Ernst Haeckel

Ernst Haeckel
	; Irudi gehiago
rector of the University of Jena (en)
rector of the University of Jena (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Ernst Heinrich Philipp August Haeckel
Jaiotza	Potsdam, 1834ko otsailaren 16a
Herrialdea	Alemaniar Inperioa ; Weimarko Errepublika ; Prusiako Erresuma
Heriotza	Jena, 1919ko abuztuaren 9a (85 urte)
Familia
Aita	Carl Haeckel
Ezkontidea(k)	Anna Sethe (en) ; Agnes Huschke (en)
Seme-alabak	ikusi Walter Haeckel; Elisabeth Haeckel (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Frederiko Gilen Unibertsitatea ; Berlingo Humboldt Unibertsitatea
Hezkuntza-maila	doktoretza
Tesi zuzendaria	Johannes Peter Müller
Doktorego ikaslea(k)	Hans Adolf Eduard Driesch (en) ; Arnold Lang (en)
Hizkuntzak	alemana; latina
Irakaslea(k)	Albert von Kölliker; Franz von Leydig (en) ; Rudolph Carl Virchow
Ikaslea(k)	ikusi Oscar Hertwig (en) ; Nicholas Miklouho-Maclay (en) ; Heinrich Höhr (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	biologoa, medikua, zoologoa, filosofoa, naturalista, ekologoa, ornitologoa, unibertsitateko irakaslea, iktiologoa, botanikaria, esploratzailea, argazkilaria eta idazlea
Enplegatzailea(k)	Jenako Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Darwin Domina (1900) ; Cothenius Domina (1864) ; Darwin–Wallace Medal (1908) ; Linnean Medal (1894) ; Bressa Prize (1895) ;
Kidetza	Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia; Suediako Zientzien Errege Akademia; Londresko Zoologia Elkartea; Linzeen Akademia; Zientzien Bavariar Akademia; Amerikako Sozietate Filosofikoa; Accademia delle Scienze di Torino; Deutscher Monistenbund (en)

Ernst Heinrich Philipp August Haeckel (1834ko otsailaren 16a, Potsdam, Brandenburgo – 1919ko abuztuaren 9a, Jena, Turingia) alemaniar biologo, mediku, naturalista eta filoso bat izan zen.

Biografia

Berlin, Würzburg eta Vienako unibertsitatean medikuntza ikasketak burutu zituen. Alemanian Charles Darwin britainiarraren lanak ezagutzera eman zituen. Filum eta ekologia hitzak ere berak sortu zituen.

Zoologia irakasle izan zen Jenako unibertsitatean (1862). Darwin ezagutu ondoren (1866), XIX. mendeko darwinzalerik gailenetarikoa izan zen. Organismo sinpleen ikerketak egin zituen batez ere: protozooak, belakiak, zelenteratuak eta gisakoak. Halaber, ontogeniaren eta filogeniaren artean dagoen paralelismoa azpimarratu zuen. Haren esanetan, ontogenia filogeniaren laburpen bat da. Proposamen horri oinarrizko biogenetika legea deitu zion, eta geroztik funtsezko lege bilakatu da biogenetikan (1866). Animalia mota oinarrizkoenen azterketatik abiaturik, berez sortuak baitziren haren ustez, animalia moten bilakaeraren aldiak argitzen saiatu zen. Gizakiaren jatorriari dagokionez ere, aldaketaren tesiak baliatu nahirik, tximino antropoideen eta gizakiaren artean zegokeen tarteko forma bat aurkitu zuen eta Pitecanthropus izena eman zion hari; hipotesi hura azaldu zuen (gerora E. Dubois-en aurkikuntzak baietsi zuena). Bidaia anitz egin zituen, eta itsas animalia mota asko ezagutu eta sailkatu zituen. Liburu ugari idatzi zituen, besteak beste: Izadiko legeen arabera eraturiko izakien sorreraren historia (1868), Antropogenia (1874), Biziaren mirariak (1904).

Lan nagusiak

Erradiolarioen monografia (1862)
Organismoen monografia orokorra (1866)
Unibertsoaren enigmak (1899)
Naturaren artelanak (1899-1904)
Sorreraren historia naturala (1868)
Haeckelen enbrioiak

Iruditegia

Ernst Haeckel 1860an.
Ernst Haeckel.
Ernst Haeckel 1908an.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ernst Haeckel

Ernst Haeckelen idazlanak irakurgai. Gutenberg proiektua. (Ingelesez)

Datuak: Q48246
Multimedia: Ernst Haeckel / Q48246
Espezieak: Ernst Haeckel

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.