Armada

Teknologia militarrak gero eta garrantzia handiagoa duen arren, jarduera militarra batez ere pertsonen menpe dago. Esaterako, 2000. urtean Britainia Handiko Armadak honakoa adierazi zuen: «Gizakia gerrako lehen arma izaten jarraitzen du»[9].

Antolakuntza militarra maila militarraren arabera banatutako komando-hierarkia zorrotza da, normalean graduaziotan (goitik behera) batuak: ofizialak (adibidez, Koronel), ofizialorde (adibidez, sarjentu) eta maila baxuagoko langile gisa taldekatuta dauden mailak (adibidez, soldadu). Ofizial nagusiek erabaki estrategikoak hartzen dituzte, eta mendeko militarrak (soldaduak, marinelak, edo hegazkinlariak), bete. Graduazio militar tituluak adar militarraren eta herrialdearen arabera aldatzen diren arren, graduazio-hierarkia komuna da munduko estatuko indar armatu guztietan.

Bere graduazioz gain, pertsonala eginkizun ugarietako bat betetzen dute, askotan borroka-eragiketetan eginkizun militarraren izaeraren arabera taldekatzen direnak: borroka-rolak (adibidez, infanteria), borroka-laguntzako rolak (adibidez, borroka-ingeniaria) eta borroka-zerbitzuaren laguntza rolak (adibidez, laguntza logistikoa).

Pertsonala errekrutatu edo kontratatua izan daiteke, estatuak aukeratutako sistemaren arabera. Militarren gehiengoa gizonezkoak da; emakumezko pertsonalaren gutxiengo proportzioa aldatu egiten da nazioartean (gutxi gorabehera % 3 Indian[10],​ % 10 Erresuma Batuan[11],​ % 13 Suedian[12],​ % 16 Estatu Batuetan[13],​ eta % 27 Hegoafrikan[14]). Gaur egun estatuen bi heren helduak soilik kontratatzen edo errekrutatzen dituzten arren, 2017an, 50 estatuk, oraindik, 18 urtetik beherako umeengan (normalean 16 edo 17 urte) oinarritzen ziren beren indar armatuen pertsonala ornitzeko[15].

Ofizial gisa sartzen den pertsonala igo ohi den arren[16][17],​ pertsonal gehienak haurtzaroko gabezia-sozioekonomiko erlatiboa izan du[18][19][20]. Adibidez, Estatu Batuek 1973an errekrutatzea bertan behera utzi ostean, "armadak neurrigabe erakarri zituen afro-amerikar gizonak, jatorri sozioekonomiko baxuko gizonak, batxilergo-programa ez akademikoetan egondako gizonak eta batxilergo-kalifikazioak baxuak izan ohi ziren gizonak. Hala ere, 2020an Estatu Batuetako Indar Armatuen pertsonalaren jatorri sozioekonomikoari buruz argitaratutako ikerketa batek iradokitzen du biztanleria zibilaren parean edo apur bat gainetik daudela adierazle sozioekonomikoetan: gurasoen diru-sarrerak, gurasoen aberastasuna eta gaitasun kognitiboari dagokienez. Azterketak baieztatzen du aldaketa teknologiko, taktiko, operatibo eta doktrinalek pertsonalaren eskariaren aldaketa eragin dutela[21].

Enplegu militarraren betebeharrak asko dira. Lanaldi osoko lan militarrak, normalean, hainbat urtetako gutxieneko zerbitzu-aldia eskatzen du; adibidez, bi eta sei urte artekoa ohikoa da Australiako, Erresuma Batuko eta AEBko indar armatuetan, rolaren, adarren eta mailaren arabera.[22][23][24]. Indar armatu batzuek baja aldi labur bat onartzen dute, normalean, entrenamenduan zehar, non soldaduek, bere nahiez, indar armatua utz dezaketen[25]. Bestela, lanaldi partzialeko enplegu militarrak, erreserba-zerbitzu gisa ezagutzen dena, errekrutatuak lanpostu zibil bat mantentzea ahalbidetzen du asteburuetan diziplina militarraren entrenamendua mantentzen duen bitartean; dei egin ahal izango zaio operazio osagarrietan lanaldi osoko pertsonala zabaltzeko. Indar armatuak utzi ondoren, errekrutatuak, derrigorrez, lanaldi osoko lan militarrera itzultzeko deia jaso dezakete, entrenatzeko edo operazioetan hedatzeko[25][24].

Zuzenbide militarrak epaitegi zibilek aintzatetsi ez dituzten delituak barne hartzen ditu, hala nola baimenik gabeko absentzia, desertzioa, ekintza politikoak, itxurakeria, errespetu faltaz jokatzea eta desobedientzia (adibidez, Erresuma Batuko lege militarraren aurkako delituak)[26]. Zigorrak ohartarazpen sumariotik hasi eta hainbat urteko espetxe zigorra bitartekoak dira, gerra-kontseilu baten ondoren. Zenbait eskubide ere mugatu edo eten egiten dira, besteak beste, elkartzeko askatasuna (adibidez, sindikatuak antolatu) eta adierazpen askatasuna (komunikabideekin hitz egitea)[26]. Zenbait herrialdetako pertsonal militarrak kontzientzia eragozpenerako eskubidea du, baldin eta agindu bat immorala edo legez kanpokoa dela edo kontzientzia onean ezin duela bete uste badu.

Pertsonala bere herrialdeko edo atzerriko baseetara bidalia ahal izango da, operazio-beharren arabera, eta base horietatik zabaldu ahal izango da ariketa edo operaziotan. Bake garaitan, pertsonal militarrak, oro har, garnizioetan edo beste instalazio militar iraunkor batzuetan kokatuta daudenean, administrazio-zereginak, prestakuntza- eta hezkuntza-jarduerak, teknologia-mantentze eta errekrutatu egiten du.

Baldintza artikoetan Laponian, (Finlandia), elkarrekin entrenatzen ari diren soldadu finlandiar eta amerikarrak, 2015eko urtarrilaren 6tik 16ra

Hasierako prestakuntzak bizitza militarraren eskakizunetarako prestatzen du, beste pertsonak zauritu eta hiltzeko prest egotea barne, eta heriotza-arriskuari aurre egiteko ihes egin gabe. Fisikoki eta psikologikoki, intentsiboa den prozesua da, errekrutatuak eskakizun berezietarako militarren izaerara gizarteratzen dituena. Adibidez:

• Indibidualtasuna ezabatzen da (adibidez, errekrutatu berriei ilea kenduz, uniformeak emanez, pribatutasuna ukatuz eta izena erabiltzea debekatuz)[27][26].
• Eguneroko errutina zorrotz kontrolatuta dago (adibidez, errekrutatuek oheak egin behar dituzte, botak leundu eta arropa modu jakin batean pilatu, eta akatsak zigortu egiten dira)[28][29];
• Etengabeko faktore estresatzaileek beren irakasleen eskakizunekiko erresistentzia psikologikoa agortzen dute (adibidez, errekrutatuei loa, janaria edo aterpea kentzea, irainak oihukatzea eta umiliatzeko aginduak ematea)[30][29][28].
• Maiz ematen diren zigorrek taldeen adostasuna baldintzatzeko eta errendimendu txarra galarazteko balio dute[28].
• Instruktorearen diziplinatua soldadu idealaren eredu gisa aurkezten da[31].

Inteligentzia eskakizuna militarren behar nahiko oinarrizkoa da, jasan ditzaketen mehatxu posibleak identifikatzeko. Mehatxu horien identifikazioan parte hartzen dute indarren aginteko eta beste militar batzuek, baita, maiz, pertsonal zibilak ere. Hau da, aldi berean, inteligentzia militarra (MI) izeneko erakunde, sistema eta prozesua da. Inteligentzia militarreko ikasketa-arloak izan daitezke: ingurune operatiboa; etsai, lagun eta neutralak diren indarrak; borroka-operazioen eremuko biztanleria zibila, eta zabalagoa den beste interes-eremu batzuk[32].

Inteligentzia militarraren kontzeptuak eta metodoak erabiltzeko zailtasuna dago bilatzen duten informazioaren sekretuaren izaeran eta inteligentzia-operatiboek gatazka areagotzeko, borroka hasteko edo inbasio baterako planak izan daitezkeenak lortzeko lan egiten duten izaera klandestinoan.

Inteligentzia militarraren eginkizunaren zati garrantzitsu bat da etorkizuneko erasotzaile potentzialen gaitasun militarra ebaluatzeko egindako analisi militarra, eta indarrak alderatu daitezkeen faktoreak ulertzen laguntzen duen borroka-eredua eskaintzea. Horrek honelako adierazpenak kuantifikatzen eta kalifikatzen laguntzen du: «Txinak eta Indiak munduko indar armatu handienak mantentzen dituzte, edo AEBko armada munduko indartsuena dela kontsideratzen da»[33].

Gerrilla baten egitura

Borrokan-talde batzuek (adibidez, militanteek edo erresistentzia-mugimenduek) terminologia militarra erabiliz aipatzen diren arren, armada edo frontea batez ere, ez dute armada nazional baten egiturarik erreferentzia justifikatzeko, eta, normalean, kanpoko armada militar nazionalen laguntzaz baliatu behar izan dute. Termino horiek ere inteligentzia militarrari benetako gaitasunak ezkutatzeko, eta balizko errekruta ideologikoak txunditzeko erabiltzen dituzte.

Inteligentzia militarreko ordezkariek defentsa nazionalaren politikaren exekuzioan parte hartzea garrantzitsua da, izan ere, identifikatutako mehatxuen errealitateekin alderatuta, espero den helburu estrategikoari buruzko lehen inkestatu eta iruzkintzailea bihurtzen baita. Inteligentziaren txostenak politikarekin alderatzen direnean, litekeena bihurtzen da lidergo nazionalak baliabideak esleitzea ofizialen eta haien mendeko soldata militarren gainetik, eta gastua, haientzako instalazio eta laguntza militarraren zerbitzuan mantentzea.

1988tik 2019a arte herrialdeetako aurrekontu militarra erakusten duen mapa

Defentsa-ekonomia da baliabide militarrak eusteko eta operazio militarrak finantzatzeko egiten diren finantza- eta diru-esfortzuak, gerra barne.

Baliabideak esleitzeko prozesua, hortaz, aurrekontu militarra zehaztuz egiten da, militarren barruko finantza-erakunde militar batek kudeatzen duena. Orduan, erakunde militarra baimenduta dago militarrei ondasunak eta zerbitzuak hornitzeko erosteko edo kontratatzeko, bai bake garaian base iraunkor baterako, bai tokiko biztanleriaren borroka-eremu baterako.

• 
  SIPRIren arabera, 2019rako herrialdeen gastu militarrak erakusten dituen grafikoa borobila, AEBko bilioietan
• 
  Gastu militarren mapa, herrialdearen BPG ehuneko gisa, 2017[34].
• 
  2014ko gastu militarra AEBko dolarretan.

Gaitasunen garapena, maiz indar militarra deitzen zaiona, gizateriak ezagutzen duen jarduera konplexuenetako bat da, dudarik gabe; bere esku geratzen baita identifikatutako mehatxuei aurre egiteko gaitasun estrategiko, operatibo eta taktikoak, baita eskuratutako gaitasunak erabiliko dituzten doktrina estrategikoak, operatiboak eta taktikoak ere zehaztea, zeinaren bitartez doktrinak gauzatzean parte hartzen duten kontzeptuak, metodoak eta sistemak identifikatuko dituen. Horiek guztien artean daude: borrokan erabiltzeko kantitate eta kalitate egokian ekoiztuko dituzten fabrikatzaileentzako diseinu-zehaztapenak sortu; kontzeptuak, metodoak eta sistemak erosi; kontzeptuak, metodoak eta sistemak modu eraginkorrenean erabiliko dituen indar-egitura sortu; kontzeptu, metodo eta sistema horiek indar-egituran integratu borroka-ingurunean erabiltzeko antza gehien duten hezkuntza, prestakuntza eta praktika militarrak eman; borroka-baldintzetan erakunde militarren etengabeko eta etenik gabeko jarduna ahalbidetzeko logistika-sistema militarrak sortu; pertsonalari osasun-zerbitzuak eman, ekipamenduaren mantentze-lanak barne; zauritutako pertsonala berreskuratu eta kaltetutako ekipamendua konpontzen laguntzeko zerbitzuak antolatu, eta, azkenik, gatazka osteko desmobilizazioarako eta gerraren soberakinak bake garaiko eskakizunetara bideratu.

Doktrina militarra garatzea da beharbada gaitasunak garatzeko jarduera guztien artean garrantzitsuena, gatazkan indar militarrak nola erabiltzen diren zehazten duelako gerra, kanpaina, gudu, konpromiso eta ekintzaren helburu ukigarriak lortzeko komandoak erabiltzen dituen kontzeptuak eta metodoak[35]. Estrategia eta taktikaren arteko muga ez da erraz lausotzen, nahiz eta zer eztabaidatzen den erabakitzea zenbait iruzkintzaile eta historialari militarren iritzi pertsonalaren kontua izan. Estrategia eta taktikaren arteko antolaketa mailan indarrak erabiltzeari, mugikortasun operatiboa deritzo.

Militarrek erabiltzen dituzten kontzeptu eta metodo gehienak eta bere sistema asko merkataritza-adarretan aurkitzen ez direnez, militarrek, beren armategietan sartzeko, materialaren zati handi bat ikerketa, diseinua eta zientzia garatzen eta eskaintzen dute. Beraz, zientzialari militarrak indar armatuen Arma eta Zerbitzu guztiekin eta komando militarraren hierarkia maila guztietan elkar eragiten dutela aurki dezakegu.

Psikologia militarraren ikerketekin (bereziki borrokan estresarekin eta tropen moralari nola eragiten dion) arduratzen den arren, gehienetan, zientzia militarraren jardueraren zati handiena ezagutza militarraren teknologiara, komunikazio militarra eta ikerketaren bidez gaitasun militarra hobetzera bideratzen da. Armen, laguntza militarren ekipamenduen eta, oro har, teknologia militarren diseinua, garapena eta prototipoak egitea ere da ahalegin handia egiten den arloa (denetarik hartzen du barne: komunikazio sare globalak eta hegazkin-garraioak, pintura eta janaria).

Afganistango eta Britainia Handiko zama kamioi militarrak aurreratutako base operatiboa hornitzeko konboia prestatzen, Afganistanen, 2011.

Japoniako Aire Autodefentsarako Kawasaki C-2 garraiatzeko hegazkin militarra Miho aire basearen gainean jaurtiketa erakustaldia egiten, 2018

Gaitasun militarra edukitzea ez da nahikoa gaitasun hori ezin bada hedatu eta borroka operazioetan erabili. Hori lortzeko, logistika militarra erabiltzen da: indarren hornikuntza katearen kudeaketa logistikorako eta kontsumigarrien eta tropen ekipamenduen plangintzarako.

Gehienbat garraiobide desberdinak erabiliz garraio militarrez arduratzen da bidaltzeko modu gisa; kamioi militarretatik hasita, base militar iraunkorretik jarduten duten edukiontzietaraino, borroka eremuaren atzealdean hornikuntza-biltegiak sortzea dakar, baita hornikuntza aurreratu puntuak unitate zehatz baten ardura-eremu taktiko batean ere.

Hornikuntza-puntu horiek ingeniaritza militarreko zerbitzuak emateko ere erabiltzen dira, hala nola ibilgailu eta arma akastunak eta hondatuak berreskuratzeko, armak eremuan mantentzeko, armak eta ekipamenduak konpontzeko eta eremuan aldatzeko; eta, bake garaian, ekipamenduak etengabe erabiltzea ahalbidetzeko egindako bizitza luzatzeko programak. Logistikaren eginkizun garrantzitsuenetako bat munizioak hornitzea da lehen mailako kontsumigarri mota gisa, biltegiratzea eta botatzea.