Eskarlatina

Eskarlatina gaixotasun infekziosoa da, A taldeko estreptokokoen infekzioaren ondorioz sortua, Streptococcus pyogenes izenez ere ezaguna.[1] Sintomak eztarriko mina, sukarra, buruko mina, linfa-gongoilen hantura eta erupzio bereizgarria dituzte.[1] Erupzioa gorria da eta paper-latzaren gisa sentitzen da, eta mihia gorria eta pikorrekin ager daiteke.[1] Maizago eragiten die 5 eta 15 urte bitarteko haurrei.[1]

Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
Eskarlatina
Deskribapena
Motaupper respiratory tract disease (en) Itzuli, estreptokozia
eritasuna
Espezialitateainfektologia
Pediatria
Arrazoia(k)Streptococcus pyogenes
Sintoma(k)Marrubi mihia, sukarra, tripako mina, oka, Negela, Amigdalitisa, adenopatia, eztarriko mina, ring of paleness around the mouth (en) Itzuli, Pastia's lines (en) Itzuli
Takikardia
Patogenoaren transmisioadroplet transmission (en) Itzuli
Azterketa medikoamiaketa fisiko
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikakPenizilina, macrolides (en) Itzuli, Zefalosporina, Bankomizina, klindamizina eta antihistaminiko
Identifikatzaileak
GNS-10-MKA38 eta A38.9
GNS-9-MK034 eta 034.1
OMIM012541
DiseasesDB29032
MedlinePlus000974
eMedicine000974
MeSHD012541
Disease Ontology IDDOID:8596

Eskarlatinak faringitis estreptokozikoa edo larruazaleko infekzio estreptokozikoak dituzten pertsonei eragiten die.[1] Bakterioak pertsonatik pertsonara hedatzen dira eztularen edo doministikuen bidez.[1] Pertsona batek bakterioa duen objektu bat ukitu eta haren ahoa edo sudurra ukitzen duenean ere heda daiteke.[1] Erupzio bereizgarria toxina eritrogenikoari zor zaio, bakterio-mota batzuek sortutako substantziari.[1] Diagnostikoa normalean eztarriko kultibo batekin berresten da.[1]

Ez dago txertorik eskarlatinarentzat.[2] Prebentzioa eskuak maiz garbitzea, norberaren gauzak ez partekatzea eta gaixorik daudenean beste pertsonengandik urrun egotea da.[1] Gaixotasuna antibiotikoekin trata daiteke, konplikazio gehienak prebenitzen baitituzte.[1] Eskarlatinaren ondorioak txikiak dira tratamendua hartuz gero.[3] Eskarlatinaren ondoriozko epe luzeko konplikazioek barne hartzen dituzte giltzurrun-eritasuna, kardiopatia erreumatikoa eta artritisa.[1] XX. mendearen hasieran, antibiotikoak aurkitu aurretik, haurren heriotza-eragile nagusietako bat zen. Zenbait suero antitoxiko antibiotikoen aurretik sortu ziren; hala ere, inoiz ez zen behar adina egin, eta ezin izan zen erabili beste edozein gaixotasun tratatzeko, antibiotikoek egin dezaketen bezala.[4][5]

Antibiotikoekiko erresistentzia-zantzuak izan dira, eta berriki agerraldiak izan dira Hong Kongen 2011n eta Erresuma Batuan, 2014. urtean. Erresuma Batuan, % 68 handitu zen eragina, lau urteetan, 2018ra arte. 2020ko urrian argitaratutako ikerketek erakutsi dutenez, bakterioa hiru birusek infektatu dutenez, bakterioaren andui indartsuagoak sortu dira.[2]

Infekzioa

Eskarlatina kutsakorra da, kutsapena arnas bidetik ala aho-bidetik izanik. Bakterioa airetik transmititu daiteke, listu-tantaren bidez (eztula, doministikuak...) ala kontaktu zuzenaren bidez (gaixoaren listu hondarrak dituzten objektuen bidez -fomiteak-).

Gaitzak betiko inmunitatea eragiten du: behin pasatuta, eskarlatina ez da inoiz berriz harrapatzen.

Erasobidea

Estreptokokoa faringean ala amigdaletan kokatzen da, bere ahalmen patogenoa areagozten duten sustantziak ekoiztuz: hemolisinak, entzima hidrolitikoak eta toxina indartsu bat, toxina eritrogenikoa. Toxina honek antigeno moduan jarduten du, sintoma sistemikoak sortuz.

Sintoma klinikoak

Eskarlatinaren inkubazio epea 2 eta 4 egun artekoa da. Lehenengo sintomak eztarriko mina eta sukar handia dira; faringea gorritzen da eta mingaina zuritu. Bi egun beranduago larruazaleko exantema agertzen da, orban gorri txikiak gorputz osoan azalduak. Toxina eritrogenikoa da exantema horren erruduna. Larruazaleko orbanak 7-10 egunetan desagertzen dira.

Tratamendua

Penizilinaren bitartez tratatzen da gaitza, bakterio eragilea oso sentikorra baita antibiotiko honekiko. Penizilinari alergia dutenei eritromizina ematen zaie.

Erreferentziak
  1. «Scarlet Fever: A Group A Streptococcal Infection» Center for Disease Control and Prevention 19 January 2016.
  2. Richardson, Holly. (7 October 2020). «Scarlet fever is making a comeback after being infected with a toxic virus, researchers say» ABC News (Australian Broadcasting Corporation).
  3. Quinn, RW. (1989). «Comprehensive review of morbidity and mortality trends for rheumatic fever, streptococcal disease, and scarlet fever: the decline of rheumatic fever.» Reviews of Infectious Diseases 11 (6): 928–53.  doi:10.1093/clinids/11.6.928. PMID 2690288..
  4. GORDON, E.. (5 February 1927). «Treatment of Scarlet Fever with Streptococcus Antitoxin» JAMA: The Journal of the American Medical Association (American Medical Association (AMA)) 88 (6): 382.  doi:10.1001/jama.1927.02680320018005. ISSN 0098-7484..
  5. «A Scarlet Fever Serum» New York Times: 8. November 3, 1902.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.