Drainatze-sistema
Drainatze-sistema baten funtzio nagusia lurzoruko sakonune topografikoetan pilatzen den ura ateratzea da, , eta, horrela, eragozpenak saihestea bai nekazaritzan, bai hiriguneetan edo errepideetan.
Uren jatorria honako hau izan daiteke:
- Gainazaleko isurketaren bidez
- Ureztatzeak edo hurbileko ibai baten mailak eragindako maila freatikoa igotzeak.
- Eremuan zuzenean prezipitatua.
Drainatze-sistemaren beste funtzio garrantzitsu bat ureztatzeko perimetroetan lurzoruan gatzen pilaketa kontrolatzea da, horrek produktibitatea nabarmen gutxitu baitezake.
Batez ere, drainatze-sistema, drainatuko den eremutik kanpo, ura bildu eta beste alde batera eramaten duten kanal sare batek osatzen du, kanpoko urak sartzea eragozten duen bitartean. Normalean sistema hauek beharrezkoak dira ibai handietako estuario zabaletan eta drainatze naturala eskasa den haranetan.
Kanalen sarea aldian-aldian garbitu behar da, horietan metatzen den lokatza eta hondoan eta maldetan hazten diren belar txarrak ezabatuz, bestela ur-emaria oso erraz aldatuko litzateke eta sistemaren eraginkortasuna galduko litzateke.
Drainatu behar diren lurrak drainatutako ura eraman nahi den obra edo ontzia baino kota handiagoan daudenean, lurraren berezko gainbehera aprobetxa daiteke, eta sistemak ezin hobeto funtzionatzen du grabitatearen indarrarekin. Bestela, ponpaketa-estazio bat ezarri beharko da.
Garbitu beharreko eremua ingurukoak baino maila baxuagoan dagoenean, eta garraio solido dezente duen ibaia dagoenean, lur baxuak bete daitezke, sedimentuak metatzeko eta horrela maila igotzeko.
Eragiketa hori asko egin da iraganean, eta, horrela, behe-lurretako eremu zabalak desagerrarazi dira. Egungo ikuspegiak jada ez du egokitzat jotzen esku-hartze mota hori.
Kasu batzuetan, ur meteorikoak ponpatu behar dira, ez baitago berez ateratzeko aukerarik. Mota honetako lehen instalazioak xix. mendean eman ziren, Europan, lurrunezko ponpekin.
Barne-errekuntzako motorrak sartzeak eta ondoren motor elektrikoak sartzeak drainatze-sistemen gaitasuna eta ezaugarriak nabarmen aldatu zituzten, gero eta malguagoak eta indartsuagoak bihurtu baitziren. XX. mendean, nekazaritza-muga zabaltzeko beharrak eta kostaldeko beheko eremuetako populazioa agerian uzten zuten gaixotasun endemikoei aurre egiteko beharrak bultzada handia eman diote drainatze-sistemak ezartzeari, eta drainatze-sistema garrantzitsuak eraikitzea eragin dute, eremu zabalak drainatzea ahalbidetzeko.
Osagaiak
Drainatze-sistema tipiko baten osagaiak hauek dira:
- Lurpean dauden landa-kanalak edo drainatzeak;
- Bigarren mailako ubideak eta kanal nagusiak. Kanal horiek, oro har, sakonak dira, eta horien hondoa inguruko lurraren kotak baino maila txikiagoetan dago. Oro har, drainatze-kanalak ez dira estaltzen, edo ezpondak kontsolidatzeko estali behar badira, estaldurak iragazkorra izan behar du, lurrean dagoen ura kanalera sartzea ez oztopatzeko; ...
- Kanalen ertzak babesteko lanak, bidegurutze eta kurbetan batez ere;
- Ubideen hondoko higadura kontrolatzeko obrak (hondoko jauziak)
- Ponpatze estazioak (ez beti beharrezkoak)
