Eguen (jainkoa)

Eguen edo Egu zeru eta argiaren jainkoa, nahiz eta hau, Jose Migel Barandiaranen arabera erabat baieztatu gabe egon.

Antza egu sustraiak argia esan nahi du, baina baita zeru edo ortzi urdina, ortz eta ost bezalaxe. Hauekin lotuta azltzen da baita ere. Horrela eguen ortziko argiari edota argi berari eskainitako eguna litzateke.

Dirudienez, eguen indoeuropar hizkuntzetan erabiltzen den osteguneko izenaren itzulpen fidela da. Hizkuntz hauetan osteguna zeruko eguna edota ortziko argitasunaren eguna da, jainkotuta.

Horregatik Barandiaranek berak esaten du balitekela Egu ortzi urdin edota disdiratsuaren Jainkoa izatea.

Bizkaieraz, Egu jainkoari eskainitako egunek hartzen duten izena: eguen (ostegun), eguazten (asteazkena).

Halaber, egu izenarekin loturik euskararen lexiko ugaria dago: eguantza (egunsentia), eguerdi (goiza eta arratsaldearen artea), eguargi (egun argi), eguarte (egun-argia dagoen bitartea, bereziki arratsaldea), egubakoizt (ostiral), eguberri (negu solstizioa), egunabar (egunsentia), egunaldi (eguraldi), egunari (egutegia) etab.

Ekaitza hitza sortzeko, Egu eta gaitz hitzak lotzen dira.(aitzineuskaraz: *egu-gaitz[1]).