002. Lionel Jospin
- 1995 - 1997. Alain Juppé
- 1993 - 1995. Edouard Balladur
- 1992 - 1993. Pierre Bérégovoy
- 1991 - 1992. Édith Cresson
- 1988 - 1991. Michel Rocard
- 1986 - 1988. Jacques Chirac
- 1984 - 1986. Laurent Fabius
- 1981 - 1984. Pierre Mauroy
- 1976 - 1981. Raymond Barre
- 1974 - 1976. Jacques Chirac
- 1972 - 1974. Pierre Messmer
- 1969 - 1972. Jacques Chaban-Delmas
- 1968 - 1969. Maurice Couve de Murville
- 1962 - 1968. Georges Pompidou
- 1959 - 1962. Michel Debré
IV. Errepublika
- 1958 - 1959. Charles de Gaulle
- 1958 - 1958. Pierre Pflimlin
- 1957 - 1958. Félix Gaillard
- 1957 - 1957. Maurice Bourgès-Maunoury
- 1956 - 1957. Guy Mollet
- 1955 - 1956. Edgar Faure
- 1954 - 1955. Pierre Mendès-France
- 1953 - 1954. Joseph Laniel
- 1953 - 1953. René Mayer
- 1952 - 1953. Antoine Pinay
- 1952 - 1952. Edgar Faure
- 1951 - 1952. René Pleven
- 1951 - 1951. Henri Queuille
- 1950 - 1951. René Pleven
- 1950 - 1950. Henri Queuille
- 1949 - 1950. Georges Bidault
- 1948 - 1949. Henri Queuille
- 1948 - 1948. Robert Schuman
- 1948 - 1948. André Marie
- 1947 - 1948. Robert Schuman
- 1947 - 1947. Paul Ramadier
Behin-behineko gobernua
- 1946 - 1947. Léon Blum
- 1946 - 1946. Georges Bidault
- 1946 - 1946. Félix Gouin
- 1944 - 1946. Charles de Gaulle
III. Errepublika
- 1940 - 1940. Henri Philippe Pétain
- 1940 - 1940. Paul Reynaud
- 1938 - 1940. Edouard Daladier
- 1938 - 1938. Léon Blum
- 1937 - 1938. Camille Chautemps
- 1936 - 1937. Léon Blum
- 1936 - 1936. Albert Sarraut
- 1935 - 1936. Pierre Laval
- 1935 - 1935. Fernand Bouisson
- 1934 - 1935. Pierre-Étienne Flandin
- 1934 - 1934. Gaston Doumergue
- 1934 - 1934. Edouard Daladier
- 1933 - 1934. Camille Chautemps
- 1933 - 1933. Albert Sarraut
- 1933 - 1933. Edouard Daladier
- 1932 - 1933. Joseph Paul-Boncour
- 1932 - 1932. Edouard Herriot
- 1932 - 1932. André Tardieu
- 1931 - 1932. Pierre Laval
- 1930 - 1931. Théodore Steeg
- 1930 - 1930. André Tardieu
- 1930 - 1930. Camille Chautemps
- 1929 - 1930. André Tardieu
- 1929 - 1929. Aristide Briand
- 1926 - 1929. Raymond Poincaré
- 1926 - 1926. Edouard Herriot
- 1925 - 1926. Aristide Briand
- 1925 - 1925. Paul Painlevé
- 1924 - 1925. Edouard Herriot
- 1924 - 1924. Frédéric François-Marsal
- 1922 - 1924. Raymond Poincaré
- 1921 - 1922. Aristide Briand
- 1920 - 1921. Georges Leygues
- 1920 - 1920. Alexandre Millerand
- 1917 - 1920. Georges Clemenceau
- 1917 - 1917. Paul Painlevé
- 1917 - 1917. Alexandre Ribot
- 1915 - 1917. Aristide Briand
- 1914 - 1915. René Viviani
- 1914 - 1914. Alexandre Ribot
- 1913 - 1914. Gaston Doumergue
- 1913 - 1913. Louis Barthou
- 1913 - 1913. Aristide Briand
- 1912 - 1913. Raymond Poincaré
- 1911 - 1912. Joseph Caillaux
- 1911 - 1911. Ernest Monis
- 1909 - 1911. Aristide Briand
- 1906 - 1909. Georges Clemenceau
- 1906 - 1906. Ferdinand Sarrien
- 1905 - 1906. Maurice Rouvier
- 1902 - 1905. Emile Combes
- 1899 - 1902. Pierre Waldeck-Rousseau
- 1898 - 1899. Charles Dupuy
- 1898 - 1898. Henri Brisson
- 1896 - 1898. Jules Méline
- 1895 - 1896. Léon Bourgeois
- 1895 - 1895. Alexandre Ribot
- 1894 - 1895. Charles Dupuy
- 1893 - 1894. Jean Casimir-Perier
- 1893 - 1893. Charles Dupuy
- 1892 - 1893. Alexandre Ribot
- 1892 - 1892. Emile Loubet
- 1890 - 1892. Charles de Freycinet
- 1889 - 1890. Pierre Tirard
- 1888 - 1889. Charles Floquet
- 1887 - 1888. Pierre Tirard
- 1887 - 1887. Maurice Rouvier
- 1886 - 1887. René Goblet
- 1886 - 1886. Charles de Freycinet
- 1885 - 1886. Henri Brisson
- 1883 - 1885. Jules Ferry
- 1883 - 1883. Armand Fallières
- 1882 - 1883. Charles Duclerc
- 1882 - 1882. Charles de Freycinet
- 1881 - 1882. Léon Gambetta
- 1880 - 1881. Jules Ferry
- 1879 - 1880. Charles de Freycinet
- 1879 - 1879. William Waddington
- 1877 - 1879. Jules Dufaure
- 1877 - 1877. Gaëtan de Rochebouët
- 1877 - 1877. Jacques Albert, Duc de Broglie
- 1876 - 1877. Jules Simon
- 1876 - 1876. Jules Dufaure
- 1875 - 1876. Louis Buffet
- 1874 - 1875. Ernest Courtot de Cissey
- 1873 - 1874. Jacques Albert, Duc de Broglie
- 1871 - 1873. Jules Dufaure
Behin-behineko gobernua
II. Inperio
- 1870 - 1870. Charles Cousin-Montauban
- 1870 - 1870. Émile Ollivier
- 1851 - 1870. Inor
Uztaileko monarkia
- 1848 - 1848. Adolphe Thiers
- 1848 - 1848. Louis-Mathieu Molé
- 1847 - 1848. François Guizot
- 1840 - 1847. Nicolas Jean de Dieu Soult, Duc de Dalmatie
- 1840 - 1840. Adolphe Thiers
- 1839 - 1840. Nicolas Jean de Dieu Soult, Duc de Dalmatie
- 1836 - 1839. Louis-Mathieu Molé
- 1836 - 1836. Adolphe Thiers
- 1835 - 1836. Victor de Broglie
- 1834 - 1835. Édouard Mortier Duc de Treviso
- 1834 - 1834. Hugues-Bernard Maret, Duc de Bassano
- 1834 - 1834. Étienne Maurice Gérard
- 1832 - 1834. Nicolas Jean de Dieu Soult, Duc de Dalmatie
- 1831 - 1832. Casimir Perier
- 1830 - 1831. Jacques Laffitte
- 1830 - 1830. Victor de Broglie
Borboien berrezarpena
- 1829 - 1830. Jules de Polignac
- 1828 - 1829. Jean-Baptiste Gaye de Martignac
- 1821 - 1828. Jean-Baptiste de Villèle
- 1820 - 1821. Armand-Emmanuel du Plessis, Duc de Richelieu
- 1819 - 1820. Élie Decazes
- 1818 - 1819. Jean-Joseph Dessolles
- 1815 - 1818. Armand-Emmanuel du Plessis, Duc de Richelieu
- 1815 - 1815. Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord, Prince de Benevente
Ikus, gainera
- Frantziako Gobernua
- Frantziako historia
- Frantziako presidenteen zerrenda
- Frantziako errege-erreginen zerrenda