Etxe sorgindu

Etxe sorgindua fenomeno paranormalak gertatzen omen diren etxe, gaztelu eta antzeko eraikuntza da. Fenomeno horiek mota askotakoak izan daitezke: mamuen agerpena, argiak, zaratak eta garrasiak, psikofoniak. Normalean, fenomeno horiek leku horretan izandako gertaera lazgarriez lotzen dira. Toki horiek hiri kondairez nahasten dira sarritan.

Zinemak asko zabaldu du etxe sorginduen ideia.

Literatura eta zinemaren eraginez Ipar Amerikako etxe sorginduaren eredua mundu osoan zabaldu da, poltergeist fenomenoarekin identifikatuz, nahiz eta kontzeptu desberdina izan. Horren arabera etxe sorgindu batean izaki gaizto bat dago: deabrua, aztia, banpiroa. Etxea, ikuspuntu horren arabera, hilketa baten edo heriotzaren eszenatokia izan zen. Baita maldizio baten ondorioa ere izan daiteke sorginduta egotearen arrazoia.

Etxe sorginduen motak

Etxe sorgindua edozein eraikuntza izan daiteke: etxe isolatua, gaztelua, baserria, eraikin oso bat, ospitalea. Ez da beharrezkoa etxe zahar bat izatea baina zinemak XIX. mendeko etxe ingelesak zabaldu ditu etxe horien eredu gisa. Esan daiteke, bestetik, parke tematiko guztietan ezaugarri horiek dituen etxe-atrakzio bat badagoela.

Hona hemen etxe sorgindu ospetsu batzuk:

Drumbeg Manor, Donegalen, (Irlanda).
Kompong Som, Kanbodian.
Amityville, New Yorken, (Ameriketako Estatu Batuak). Zinemara eramana izan da.
Londresko dorrea, Londresen.
Loftus Hall, Irlandan.
The Myrtles, St. Francisvillen, Louisiana (Ameriketako Estatu Batuak).
Rose Hall, Jamaikan.
Belchite herria, Aragoin.

"Kompong Som", Kanbodian.

Etxe sorginduak Euskal Herrian

Aipatutakoen mailara iritsi gabe, gurean ere badira horrelako etxeak:

Mendibile jauregia, Leioan (Bizkaia).
Donostiako Antzoki Zaharra.[1]
Otxateko eliza eta herria, Trebiñu (barrendegia).
Narros jauregia, Zarautzen (Gipuzkoa).[2]

Fenomenoaren jatorria

Ohikoa denez bi iritzi kontrajarriak aurkituko ditugu gai honetan. Batzuk espirituen presentzia defenditzen duten bitartean, ikuspuntu zientifikoki etxe sorginduak autosugestioaren fenomeno bezala aztertzen dituzte. Aurretik zabaldutako pasadizoak eta istorioak eszenatokia prestatzen dute horrelako fenomenoak emateko. Hori da, alegia, Joe Nickell ikerlari eszeptikoaren iritzia.[3]

Etxe sorginduak literaturan

Asko dira gaiaren inguruan argitaratu diren nobelak eta narrazioak. Hona hemen ospetsuenetariko batzuk:

The Castle of Otranto (1764) Horace Walpole
The Mysteries of Udolpho (1794) Ann Radcliffe
The Fall of the House of Usher (1845) Edgar Allan Poe
The House of the Seven Gables (1851) Nathaniel Hawthorne
The Turn of the Screw (1898) Henry James
The House on the Borderland (1908) William Hope Hodgson
The Rats in the Walls (1924) H. P. Lovecraft
The Haunting of Hill House (1959) Shirley Jackson
Hell House (1971) Richard Matheson
The House with a Clock in Its Walls (1973) John Bellairs
'Salem's Lot (1975) by Stephen King
The Shining (1977) by Stephen King
The Amityville Horror (1977) Jay Anson
The Woman in Black (1983) Susan Hill

Bibliografia

Francesco Dimitri: Guía de las casas más embrujadas del mundo. Francesco Dimitri. Bartzeloan: Freak bilduma, Alba editorial. 352 or.

Erreferentziak

Martin Anso: Elezaharren gordelekuak. Iruñea: Astero, 2008. 106-108 or.
Martin Anso: Elezaharren gordelekuak. Iruñea: Astero, 2008. 80-82 or.
http://www.csicop.org/sb/show/catching_ghosts/

Ikus, gainera

Poltergeist

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz) Munduko etxe sorgindu ospetsuenak.
(Gaztelaniaz) Gaiari buruzko bideoa.]
(Ingelesez) Eszeptikoen ikuspuntua.]

Datuak: Q545599
Multimedia: Haunted houses / Q545599

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Martin Anso: Elezaharren gordelekuak. Iruñea: Astero, 2008. 106-108 or.

[2] Martin Anso: Elezaharren gordelekuak. Iruñea: Astero, 2008. 80-82 or.

[3] ttp://www.csicop.org/sb/show/catching_ghosts/