Eztainu

Eztainua edo zirraida[1] elementu kimiko bat da, Sn ikurra eta 50 zenbaki atomikoa dituena. Ez da erraz herdoiltzen, eta, beraz, oso erabilgarria da korrosioari aurre egiteko. Eztainua kolore zuri-zilarkarako metala da. Zinka baino gogortasun txikiagoa du, eta beruna baino handiagoa. 100 °Cko tenperaturan oso harikortasun eta xaflakortasun handia du, eta, horrela, lortu daitezke eztainuzko orriak, hamarren bar milimetroko batzuetako lodierakoak. Beroan oso hauskorra da eta hauskortu daiteke. Azido indartsuek kalte egiten diote. Eztainua hiru forma alotropikoetan aurkitu daiteke:

  • Eztainu txuri erronbikoa
  • Eztainu txuri tetragonala
  • Eztainu gris kubikoa

Eztainua
50 Indioa ← Eztainua → Antimonioa
   
 
50		 Sn
  
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakiaEztainua, Sn, 50
Serie kimikoametalak
Taldea, periodoa, orbitala14, 5, p
Masa atomikoa118.710(7) g/mol
Konfigurazio elektronikoa[Kr] 4d10 5s² 5p²
Elektroiak orbitaleko2, 8, 18, 18, 4
Propietate fisikoak
Egoerasolidoa
Dentsitatea(0 °C, 101,325 kPa) 5.769 - 7.265 g/L
Urtze-puntua505.08 K
(231.93 °C, 449.47 °F)
Irakite-puntua2875 K
(2602 °C, 4716 °F)
Urtze-entalpia(zuria) 7.03 kJ·mol−1
Irakite-entalpia(zuria) 296.1 kJ·mol−1
Bero espezifikoa(25 °C) (25 °C, zuria) 27.112 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa
P/Pa1101001 k10 k100 k
T/K149716571855210724382893
Propietate atomikoak
Kristal-egituratetragonala
Oxidazio-zenbakia(k)4, 2
Elektronegatibotasuna1,96 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala1.a: 708.6 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)145 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)145 pm
Erradio kobalentea141 pm
Van der Waalsen erradioa217 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa(300 K) 180,5
Soinuaren abiadura(gas, 27 °C) 1310 m/s
Isotopo egonkorrenak
Eztainuaren isotopoak
iso UN Sd-P D DE (MeV) DP
112Sn %0,97 Sn egonkorra da 62 neutroirekin
114Sn %0,66 Sn egonkorra da 64 neutroirekin
115Sn %0,34 Sn egonkorra da 65 neutroirekin
116Sn %14,54 Sn egonkorra da 66 neutroirekin
117Sn %7,68 Sn egonkorra da 67 neutroirekin
118Sn %24,22 Sn egonkorra da 68 neutroirekin
119Sn %8,59 Sn egonkorra da 69 neutroirekin
120Sn %32,58 Sn egonkorra da 70 neutroirekin
122Sn %4,63 Sn egonkorra da 72 neutroirekin
124Sn %5,79 Sn egonkorra da 74 neutroirekin
126Sm Sintetikoa ~1 E5 u β− 0,380 126Sb

Lehenengo bi formak kristalinoak dira, azkena, 18 °C baino gutxiagoko tenperaturan egonkorra, hauts forman agertzen da. Tenperatura honen azpitik eztainu zuria, eztainu gris bihurtzen da, gero eta tenperatura txikiagoa izan, gero eta azkarrago. Eztainu oso elementu urria da Lurrean, bakarrik %0.001 da, nahiz eta mineral forman kontzentraturik agertu, garrantzitsuena cassiterita izanez, SnO2.

Erauzketa

Bi prozesuren bitartez lortu daiteke eztainua:

  • Kasiteritaren erredukzio pirometalurgikoaren bidez: Kasiterita ezpurutasunetatik banantzen da, eta erreberbero labe batera bidaltzen da, non, 1200-1300 °Cko tenperaturaz, koke ikatzaren bidez eztainu purura erreduzitzen da. SnO2 + 2 C --> 2 CO + Sn Geroago, fintzen da ezpurutasun guztietatik banantzeko (batez ere burdina eta kobrea), azkenik metala lortuz % 99.8ko purutasun batekin.
  • Burdinzuritik errekuperazio elektrolitikoaren bidez: Burdinzuria eztainuzko geruza bat duen altzairua da. Duen kontsumo handiarengatik industria kontserbatzailetik, hainbat metodo landu izan dira honetatik abiatuz eztainua lortzeko. Ekonomikoena sodio hidroxidoko disoluzio batean burdinzuria sartzea, honek eztainua disolbatzen du, eta geroago metala lortzen da elektrolisia disoluzio hartan aplikaturik.

Aplikazioak

Eztainua oso metal erabilia da munduko ehunka prozesu industrialetan. Purua denean altzairua estaltzeko erabiltzen da latorria eratuz, baita nahastura asko lortzeko ere:

  • Brontzea: Kobrea eta eztainuaren nahastura.
  • Soldatzeko metala: Beruna eta eztainuaren nahastura.
  • Badaude beste hainbeste nahastura eztainuarekin, eta industria aeroespazialean titanioarekin nahasturik erabiltzen da, eta intsektizida batzuen osagai gisa.

Erreferentziak
  1. «zirraida» Orotariko Euskal Hiztegia (Noiz kontsultatua: 2022-01-22).

Kanpo-estekak
Taldea →
↓ Periodoa		 1 2   3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
1 1
H		 2
He
2 3
Li		 4
Be		   5
B		 6
C		 7
N		 8
O		 9
F		 10
Ne
3 11
Na		 12
Mg		 13
Al		 14
Si		 15
P		 16
S		 17
Cl		 18
Ar
4 19
K		 20
Ca		 21
Sc		 22
Ti		 23
V		 24
Cr		 25
Mn		 26
Fe		 27
Co		 28
Ni		 29
Cu		 30
Zn		 31
Ga		 32
Ge		 33
As		 34
Se		 35
Br		 36
Kr
5 37
Rb		 38
Sr		 39
Y		 40
Zr		 41
Nb		 42
Mo		 43
Tc		 44
Ru		 45
Rh		 46
Pd		 47
Ag		 48
Cd		 49
In		 50
Sn		 51
Sb		 52
Te		 53
I		 54
Xe
6 55
Cs		 56
Ba		 * 71
Lu		 72
Hf		 73
Ta		 74
W		 75
Re		 76
Os		 77
Ir		 78
Pt		 79
Au		 80
Hg		 81
Tl		 82
Pb		 83
Bi		 84
Po		 85
At		 86
Rn
7 87
Fr		 88
Ra		 ** 103
Lr		 104
Rf		 105
Db		 106
Sg		 107
Bh		 108
Hs		 109
Mt		 110
Ds		 111
Rg		 112
Cn		 113
Nh		 114
Fl		 115
Mc		 116
Lv		 117
Ts		 118
Og
* Lantanoideak 57
La		 58
Ce		 59
Pr		 60
Nd		 61
Pm		 62
Sm		 63
Eu		 64
Gd		 65
Tb		 66
Dy		 67
Ho		 68
Er		 69
Tm		 70
Yb
** Aktinidoak 89
Ac		 90
Th		 91
Pa		 92
U		 93
Np		 94
Pu		 95
Am		 96
Cm		 97
Bk		 98
Cf		 99
Es		 100
Fm		 101
Md		 102
No
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.