Floridako penintsula

Floridako penintsula Ipar Amerikako penintsula bat da, Ozeano Atlantikoan hegoalderantz egiten duena, mendebaldetik Mexikoko golkoa eta, hegoaldetik eta ekialdetik, Floridako itsasartea mugatuz, zeinak Kuba uhartetik eta Bahametako artxipelagotik banatzen baitu. Alaskakoa izan ezik Estatu Batuetako penintsularik handiena da. Administratiboki izen bereko estatuaren hegoaldeko zatia da. 650 km-ko luzera du (iparraldetik hegoaldera) eta 130 km-ko zabalera (ekialdetik mendebaldera); 28 iparreko paraleloak zeharkatzen du, eta horrek erdibitzen du, gutxi gorabehera. Ikuspuntu topografikotik, Floridako penintsula kostaldeko lautada atlantikoaren hegoaldeko muturra da.

Floridako penintsula
Motapenintsula
Geografia
Map
Koordenatuak28°00′N 81°30′W
Estatu burujabe Ameriketako Estatu Batuak
Estatua Florida
Ur-gorputzaMexikoko golkoa
Ozeano Atlantikoa

Historia

1822an Estatu Batuetako zati bihurtu aurretik, espainiarrek eta ingelesek gobernatu zuten. Ingelesen nagusitasuna Espainiako bi domeinuren arteko tarte labur bat izan zen XVIII. mendean, eta 1783ko Versaillesko Itunarekin amaitu zen. Espainiarrek eta ingelesek Bahamen jabetza lortzeko borrokatzen zutenez (Karibe itsasoranzko ibilbideen artean zuten kokapen estrategikoagatik), Floridako penintsula trukerako txanpon gisa erabili zen: espainiarrei esleitu zitzaien, Bahametako helburuak bertan behera utzi zituztelako, Erresuma Batuko zati bihurtu baitzen.

Amerindiar seminolen lurraldea da.

Morfologia

Morfologikoki, lautada zabal bat da, kare-lurzoru sedimentarioz estalia, itsas mailatik metro gutxira dago eta drainatze eskasa du ezaugarri, eremu zingiratsuen garapena errazten duena.

Jatorri karstikoko aintziraz zipriztinduta dago, Okeechobee aintzira barne, AEBetako bigarren aintzirarik handiena.

Klima

Klima tropikala da, iraupen bereko bi urtarorekin: urtaro lehorra (abendutik apirilera) euri gutxirekin eta tenperatura altuekin, eta urtaro euritsua (maiatzetik azarora) 1000 inguruko prezipitazioekin. Urtean 1650 mm euri egiten du, eta udaren amaieratik neguaren hasierara bitartean urakan ugari izaten ditu.

Everglades
Everglades lurraldeak balore ekologiko handia du.

Everglades Floridako penintsularen hegoaldean kokaturik dagoen hezegune subtropikal zabala (11.100 km²ko azalera[1]) da. Arro hidrologiko zabal baten hegoaldeko erdia hartzen du. Orlandotik hurbil jaio eta Okeechobee aintzirara isurtzen den Kissimmee ibaiak eratzen du hezegune-sistema hau. Eurite sasoian aintzirak gainezka egiten du, 97 km zabal eta 160 km luze den ibai geldo eta sakontasun gutxiko (gehienean 0,3 m baino gutxiago[1]) bat sortuz. Ibai hau penintsulako hegoaldean, Floridako badian, itsasoratzen da.

Garrantzi ekologiko handiko eremua da. Ekosistema nagusiak Claudium generoko ziperazeoz estalitako zingirak, belardi hezeak eta ur irekiko ubide naturalak dira. Uharteetan "hammock" deitutako oihan tropikalak daude, eta pinu (Pinus elliottii) sailak inguru lehorrenetan. Ur gezako zingira batzuetan nekostak hazten dira eta itsas ertzean mangladiak. Galzoriko espezie ugari bizi dira bertan, hala nola, Floridako pantera, Crocodylus acutus, Trichechus manatus eta Picoides borealis[2].

1947an sortutako Evergladesko Parke Nazionalak (Everglades National Park) 6.104 km²ko azalera du. 1979tik UNESCOren Gizateriaren Ondare da.

Erreferentziak
  1. Everglades Britannica.com
  2. Wetland Tourism Case Study: USA - Everglades National Park Ramsar.org

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.