Egiptoko XV. dinastia

Egiptoko XV. dinastiak, K.a. 1650etik K.a. 1530 arte iraun zuen, eta Egiptoko bigarren tarteko aroaren barnean dago. Hiksoek gobernatu zuten, herrialdearen iparraldea kontrolatu zutenak. Manetonen arabera, sei erregek gobernatuko zuten dinastia honetan. Euren izenak, Turineko Errege Kanoneko hamargarren zutabean idatziak daude.

Antzinako Egipto
Dinastiak eta faraoiak
Aro aurredinastikoa
Aro protodinastikoa
Aro Goiztiarra

I.a - II.a

Inperio Zaharra

III.a IV.a V.a VI.a

Tarteko Lehen Aroa

VII.a VIII.a IX.a X.a XI.a

Inperio Ertaina

XI.a XII.a

Tarteko Bigarren Aroa

XIII.a XIV.a XV.a XVI.a XVII.a

Inperio Berria

XVIII.a XIX.a XX.a

Tarteko Hirugarren Aroa

XXI.a XXII.a XXIII.a XXIV.a XXV.a

Aro Berantiarra

XXVI.a XXVII.a XXVIII.a XXIX.a XXX.a XXXI.a

Aro Helenistikoa

Mazedoniarra . Ptolomeotarra

Erromatar Aroa

XV. dinastiaren historia

Asiar langileen etengabeko etorrerak, batez ere Amenemhat III.aren erregealdian, herrialdearen iparraldean oreka demografikoa hautsi zuen. Hauek, hikso atzerritarrak dira, heqa Jasut "atzerriko herrialdeetako buruzagi"ak, zenbait belaunaldi lehenago Niloren deltan ezarritako jatorri asiarreko herria, Ekialde Hurbiletik datozen migrazio berriak probesten dituztenak euren eragina hedatu eta, pixkana-pixkana, Egipto iparraldean sendotzeko.

Errege hiksoek, askoz aurreratuagoa zen egiptoar zibilizazioarekin kontaktuan, bertako protokoloa eta errege tituluak hartzen dituzte. Egipton gobernatu zuten garaian, ordurarte existitzen zen antolaketa administratiboa mantendu zuten. Izan ere, eurek erabiliko dituzte egiptoar funtzionarioak. Hauek, atzerritik etorritako erregeen baldintzazko basailuak zirenak, hala ere, euren harrotasun nazionala oso-osorik mantentzen dute, baita euren jainkoekiko debozioa ere.

Hiksoen dominazioa, modu ezberdinetan egin zen. XV. dinastiako erregeek, Deltaren ekialdean erabateko kontrola dute, Avarisetik, eta, deltaren gainontzeko zatian, buruzagi bezala, asiar basailuak uzten dituzte. Egipto Ertainean mendeko egiptoarrek kontrolatutako domeinu txikiak sortzen dituzte. Mendeko hauek, Egiptoko XVI. dinastia osatzen dute. Lurralde guzti hauek, zerga biltzaileak dituzte, altxorraren zuzendari bezala ezagutzen direnak.

Garaikide zuten Egiptoko XVII. dinastiako gobernariei euren autoritatea ezarri zieten, Goi Egiptoren zati bat kontrolatzen zutena (Elefantina eta Abidosen artean aurkitzen ziren lehen zortzi nomoak), goarnizioren batzuk toki estrategikoetan ezarriz. Hiksoek, euren domeinua areagotu zuten Nubiarekin aliatuz, tebastar gobernariak ahuldu eta herrialde osoa euren agintepean kontrolatzeko.

Hala ere, XVII. dinastian jatorria zuten egiptoar batzuk osatutako talde bat, gobernari atzerritarren domeinuaren aurkako matxinadaren buru jarri zen. Euren buruzagiek, beharbada Taa II.agandik, hiksoei aurre egingo diete, eta Egipto osoa domeinatzea lortuko dute.

Ziuraski, garai honetan iritsi zen Bibliako Jose ospetsua Egiptora.

Gobernariak
Ohiko izena Iruzkinak Erregealdia
Salitis––
Bnon––
Apaknan––
Iannas––
Apofis I.a––
Apofis II.a (?)––
Khamudy––

XV. dinastiako gobernariak antzinako testuetan
Tronu izena Sa-Ra izena Flavio Josefo Urteak Sexto Julio Afrikano Urteak Jurgi Sintzelo Urteak
Sejaenra Sharek Salitis 19 Saites 19 Silites 19
Maaibra Sheshi Bnon 44 Bnon 44 Baion 44
Meruserra Yaqebhor Apaknan * 37 Paknan 61 Apaknas 36
Seuserenra Jyan Iannas * 50 Staan 50 Sethos 50
Aauserra Apepi Apofis 61 Afofis * 61 Aiofis 61
Nejyra Jamudy Assis 49 Arcles * 49
Oharra Alderantzizko ordenan idatziak (*)

Dinastiaren kronologia

Lehen faraoia: Salitis

Azken faraoia: Jamudy


Aurrekoa
Egiptoko XIV. dinastia		 Egiptoko dinastiak
Egiptoko XV. dinastia		 Ondorengoa
Egiptoko XVI. dinastia

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.