Duzunaritze

Duzunaritze[1][lower-alpha 1] Duzunaritze-Sarasketa udalerriko herri bat da, Euskal Herriko Nafarroa Beherea lurraldean kokatuta, Garazi eskualdean.

Duzunaritze
 Nafarroa Beherea, Euskal Herria

Bandera


Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Nafarroa Beherea
EskualdeaGarazi
UdalerriaDuzunaritze-Sarasketa
Administrazioa
Motaherria
Izen ofiziala Bussunarits
Posta kodea64220
Herritarraduzunariztar
Geografia
Koordenatuak43°09′56″N 1°10′19″W
Azalera0,59 km²
Garaiera220 metro
Distantzia6,9 km (Donibane Garazitik)
Demografia
Dentsitatea498,31 bizt/km²

Antzina, udalerri propioa izan zen, baina 1841eko maiatzaren 12an Sarasketa udalerri zaharrarekin bat egin zuen Duzunaritze-Sarasketa udalerria sortzeko.

Bertako biztanleak duzunariztarrak dira.

Izenaz

Duzunaritze beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[4]

  • Buçunaritz (1264)
  • Bucinariz (1304)
  • Buzunariz (1513)
  • Buçunaritz (1621)
  • Butcunna (1650)
  • Busunarits (1665)
  • Buznaritz (1703)

"D-" hasierak nahiko berria dirudi eta euskaraz ere ugariak dira toponimoa "B-"z hasten den testigantzak. Kasu honetan, ordea, Euskaltzaindiak berrikuntza hobetsi du arautzeko orduan.

Herria, batzuetan, frantsesaren edo antzinako formen eraginagatik da, oker deitua Buzunaritze.

Etimologia

Etimologiaz autoreen arabera "makal zuria(k dauden lekua)" edo "lertxunen haritzak edo hariztia" esan nahi du.

Geografia

Duzunaritze Hergarai ibarran dago.

Ingurune naturala

Garaziko ekialdean, Hergarai azpieskualdeko iparraldean, garaztarrak ditu inguruko herriak: iparraldetik Iriberri, Buztintze eta Lakarrako lurrak ikutzen baditu, ekialdean Sarasketa udalkidea dauka. Hegoaldean Ahatsako auzo batzuk ditu eta hego-mendebaldean Aintzilako lurrak. Amaitzeko, mendebaldean zerbitzu batzuk eskaintzen dizkion Donazaharre dago.

Auzoak
  • Bernatenea
  • Ithurraldea
  • Ainxitxazburu

Historia

Erdi Aroan, Duzunaritzek eta Sarasketak parrokia bera partekatzen zuten, udalerri ezberdinak izan arren. Honek, udalerriko egungo eliza, bi herrien artean zaldiz kokatzea eragin zuen.

Frantziako Iraultzan, Gratian Dagorret herriko apaizak erbesteratu behar izan zuen.

1841eko maiatzaren 12an, Duzunaritze eta Sarasketa udalerriek bat egin zuten Duzunaritze-Sarasketa udalerri berria sortzeko.[5]

Armarria

2002an onartutako udalerriko armarrian herri honi erreferentzia egiten dien elementuak zati guztietan daude, beheko ezkerrekoa izan ezik:[6]

  • Goiko ezkerrean 13131tik aipatua den Apat familia eta jauregiaren ikurra; bere gazteluak oraindik dirau. Nafarroako erregeen zerbitzuan aritu ziren jaunak ziren: Vianako alkate 1507an...
  • Goiko eskuinaldean herriko beste jauregi edo etxe noble batenak, Etxakon (Etchacon, Chacon) familiarenak ageri dira (1412tik aipatuak). Jeanne de Salazar izeneko andrearekin ezkonduta 1455ean Senpereko jauna bihurtu zen Jean de Etchacon. Bere seme Jean de Etchacon (ezizenez Chacon) Lapurdiko baile izan zen 1515etik 1532ra; Agaramonteko Isabèurekin ezkondu zen.
  • Beheko eskuinaldeko kuskuak Apat-Ospitaleako San Nikolasenak; XII. mendean Jerusalemgo San Joango zaldunek agintzen zuten bertan. 1568an Joana Albretekoak hartu zuen Erlijio Gerretan. Hala ere, Apat-Ospitalea udalerri aldetik Donazaharreren barruan dago.

Demografia

Udalerri independentea zeneko datu demografikoak daude:

1793 1800 1806 1821 1831 1836
276 294 275 295 314 294

Ondasun nabarmena
  • Donibaneko eliza, herritik hurbil, XV. mendekoa da. XVII. mendeko zenbait eskultura dauka.[7]
  • Apat gaztelua[8][9]
  • Hilerrian hilerri diskoidal batzuk (ez asko baina ondo kontserbatuak; nabarmentzekoa Apat familiarena) eta gurutzeak daude.

Duzunariztar ospetsuak

Oharrak
  1. /dus̻unaʁ̞its̻e/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. 122. araua: Nafarroa Behereko herri izendegia. .
  2. Jobbé-Duval, Brigitte. (2009). Dictionnaire des noms de lieux des Pyrénées-Atlantiques. Archives & Culture ISBN 978-2-35077-151-9. PMC 466662204. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  3. (Okzitanieraz) Diccionari toponimic occitan de las Lanas e deu Baish Ador. lo Congrès.
  4. Duzunaritze Patxi Salaberriren "Nafarroa Behereko herrien izenak" lanean: 43/45. or.
  5. (Frantsesez) texte, France Auteur du. (1841-01). «Frantziar errepublikako legeak» Gallica (Noiz kontsultatua: 2021-08-04).
  6. Ipar Euskal Herriko armarriei buruzko webgunea.
  7. Eliza Kultura Ministerioko inbentarioan.
  8. Apat aipatu inbentarioan.
  9. Apat familiaren gaztelua 3digitala.com-en.

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.