Erdialdeko ardatza

Europa Barneko Garraio Sarearen oinarrizko sarean sartu da Erdialdeko ardatza, bai 2004ko proposamenean, bai 2011koan, baina ibilbide desberdinekin. 2004an, Zaragozan hasi eta Sines eta Algecirasko portuetan amaitzen zen, korridorea Manzanaresen banatuz. Batez ere merkantzietara bideratua zegoen, eta abiadura handiko burdinbide bat eraikitzea Aragoiko Pirinioetan barrenari buruzko ikerketak barne hartzen zituen. 2011ko proposamenean, Portugalgo zatia Atlantiko/Mediterraneo ardatzara pasatzen da, eta Frantziarekiko lotura Mediterraneoko kostaldean egiten da, eta ez Pirinioetan zehar.[1][2][3]

Alde batetik, Madril-Sevilla abiadura handiko burdinbidea 1992ko apirilaren 14an inauguratu zen, Sevillan ospatu zen 1992ko Sevillako nazioarteko erakusketa inauguratu eta astebetera, apirilaren 21ean, Madril, Sevilla, Kordoba, Puertollano eta Ciudad Real hirietara egunero sei ibilbide eginez estalitako ustiapen komertziala hasi zen. Urte bereko urrian "AVE Lanzadera" produktua ustiatzeari ekin zitzaion, Madril eta Mantxako bi hiriak (Ciudad Real eta Puertollano) lotuko zituena. Bere lehen garaietan arrakasta handia lortu zuen: zerbitzuaren lehen urtean 1,3 milioi bidaiari garraiatu bazituen ere, 1999an kopuru hori 5 milioi bidaiariraino igo zen.[4]

Kordoba-Malaga abiadura handiko burdinbidea Madril-Sevilla burdinbidearen zatitzat har daiteke, eta Espainiako Sustapen Ministerioaren Azpiegituren Plan Estrategikoaren barruan dago (2005-2020), 2 100 milioi euroko inbertsioarekin. Bere eraikuntza eta ustiapena Administrador de Infraestructuras Ferroviariasen esku utzi zen. Lehen tartea, Almodovar Ibaiakoa-Antequera, 100 kilometro inguruko luzera zuena, inauguratu zen lehena izan zen. Zati horretako lanak 2001eko ekainean hasi ziren, eta 2006ko abenduaren 16tik dago martxan, Puente Genil–Herrera eta Antequera–Santa Ana geltoki berriekin. Bigarrena Antequera-Malaga tartea da, 55 kilometro luze. Lanak 2002ko martxoan hasi ziren eta 2007ko abenduaren 23tik dago martxan, Madrildik Malagara doan zuzeneko tren geltokirik gabeko ibilbidea 2 ordu eta 30 minututan osa daitekeelarik.[5][6]

Bestalde, Madril-Perpinyà abiadura handiko burdinbidea Madriletik Lleidara 2003ko urrian inauguratu zen.[7] 2006ko abenduan, burdinbidea Camp de Tarragonako geltokira iritsi zen, Tarragonatik 15 kilometrora eta Reustik 25ra.[8][9] 2008ko martxoan gauza bera egin zen Tarragona eta Bartzelona arteko zatiarekin, zehazkiago Bartzelona–Sants geltokiarekin.[10][11] Azkenean, Figueres eta Perpinyà arteko tartea 2010eko abenduaren 19an ireki zen, baina trenak dabiltza soilik 2013ko apiriletik.[12]

Nodo logistikoak eraikitzea aurreikusten da El Far d'Empordá, Vallès, el Prat de Llobregat, Vilafranca del Penedès, Zaragoza, Madril, Alcazar de San Juan, Linares, Antequera, Sevilla eta San Roque hirietan.[13]

Hau, Mediterraneoko ardatzaren alternatiba bezala proposatu zen, eta, beraz, gogor kritikatu dute Espainiar Estatuaren erradialtasunaren beste adibide bat izateagatik, guztia Madriletik pasa dadin. Kritika batzuen arabera, Mediterraneoko ardatzak Iberiar Penintsulako BPGren% 50 baino gehiago lotuko luke, eta Erdialdeko ardatzak, berriz, ia biztanlerik gabeko landa-eremuak zeharkatuko lituzke bere ibilbide gehienetan.[14][15]

1. Tarteen egoera 2021eko urtarrilerako
2. Espainiako Sustapen Ministerioak amaitzeko konpromisoa hartu duen zatiak (data finkorik gabe)
3. 2025erako presio-taldeek eskatzen duten egoera

• Mediterraneoko korridorea
• Iberiar Penintsulako burdinbide ardatzak