Elizaldea

Elizaldea[1][lower-alpha 1] Luzaide udalerriko auzo bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioak eskualdean.

Artikulu hau Luzaideko auzoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Elizalde».
Elizaldea
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Map
Kokapena
Herrialdea Nafarroa Garaia
EskualdeaPirinioak
UdalerriaLuzaide
Administrazioa
Motaauzo
Izen ofizialaElizaldea
Posta kodea31660
Herritarraluzaidar
Geografia
Koordenatuak43°05′31″N 1°18′10″W
Garaiera364 metro
Distantzia63,1 km (Iruñetik)
Demografia

Luzaideko udalburua da. Bertako biztanleak luzaidarrak dira.

Izena

Elizaldea toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]

  • Elizaldea (1892)
  • Eliza (1985)
  • Eliz aldea (1991)
  • Elizalde (1991)
  • Elizaldea (1996)

Geografia

Elizaldea Luzaideko ibarran dago.

Ingurune naturala eta klima

Luzaide Pirinioen iparraldeko isurialdean dago. Egoera horrek, orografia gorabeheratsu baten erdian, Ibañetaren oinean eta altuera handiko mendiz inguraturik, Iruñarekin komunikatzea zailtzen du, errepide bihurgunetsu eta korapilatsu batean barrena egiten baitira. Klima epela eta hotza da. Luzaiden prezipitazio nabarmenak daude, Nafarroako gainerako zonalde piriniar ozeanikoan bezala. Hilabeterik lehorrenean ere euri asko egiten du. Hemengo klima Cfb gisa sailkatzen da Köppen-Geiger sistemaren bidez. Urteko batez besteko tenperatura 10,7°C da. Urtebetean, prezipitazioa 1 577 milimetrokoa da.

Luzaiden dagoen itsasoaren mailatik 320 metrora Nafarroako Gobernuak 1974an jarritako estazio meteorologikoa dago.[3]

    Datu klimatikoak (Luzaide, 1974-2020)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 24.0 26.0 29.0 32.0 35.0 39.0 39.0 40.0 36.0 33.0 25.0 24.0 40.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 11.1 12.0 14.5 16.1 19.8 22.7 24.7 25.0 23.0 19.3 14.2 11.7 17.8
Batez besteko tenperatura (ºC) 7.2 7.8 9.9 11.3 14.8 17.6 19.6 19.8 17.6 14.7 10.2 8.0 13.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 3.4 3.6 5.2 6.5 9.8 12.6 14.6 14.7 12.1 10.0 6.2 4.3 8.6
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -13.0 -9.0 -8.0 -2.0 1.0 4.0 7.0 5.0 3.0 -2.0 -7.0 -8.0 -13.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 159.8 146.5 145.5 171.0 123.9 85.6 72.5 93.9 103.2 136.7 188.6 160.2 1577.4
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 78.6 83.5 93.1 65.4 63.7 68.0 62.0 56.5 87.9 98.7 92.3 75.0 98.7
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 14.6 13.9 14.7 17.7 17.5 15.3 13.6 14.4 12.8 15.2 15.4 15.3 180.2
Elur egunak (≥ 1 mm) 1.4 2.1 1.0 0.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.3 0.9 6.2
Iturria: Frantziako klimatologia zerbitzua[4]
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Kultura

Euskara
Ikus, gainera: «behe-nafarrera» eta «nafar-lapurtera»

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Luzaide sailkatu zituen, behe-nafarrera euskalkian, Baigorri, Arberoa eta Ortzaize ibarretan hitz egiten zena.[5]

Koldo Zuazok, 2010ean, Luzaidek nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.[6]

Ondasun nabarmenak

Oharrak
  1. /elis̻alð̞é.a/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza laugarren silaban

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
  2. «Elizaldea - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
  3. Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Luzaide» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  4. Bankako estazioko balio klimatologikoak. Frantziako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  5. Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  6. Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.