Donbasseko gerra

Militar errusiazaleak hartutako eraikin publiko batean.

Barrikadak Donetsk hirian apirilaren 15ean.

Errusiazaleek hartutako eraikin publiko batean pankartak apirilaren 15ean.

Barrikada Slaviansken.

Apirilaren 12an, Donbassko Herri Armadako kideek, Donetskeko Herri Errepublikaren babesarekin, gobernu exekutiboaren, polizia departamentuaren eta Slovianskeko fiskaliaren bulegoen egoitzak hartu zituzten Donetsk eskualdearen iparraldean. Kramatorsk hirian tiroketak egon ziren eta Krasnin udaltzaingoaren aurkako erasoa egon zen errusiazaleen partetik. Sloviansken mugikorren komunikaziorako torrea suntsitu zen. Donetsken Berkut Krimeako unitateak errusiazaleen alde jarri ziren.

Apirilaren 17an, AEB eta Europako Batasunaren arteko bileran Ukrainako konstituzioa aldatzea eta Moskuk milizia errusiazaleak indargabetzea erabaki zen. Egun berean, Mariupolen errusiazale eta Ukrainako indarren arteko borroketan hiru errusiazale hil ziren.

Apirilaren 18an, errusiazale altxatuek Genevako hitzarmena ez zutela beteko adierazi zuten.

Apirilaren 20an, Sloviansk ondoko Bylbasovka herrian ezezagunek kontrola ezarri zuten, eta herri armadak kontrola suntsitu eta hiru ezezagun hil zituzten.

Milizianoak Slavianskeko kaleak zaintzen.

OSCEko kideen ibilgailua, Slaviansk eta Kramatorsk artean.

Apirilaren 22an, hildako errusiazaleen aldeko hiletak egin ziren. Ukrainak «operazio antiterrorista» jarri zuen martxan.

Apirilaren 23an, Ukrainako agintariek Sviatoguirsk eta beste herri batzuk menperatu zituzten.

Apirilaren 24an, Slaviansk kanpoaldean errusiazale eta Kieven aldekoen arteko borrokak gertatu ziren eta bost errusiazale hil ziren.

Apirilaren 25ean, Kramatorsken errusiazaleek hegazkin bat eraitsi zuten. Egun berean, Sloviansken OSCEko kideak bahitu zituzten errusiazaleek.

Apirilaren 26an, AEBk Errusiari Ukrainako espazio-eremuan sartzea egotzi zion. Soledar herrian errusiazale eta Guardia Nazionaleko kideen arteko borrokan, Guardia Nazionaleko kide bat hil zen.

Apirilaren 27an, errusiazaleek Donetskeko telebista publikoa bereganatu zuten.

Apirilaren 29an, 3000 manifestarik Luhanskeko oblasteko administrazio egoitzak bereganatu zituzten.

Apirilaren 30ean, Gorlovka hiriko udaletxea eta polizia hartu zuten errusiazaleek.

Maiatzaren 1ean, errusiazaleen eta Ukrainako poliziaren artean istiluak egon ziren zaurituak eraginez. Ukrainan zerbitzu militarra nahitaezko jarri zuten egun berean.

Maiatzaren 2an, Ukrainako armadak Sloviansk inguratu zuen. Borrokaldia gertatu zen eta bost errusiazale hil ziren. Ukrainako armadaren bi soldadu hil eta bi helikoptero suntsitu ere egin ziren. Armadak errepideetako kontrolak suntsitu ostean, errusiazaleek barrikadak eraiki zituzten Sloviansken.

Kramatorsken armadak ere operazioa abiarazi zuen eta hamar herritar hil ziren. Maiatzaren 3an, OSCEko begiratzaileak askatu zituzten. Egun berean, Andreevka hirian eskuin muturreko talde batek (Eskuin Sektorea) 10 zibil hil eta 40 zauritu zituzten.

Maiatzaren 4an, armadak Sloviansk, Kramatorsk eta Andréevka berreskuratu zituen. Egun berean, Donetskeko Herri Errepublikak Gudaroste Errepublikanoa sortu zuen.

Maiatzaren 5ean, Konstantinovka eta Sloviansk hirietan borrokak gertatu ziren. Azken herri honetan, lau soldadu ukrainar hil ziren.

Maiatzaren 6an, Ukrainako Indar Bereziak Mariupol erasotu eta errusiazale bat hil eta beste hiru zauritu ziren.

Maiatzaren 7an, Sloviansken presoak eta bahitutako soldaduak trukatu zituzten. Bestalde, Mariupoleko udaletxea errusiazaleek berreskuratu zuten.

Maiatzaren 8an, Vladimir Putinek erreferendumak atzeratzea proposatu zuen baina herri asanbladek ukatu egin zuten proposamena.

Maiatzaren 9an, gerrako tankeak eta Guardia Nazionaleko tropak Mariupol hirian sartu ziren eta errusiazaleek barrikadak eraiki zituzten. 20 errusiazale eta soldadu bat hil ziren, eta polizia etxeari su eman zioten. Ukrainaren gerra tanke bat bereganatu zuten hiritarrek.

2014ko maiatzaren 11an, bozkatzeko ilarak Donetskeko erreferendumean.

Maiatzaren 11n, autodeterminazio erreferenduma egin zen Donetskeko eta Luhanskeko oblastetan. Parte hartzea % 74,87 izan zen Donetsken, eta % 81 Luhansken. Krasnoarmiisk hirian Ukrainako Guardia Nazionaleko komando batek hautes-eskola bat gelditu zuen. Donetskeko oblastean, % 89,7 Donetskeko Herri Errepublikaren alde agertu zen; eta Luhansken, % 96,2 agertu zen independentziaren alde. Ondorioz, Donetsk eta Luhansk «Herri Errepublika» aldarrikatu ziren. Ondoren, Errusiara batzeko negoziazioak hasi zituzten.

Maiatzaren 13ko goizean, Luhanskeko herri gobernatzaileak balaz zauritu zuten atentatu batean estatu berria osatzeko negoziaziora zihoala. Egun berean, Kramatorsken zazpi soldadu ukrainar hil ziren. Kramatorsketik 20 kilometrora zegoen zubi batean ere soldadu zutabe batek erasoa jasan zuen 13.00etan. Errusiazaleek Oktyabrskoye herrian ukrainar soldaduak eraso zituztela eman zuten aditzera. Ekintza horretan, Ukrainako Armadaren ibilgailuak suntsitu zituzten.

Maiatzaren 14ko gauean, helikoptero baten laguntzarekin 10 ibilgailu blindatuko zutabe bat Solntsevo herrira sartu zen eta ordu erdiko tiroketa bat gertatu zen. Ukrainar iturrien arabera, operazio horretan errusiazaleek bahitutako soldaduak askatu nahi ziren. Hiru errusiazale atxilotu zituzten.[19] [20]

Maiatzaren 15ean, Starovarvarivka hirian hiru pertsona hil eta beste hiru zauritu ziren. Ukrainako armadak zibilen ibilgailuen aurka tiro egin zuen eta hiru pertsona hil eta beste hiru zauritu ziren. Kramatorskeko errusiazaleen arabera, ibilgailuan emakume bat bere familiarekin zihoan eta emakumea, buruan tiroa jasota, hil egin zen. Ruptly agentziako kazetarien aurka ere tiro egin zuen armadak baina ez zen zauriturik suertatu [21]. Maiatzaren 15ko arratsaldean, Sloviansk kanpoaldeko Andréevka, Semenivka, Krasni Limán inguruetan eta Kargun mendietan errusiazaleen eta Ukrainako militarren arteko tiroketa gertatu zen. Guardia Nazionalak Sloviansk eta Kramatorsk arteko errepidea oztopatu egin zuen [22].

Pável Gúbarevek, Donets Herri Errepublikako gobernatzaileak, maiatzaren 15eko gauerdian Ukrainako indar armatuak bertatik alde egiteko epea bukatu zela adierazi zuen. Kievek hurrengo orduetan militarrak ez kanporatzekotan, errusiazaleek «ukrainar okupatzaileen» aurka ofentsiba hasiko zutela adierazi zuen [23].

Maiatzaren 17an, Valeri Bolotov Luhanskeko gobernatzailea atxilotu zuten, jasan zuen atentatuko zauriak sendatzeko Errusiatik itzultzen ari zenean. [24]. Ordu batzuk geroago, ehundaka miliziano errusiazaleek gobernatzailea askatzea lortu zuten. [25].

Maiatzaren 18an, Kharkoveko Askatasunaren Enparantzan «Ekialdeko Mugimenduak» deituta manifestazioa egin zen. Mugimenduaren koordinatzaile zen Yuri Apujtinenk Kharkoveko oblastean Donetsk eta Luhansken egin zen erreferenduma egingo zela adierazi zuen eta 2014ko maitzaren 25ko hauteskunde presidentzialetan ez parte hartzeko deia zabaldu zuen. [26].

Maiatzaren 18an, milizien informazioaren arabera, Donetskeko auzo periferikoetan Ukrainako indarren 7 militar hil ziren eta miliziano bat zauritu zen. Guardia Nazionalaren arabera, soldadu talde batek desertatu eta Donetskeko Herri Errepublikari zin egin zion.

Egun berean, Energodar hiriko poliziak Pravy Sektor taldeko 20 kide atxilotu zituen, Zaporozhieeko (Zaporiyia oblasta) zentral nuklearra bereganatzeko asmoa zutelako. Ukrainako Guardia Nazionala aireportutik Kramatorsk hirigunera joaterakoan eraso bat abiarazi zuen eta borrokak sortu ziren hiriaren kanpoaldean [27]. Ukrainako guardiak LifeNewseko hainbat kazetari atxilotu zituen. Bestalde, Ekialdeko Ejerzito Batuak Kievetik Luhanskera zihoazen Pravy Sektor taldeko 18 kide atxilotu zituen.

Maiatzaren 20an, Rinat Ajmetovek, Ukrainako oligarkiarik aberatsenak, Donetskeko Herri Errepublikaren aurkako manifestazioa deitu zuen. Bere fabriketan sirena hotsa jarri zuen eta ondoren, «Bakerako Martxa» izeneko karabana bat antolatu zuen, hiriko kaleak zeharkatu zituelarik ukrainar sinboloekin [28].

Egun berean, Ukrainako Rada Gorenak «Bake eta Konkordia memorandoa» onartu zuen. Honen arabera, Ukraina ekialdetik tropek alde egingo zuten eta ukrainierak estatus konstituzionala izan arren, Ukrainak errusieraren estatusa ere bermatuko zuen, baita beste hainbat hizkuntza gutxituena ere. Armen erabilera ilegala ere gaitzesten zuen memorandoak, baita presidentziarako hauteskundeak babestea, armak uzten dituztenentzat amnistia legea onartzea eta gatazkan parte hartzen zutenek ekintza mingarriak eta gorrotoa utzi eta elkarrekin lanean hastea ere[29].

Maiatzaren 21ean, Graham Phillips RTko kazetaria askatu zuten Kieven, nahiz eta bere LifeNewseko lankideek ukrainiarren eskuetan atxilo jarraitzen duten [30].

Maiatzaren 21eko gauetik aurrera, ukrainiar indar armatuen ofentsiba abiarazi zuten Luhanskeko oblasta eskualdean eta Luhanskeko Herri Errepublikako buruzagiek gerra-legea ezarri zuten maiatzaren 22ko goizetik aurrera [31][32]. Beranduago, Lisichansk herrian Luhanskeko milizianoek Ukrainiar Armadaren borrokarako hiru BMP-2 ibilgailu blindatu lortu zituztela aditzera eman zen. Bitartean, militarrek tiro egin zuten Luhanskeko milizianoen aurka eta eraikin batean kalteak izan ziren [33]. Ukrainako Energia Ministerioak errusiazale armatuek egun berean Luhansk eskualdeko lau ikatz hobi hartu zituztela adierazi zuen [34].

Karlovka,2014ko maiatzaren 23a, istiluen ondoren.

Maiatzaren 22an ere, ukrainiar armadaren 51. brigadaren kontrol bat, Volnovaja etaBlagodátnoe artean, Donetskeko oblasta eskualdean, PrivatBank ibilgailu blindatuekin eta bi basotatik etorritako pertsona armatuek erasotu zuten eta hamazazpi militar hil ziren [35]. Beste 30 zauritu ziren. Erasotzaileek helikopteroen laguntza jaso zuten [36]. Ukrainako komunikabideek erasoa Igor Bezler independentistaren taldeari egotzi diote [37]. Baina, Donetskeko Herri Errepublikako agintariak erasoa Eskuin Sektorea talde ultranazionalistako kideei eragotzi zien. Erasotik gertu bizi zirenek esan zutenez militarrek eurak erasotzeko asmoa zuten baina ez zuten egin eta horren mendekua izan zen militarren aurkako erasoa [38]. Arseni Yatseniukk, Ukrainako lehen ministroak, NBEko Segurtasun Kontseilua biltzea eskatu zuen berehala, eta Errusiari Ukrainako presidentzia hauteskundeak sabotatzea eragotzi zion.[39][37]

Dnipropetrovskn Armadaren, Guardia Nazionalaren, Ukrainako Segurtasun Zerbitzuaren eta Barne Ministerioatren hainbat bataloi berezi eta unitate batzen ziren tokian, ofizialen eta soldaduen artean, Donetsken aurkako ofentsiba egingo zela zabaldu zen igandeko hauteskundeen ondoren.

Maiatzaren 23an, ukrainar boluntarioren bataloi batek [40], Dnipropetrovsketik etorritakoak eta Pravy Sektor taldeko kideak zituenak [41]. Donetskeko Herri Errepublikako milizianoen postu bat erasotu zuen Karlivkan (Donetsk), Donetsketik 30 kilometrotara. Milizianoen arabera, erasoa neutralizatu egin zuten eta 10 gizon armatu hil ziren [42]. Ukrainako komunikabideek bederatzi soldaduk larritasun ezberdinetako zauriak jasan zituztela adierazi zuten. Bitartean, Sloviansk hiriaren inguruan artilleriaren sua eta erasoak egon ziren.

Maiatzaren 24an, Andrea Rocchelli kazetari italiarra [43], Censuralab kolektiboaren sortzailea eta kidea eta Andrei Mironov bere interpretatzaile errusiarra hil egin ziren eta William Roguelon zauritu egin zen, Sloviansk ondoko Andréevka herrixkan morterozko jaurtigai batek euren kotxea jo ostean [44]. Italiak azalpenak eskatu zizkion Kievi kazetari italiarraren heriotzaren inguruan [45][46].

Maiatzaren 24an ere, LifeNewseko kazetari errusiarrak, maiatzaren 18tik atxilotuta zeudenak, Oleg Sidiakin eta Marat Sáichenko, Ukrainako agintariek askatu egin zituzten eta Groznyra bidaiatu zuten, Txetxeniako lehen ministroak,Ramzán Kadýrovk, lagunduta [47].

Egun berean Donetsken, Novorossia (Errusia Berria) estatuaren sorrera sinatu zuen. Gertaera hau Ukrainako hego-ekialdeko eskualdeen Batzarrean gertatu zen, Oleg Tsariov politikari ukrainarrak bultzatuta. Novorossia sortzeak ez zuen esan naho Donetsk eta Luhansk Herri Errepublikak batu egingo zirenik, Valeri Bólotov Luhanskeko Herri Errpublikako agintariaren ustez. Bi estatuak «autonomoak eta independenteak» zirela esan zuen. Bi eskualdeak batzeari buruzko dokumentua Alexéi Kariakink, Luhansk Herri Errepublikako buruak eta Alexánder Borodaik, Donetskeko Herri Errepublikako buruak sinatu zuten.

Batura kontseilu berezi batek kontrolatuko edu eta herri errepublika' bakoitzak hiru ordezkari izango ditu. Pável Gúbarevk estatu berri honetan Ukrainako beste sei eskualde sartzeko asmoa zegoela adierazi zuen: Dnepropetrovsk, Zaporozhie, Odesa, Mykolaiv, Jersón eta Kharkov. Eskualde hauetan, hala ere, aurretik erreferendumak egingo lirateke [48].

Maiatzaren 26an, intentsitate handiko borrokak sortu ziren Donetskeko aireportuan eta inguruetan. Donetsk Errepublikako milizianoek aireportuaren kontrola eskuratu nahi zuten indar ukrainarrek aireportuan Sloviansk erasotzeko jasoko zuten material militarra ez lortzeko. Errusiazaleen ordezkaritza bat aireportura joan zen miliatarrekin hitz egiteko eta hauek joan zitezen eskatzeko baina eskaerari uko egin zioten. Gero, enfrentamendu armatuak hasi ziren eta hegazkin eta helikoptero militarrek parte hartu zuten. Miliziek Ukrainaren bi helikoptero militar eraitsi zituzten eta aireportuaren kontrola eskuratu zuten [49]. Egun berean, Gurutze Gorriaren ikurra zeraman kamioi bat, borroketan zauritu zirenak zeramatzana, jaurtigai batek jo zuen eta 35 pertsona hil ziren [50].

Donetskeko aireportua berreskuratzeko Ukrainako aire indarrek bi Su-25 hegazkin, bi MiG-29 hegazkin eta lau Mil Mi-24 helikoptero erabili zituzte eta milizianoen guneak erasotu zituzten. Milizianoen aireko erasoen aurkako plataforma suntsitu zuten. Hegazkinek jaurtitako misil batek Tochmash fabrika jo zuen. Aireportuan Ukrainako abiazioaren erregai-biltegiak erasoa jaso eta su hartu zuen, ke-laino bat zabalduz. Halaber, tren geltokian borroka indartsuak gertatu ziren eta bi pertsona hil ziren [51]. Putílovskiko zubiak beste borroka bat gertatu zen eta Pravy Sektor taldeko kideek granada-jaurtigailuak erabili zituzten.

Mariupolen, maiatzaren 27ko lehen orduetan, beltzez jantzitako gizon armatu ez identifikatuek Donetskeko Errepublikako kuartelak tirokatu zituzten [52]. Sloviansken ukrainiar artilleriaren eraso batek lau zibilen heriotza eragin zuen [53].

Greba Kiroveko raionean, maiatzaren 27tik.

Maitzaren 27an ere, Donbasseko 6 ikatz-meategietako langileak mugagabeko greban jarri ziren Ukrainiako tropak Donetsk eta Luhansk eskualdeetatik alde egiteko eskatuz [54]. Meategi hauetako bat, Skochinskykoa (Kiroveko raiona), Ukrainako handiena da eta egunean bi mila tona baino gehiago sortzen ditu [55]. Besteak Abakumov, Chelyuskintsev, Trudovskaya eta Makiivkako bi dira. Maiatzaren 28an, hiru mila meatzarik manifestazio bat burutu zuten Donetskeko kaleetan, ukrainiar tropek alde egin zezten eskatuz [56].

Bitartean, maitzaren 28an, Donetskeko aireportuan borrokek jarraitzen zuten eta ukrainiar agintarien arabera euren tropen menpe zegoen. Baina errusiazaleek "autodefentsako indarrek orain aireportuaren lurren erdia menperatzen zutela" esan zien kazetariei [57]. Iturri berberek errusiazaleek Donetsken gainetik hegan egiten zuen gidaririk gabeko hegazkin bat suntsitu zutela adierazi zuten [58]. Ukrainako agintarien bozeramaileak aditzera eraman zuenez, Danimarka, Suitza, Estonia eta Turkiatik zetozen OSCEko lau kide aurkitu zituzten. Antolakundeak maiatzaren 26tik ez zuen bere kideen harremanik, talde errusiazale batek atxilotu baitzituen [59]. Bestalde, Slovianskeko autodefentsek OSCEko kideak euren jarduera momentu batez aztertzeko hartu zituztela esan zuten.

Egun berean, Luhansken, 80 soldadu ukrainiarrek autodefentsen aurrean amore eman zuten eta euren jatorrizko lekuetara joan ziren.

Maiatzaren 29an, milizianoek Ukrainakoa armadaren Mi-8 helikopteroa lurrera bota zuten Slaviansk kanpoaldean. Ukrainako behin-behineko presidenteak, Oleksandr Turchínovek, 12 militar ukrainiar, tartean jenerala, hil zirela adierazi zuen [60]. Erantzunez, Ukrainiako artilleriak eta abiazioak Slaviansk eta Kramatorsk bonbakatu zituen.

Maiatzaren 30ean, ukrainiar artilleriak obus eta morteroekin Artiom auzoa eta Slaviansk hirigunea bonbakatu zituen, baita Semenivka herrixka ere, hainbat biktima eraginez. Autodefentsek Ukrainako armadaren Hummer bat suntsitu zuten [61].

Maiatzaren 31ean Donetskeko Aireportu Internazionalaren aurrean 6 miliziano errusiazale hil ziren ukrainiar armadak tirokatuta, aurreko egunean hildako kideen gorpuak eskuratzera zihoazenean [62]. Egun berean, borrokak egon ziren Kramatorsken eta Semenivka eta Cherevkivkako Chervonni Molochar herrixkan. Bestalde, Slaviansken bi zibil tiroz hil ziren [63].

Halaber, maiatzaren 31ean, Slaviansk hiriko eta Donetsk eskualdeko zenbait herritako 200 haur Krimeara joan ziren segurtasun ezagatik [64]. Errusiara zeramatzan autobusa (21 haur eta 17 emakumeekin) mugako ukrainiar zaintzak geldiarazi eta bertakoak atxilotu zituen Izvarinen eta baina taldeak oinez igaro zuen muga [65].

Ekainaren 1ean, Slaviansken aurkako artilleriazko erasoek jarraitzen zuten bitartean [66], Donetsk hirian mila pertsona baino gehiagok kartelekin manifestazioa egin zuten. Kartelek hau zioten: «Salba itzazue haurrak Ukrainiar armadaren bonbetatik!»[67].

Ekainaren 2an, Mirnyn 100 miliziano errusiazaleek Ukrainako Mugetako Zaintza Zerbitzuaren gunea erasotu zuten [68]. Milizianoen arabera, hainbat zaintzaile zauritu ziren eta Pravy Sektor taldeko kideen ere borrokan parte hartu zuten[69].

Egun berean, ekainaren 2an, Ukrainako Aire Indarren hegazkin batek Luhansk eskualdeko egoitza erasotu zuen eta bertan bost lagun hil eta hamar lagun zauritu ziren[70]. Hildakoen artean Luhansk Herri Errepublikako Osasun ministroa zegoen[71]. Ukrainiako agintariek ukatu egin zuten eraikinera eroritako S-8 koheteak euren hegazkin militarrek bota zituztenik[72]. Bestalde, OSCEk "ikusitakoaren arabera" "hegazkin batetik gidatu gabeko koheteak" izan zirela esan zuen[73]. Beste aire eraso batean, Luhansketik gertu autodefentsek zeukaten gune bat erasotu zen eta zibil bat eta bi miliziano hil ziren[74].

Ekainaren 3an, Ukrainako Aire Indarrek eta ibilgailu blidantuek Sloviansk erasotu zuten eta autodefentsen arabera borroka hauetan bi miliziano hil ziren. 5 helikoptero militarrek Semenivka eta Vostochni ere erasotu zituzten. Kramatorsken borroka bortitzak egon ziren Ukrainiako armadaren eta milizianoen artean, aireportuaren inguruetan [75]. Krasni Liman suzko morteroekin erasotu zuten. Ukrainiar agintarien arabera, abiazioak Sievierodonetsk iparreko Voyevodivka herrian zegoen milizianoen kanpamendua txikitu zuten[76]. Slovianskeko miliziek Su-25 hegazkina, borrokarako helikopteroa eta lau ibilgailu blindatu suntsitu zituztela adierazi zuten[77][78]. Ukrainiar agintariek, ordea, ukatu egin zuten hegazkinik galdu zutenik[79] eta esan zutenez, euren ibilgailu blindatu bat eta bi militar hil ziren operazioan.

Ekainaren 4ean, bi eguneko borroken ondoren, Luhansk Herri Errepublikako milizianoek Ukrainako Mugako Zaintza Zerbitzuaren eraikin bat hartu zuten Mirnyn eta bertan zeuden ukrainair eta zaintzaile militarrak askatu zituzten[80][81][82]. Egun berean, Su-25 borrokarako hegazkinek Sloviansken aurkako tiroketa burutu zuten, baita Nikolaievka eta Semenivka herrien aurka ere. Krasni Limanren aurkako eraso batean, ospital bat erasotu zuten eta 25 pertsona hil ziren[83]. Ukrainako Armadak esan zuenez, Slaviansk eta Krasni Limaneko borroketan autodefentsetako 300 miliziano hil ziren[84]. Miliziek borrokako hegazkin bat airean suntsitu zuten adreilu-fabrika batetik gertu[85].

Pavel Astajovek, Errusiako Presidentearen haurren eskubideen bozeramaileak, ekainaren 4an 8.386 errefuxiatu ukrainiar iritsi zirela Rostoveko oblastera esan zuen. Eskualde hau, Ukrainako Donetsk eta Luhansk oblastekin mugan dago[86].

Ekainaren 6an, Zvezdá telebista-kateko bi kazetari, Andréi Sushenkov eta Antón Málishev, Ukrainako Zaintza Nazionalak atxilotu zituen Sloviansk kanpoaldean eta errepideko ukrainiar kontrol bat grabatzeagatik espioitzat jo zituzten[87]. Sloviansk hiriaren aurkako erasoek jarraitu egin ziten eta autodefentsek An-30 garraio militarrerako hegazkina airean suntsitu zuten. Hiru ukrainiar hil ziren erasoan. Luhansken miliziek hirian hegan zebiltzan bi Su-27 hegazkinen aurka eraso egin zuten[81].

Ekainaren 7an, Zaintza Nazionalak Artemivsk hiriko miliziak erasotu zituen. Ondoren, hainbat ordutako borroka sortu zen eta hainbat hildako utzi ondoren Zaintza Nazionalak alde egin zuen. Luhansken, 10 zibil eta 3 miliziano hil ziren bonbaketan[88]. Slovianskeko autodefentsek gidaririk gabeko ukrainiar hegazki bat bota zutela adierazi zuten. Hiri horretako Artoim, Mashmet eta erdigunearen aurkako bonbaketak egin ziren kohete bidez ekainaren 7an eta ekainaren 8an eta gutxienez bost lagun hil ziren, tartean haur bat[89]. Jaurtigai batek erdiguneko eliza ortodoxoa jo eta su hartu zuen. Bitartean, Krasni Limaneko autodefentsek hiri horretako sarrerako kontrolgune bat berreskuratu zuten. Mariupolen aireportuaren ondoko eraikinean sute bat gertatu zen arrazoi ezezagunengatik[90].

Ekainaren 8an ere, bi egun lehenago atxilotu zituzten Zvezdá telebista-kateko bi kazetariak aske utzi zituzten agintari ukrainiarrek[91].

Ekainaren 9an, Slovianskeko miliziek hiri horren aurkako erasoak egiteko erabiltzen den misil-jaurtigailu plataforma bat suntsitu zuten[92]. Sloviansk guztiz suntsituta zegoen egun honetan, ehundaka eraikin suntsituta zeuden edo sutan zeuden artilleriaren suak, koheteek eta aire-bonbaketek eragindako eztandengatik[93].

Ekainaren 11ean, milizianoek Slaviansk kanpoaldean indar ukrainiarrek fosforo zuria zeramaten suzko lehergailuak erabili zituztela salatu zuten. Genevako hitzarmenaren arabera, bere erabilera debekatuta dago jendea bizi den lekuetan[94].

Ekainaren 13ko gauean, Ukrainako Zaintza Nazionalak eta unitate bereziek Mariupolen aurkako erasoa hasi zuten eta hirian autodefentsetako bost miliziano hil ziren. Ukrainarren ibilgailu blindatu bat ere suntsitu zen[95].

Egun berean, ukrainiarren infanteriaren borrokarako ibilgailu bat Rostov oblastaren (Errusia) lurretan sartu zen. Iblgailua lur errusiarren matxuratu zen. Beste ukrainiar blindatu batek matxuratu zen ibiligailuko kideak hartu zituen, Errusiako Mugako Zaintzak atxilo hartzea eragotziz. Matxuratutako ibilgailua Errusiako lurretan geratu zen[96].

Ekainaren 14an, Luhanskeko autodefentsek ukrainiarren garraio militarrerako Il-76 hegazkina lurrera bota zuten, indar ukrainarren menpe zegoen Luhanskeko aireportuan lurreratu nahian zebilela. Eraso honen ondorioz, hegazkinean zihoazen 49 militar hil ziren (20 paraxutista eta 9 tripulatzaile)[97]. Donetsk eskualdean, miliziek Su-24 bonbaketa hegazkina lurrera bota zuten eta pilotua hartu zuten[98].

Egun berean, Ukrainako agintariek airez Kramatorsk inguruak bonbakatu zituzten eta 50 miliziano errusiazale hil ziren[99]. Egun berean, Schastie herriko 100 biztanle hil zituzten soldadu ukrainiarrek. Valeri Bolotov Luhanskeko Herri Errepublikako agintariak esan zuenez, soldaduek ikusten zuten edonoren aurka tiro egiten zuten[100].

Ekainaren 14 eta ekainaren 15a bitartean, Rostov oblasta eskualdera (Errusia), 15.536 errefuxatu ukariniar iritsi ziren[101]. Mijail Kovalek, Ukrainako Defentsa ministroak esan zuenez, ekainaren 14 eta 15 bitartean 250 matxinatu errusiazale hil zituzten indar ukrainarrek[102].

Ekainaren 17an, VGTRK errusiar telebista-kateko kazetari bat, Ígor Korneliuk, Mirne eta Metalist hiriak batzen zituen errepide batean (Luhansketik gertu) hil zen, errusiar artilleriaren tiroen ondorioz. Anton Voloshin soinu-teknikaria ere tiroketa berdinaren biktima izan zen eta desagertu egin zen[103][104][105][106].

Ekainaren 18an, Donbasseko 10.000 meatzarik Donetskeko Leninski ibilbidean manifestazio bat egin zuten eraso ukrainiarren aurka eta gero hiri bereko Lenin plazan bildu ziren. Esan zutenez, bi egun baino lehen Kieveko agintariek operazio militarra ez bazuten bertan behera uzten, armak hartuko zituzten[107][108].

Ekainaren 19an, tropa ukrainiarrek eraso bortitz bat egin zuten 20 tanke, 50 ibilgailu blindatu, infanteriako 2 bataloi, Su-25 hegazkinak eta zehaztasun handiko artilleria erabiliz. Erasoaren jomuga errusiazaleak izan ziren, Yampol, Zakitne eta Siversk herrietan zeudenak. Kieveko bozeramaile baten arabera, eraso honetan 7 militar ukrainiar hil ziren eta 30 zauritu. Eraso berean 300 errusiazale hil ziren[109]. Errusiar agintarien arabera, Ukrainako Zaintza Nazionalak artilleriazko jaurtigaiak Errusiarekin muga egiten zuen kontrol-gune batera bota zituen, Novoshajtinsk herrian[110].

Ekainaren 20an, Piotr Poroxenkok, Ukrainako presidenteak, tropa ukrainiarren su-etena aldarrikatu zuen. Su-etenak zazpi egun iraungo zituen. Su-etenaren ondoren, armak uzten ez zituzten errusiazaleak hil egingo zituztela adierazi zuen[111]. Ekainaren 24ean, su-etena hautsi egin zen Mi-8 helikopteroa botatzearekin eta Slaviansk eta Snezhni hirietan gertatutako tiroketekin. Egun horretan, guztira 11 lagun hil ziren[112].

Ekainaren 25ean, Gurutze Gorriaren Batzorde Internazionalak Ukraina hego-ekialdeko autodefentsak "gatazkaren parte" bezala onartu zituen.

Ekainaren 26ean, 7 orduko borroken ondoren, Ukrainako Zaintza Nazionaleko 400 kide errenditu egin ziren Donetskeko milizien aurrean. Milizianoek base militarra hartu zuten eta armak eta gailuak hartu ostean basetik alde egin zuten[113].

Ekainaren 27ean, Ukrainako gobernuak eta Donetsk eta Luhansk eskualdeko errusiazaleek su-etena 72 orduz luzatzea erabaki zuten[114].

Ekainaren 29ean, Donetskeko autodefentsek Ukrainiako armadari arma kimikoak erabili izana egotzi zioten, zehazki Semevnika herrixkan miliziek jasan zuten erasoan. Bi miliziano larriki zauritu ziren fosforozko intoxikazioarekin[115]. Ukrainiako armadak Slaviansk kanpoaldea bonbakatu zuen 240 milimetroko kañoi bidez eta horren eraginez hainbat sute sortu ziren[116]. Slaviansk kanpoaldeko erasoaren ondoren, ekainaren 30ean, ospitaleetara hainbat pertsona joan ziren kloroz kutsatu izanaren sintomak baitzituzten[117].

Ekainaren 30eko gauean, Donetsken, 68 urteko Anatoli Klian argazkilaria, Errusiako Lehen Katea telebistakoa, hil zuten[118]. Kilian eta beste hainbat kazetari soldadu ukrainiarren amen talde batekin batera autobusez egoitza militar batera bidaiatu zuten. Autobusean, «Seme, itzul zaitez zure etxera» kartelez josita zegoen, euren semeak gerran ez erabiltzeko eskatuz. Egoitza militarraren aurrean autobusa geratu zenean, ukrainiar militarrek autobusa tirokatu zuten eta kazetarua eta autobusaren gidaria hil ziren[119].

Uztailaren 1ean, Alexánder Turchínovek Radako presidenteak ekainaren 20 eta 30 bitartean egon zen su-etena bukatu egin zela adierazi zuen Piotr Poroxenko Ukrainiako presidentearen aginduz. Ukrainiako tropek Donestk, Donetsk ondoko Karlivka, Luhansk eta Izvarineko muga erasotu zituzten[120]. Milizia errusiazaleen arabera, bost hegazkin ukrainiarrek Luhanska herrixka erasotu zuten eta bost hegazkinetatik eurek bi lurrera bota zituzten. Hegazkinetako bat Su-27 zen[121][122][123].

Uztailaren 2an, Ukrainiako armadak Sloviansk inguratu zuen eta hiri horren eta Mykolaivka herriaren arteko errepideak itxi zituen, Sloviansken azken konexioa[124]. Ukrainiako tropek blindatuak, morteroak eta Grad jaurtigailuak jarri zituzten hiriaren inguruetan eta airean An-30 hegazkina ibili zen. Slovianskeko alkatetzaren arabera, erasoak egon ziren eta errusiazaleek Su-25 hegazkina eta Ukrainako borrokarako helikopteroa bota eta lau ibilgailu blindatu suntsitu zituzten[125].

Uztailaren 2an ere, Su-25 hegazkin batek Luhansk eskualdeko Kindrashivka herrixka suntsitu zuen. Herrixkaren kanpoaldean zazpi hildako egon ziren, zibilak, tartean haur bat. Gainera, beste zortzi zauritu ziren[126].

Uztailaren 3an, Ukrainiako armadaren erasoetan, Slovianskeko gune termoelektrikoa guztiz suntsituta geratu zen. Uztailaren 4ean, Slovianskeko eraikin baten aurka artilleriazko jaurtigaiekin egindako eraso batean sei pertsona hil ziren.

Uztailaren 5ean, milizia errusiazaleak Sloviansk hiritik alde egin eta Kramatorskera joan ziren[127][128]. Ondoren, tropa ukrainiarrek Sloviansk hartu zuten. Egun berean, Ukrainiarren borrokarako bi hegazkinek Donetskeko aireportutik gertu zituzten helburuak erasotu zituzten[129].

Egun berean, tropa ukrainiarrek Luhansken aurka egin behar zuten eraso batek huts egin zuen. Milizia errusiazaleen prentsa zerbitzuaren arabera, Ukrainako armadako bi obus, mortero bateria bat eta 30 gizon galdu zituen operazio militar batean. Gero, miliziek tropa ukrainiarren menpe zegoen aireportua erasotu zuten, Il-76 hegazkin bat, mortero bateria bat, aire defentsarako sistema, zazpi ibilgailu blindatu eta bost ibilgailu militar suntsituz[130]. Borroka horietan, 100 soldadu ukrainiar hil ziren Luhanskeko prentsa zerbitzuaren arabera. Kieveko agintarien arabera, ordea, bederatzi soldadu hil ziren eta hamahiru zauritu.

Uztailaren 6an, Ukrainiako armadak Druzhkivka eta Artemivsk herriak hartu zituen[131]. Egun berean, Ukrainiako hegazkinek Luhanskeko Kamianobridskiko raioa bonbardatu zuten, milizien mortero bateria bat suntsituz. Olevsandrivkan, Luhansketik gertu, hegazkinek radar bat suntsitu zuten desertatu zuten ukrainiarrek utzi berri zuten eraikin batean. Koodinazio akats honen ondorioz, basean zeuden 10 ofizial ukrainiar hil ziren[132].

Uztailaren 8an, Luhansk Errepublikako ehunka milizianoek Popasna hiria hartu zuten gauez[133].

Uztailaren 9an, Sloviansk eta Kramatorsk hirien inguruetan borrokak izan ziren Ukrainako armadak eta miliziano errusiazaleen artean. Kramatorskeko aerodromoaren ondoan hemezortzi lagun hil zituzten; Sloviansken, berriz, lau. Inguruan zegoen Seversk hiriak errusiazaleen menpe jarraitzen zuen. Kieven arabera, bi aldeen arteko borroka hasi zenetik 478 zibil hil ziren. Rostoven, Volgograden, Astrakhanen, Stavropolen, Kalmikian eta Sebastopol hirian larrialdi egoera ezarri zuen Errusiak, eta Belgorod eta Voronezh eskualdeetan, berriz, alerta egoera ezarri zuten, Ukrainatik ihesi iristen ari ziren milaka errefuxiatuak zirela eta. 20.000 iheslari inguru zeuden Errusia hegoaldeko 306 errefuxiatu guneetan[134].

Uztailaren 10ean, Izvarino hiritik gertu izan zen erasoa. Niliziano errusiazaleek gobernuaren segurtasun indarren kontra tiro egin zuten gauez, baita kanporatu zituzten hainbat hiriren kontra (tartean [Raigorodok]] ere). Erasoan Ukrainako segurtasun indarretako hiru agente hil eta hamabi zauritu zituzten. Gero, Kievek aire erasoa egin zuen eta gutxienez 50 miliziano errusiazale hil zituzten. Bahiketei zegokienez, Ukrainako Barne Ministerioaren arabera, apirila eta ekaina artean ia 500 bahiketa izan ziren; Nazio Batuen Erakundeak zioen azken hiru hilabeteetan 222 izan zirela.[135].

Uztailaren 11 gauean, 30 lagun hil ziren Donetsken, Ukrainako armadaren bonbardaketa batean, zibilak ziren hildako guztiak. Aurreko egunetan baino gogorragoak izan ziren aurreko gaueko bonbardaketak bertan eta miliziek 100.000 lagun inguru ateratzeko asmoa zuten hiritik. Bestetik, Luhansk eta Donetsk inguruan gutxienez zazpi soldadu ukrainar hil eta 33 zauritu zituzten miliziek. Armadak ohartarazi zuenez hiltzen zuten soldadu bakoitzeko "ehunka" miliziano hilko zituzten[136].

Uztailaren 13an, Kieven soldaduek 30 miliziano hil zituzten Alexandrovkan. Handik Luhansken aurkako erasoak egiten ari zirela salatu zuten miliziano errusiazaleek. Donetsk inguruaren aurka ere erasotu zuen armadak eta Izvarinonen borrokak zeuden. Hiri hori aurreko astean lortu zuen armadak. Luhanskeko aireportuaren kontrola berreskuratu zuen ere Ukrainako armadak baina miliziano errusiazaleak zeuden inguru horretan. Borrokak zirela eta, 30.400 ukrainarrek eskatu zioten formalki Errusiari aldi baterako har zitzala[137].

Uztailaren 16ean, miliziano errusiazaleek etxeratze ezarri zuten Donetsken. Gerra legea ere aldarrikatu zuten, Ukrainak hiriaren hainbat gune berreskuratu ondoren. Etxeratze agindua 23:00etatik 06:00etara egongo zen indarrean, hiriaren kanpoaldean borrokak baitzeuden. Azken 24 orduetan Ukrainako 11 soldadu hil zituzten gutxienez. Tentsio guneak Donetsk, Luhansk, Lisichansk, Antratsit, Severodonetsk eta Krasnodon zeuden. Gobernuaren indarrek miliziano errusiazaleen menpe zeuden hainbat hiri berreskuratu zituzten azken egunetan, tartean, Sloviansk eta Kramatorsk. Erresuma Batuak eta Alemaniak ez zuten baztertu Moskuri zigor gehiago ezartzea[138].

Uztailaren 17an, Donetsk eskualdeko miliziek mugatik gertu zegoen Marinivka herria hartu zuten[139]. Egun berean, tropa ukrainiarrek Sabivka, Govoruja eta Georgivka, Luhansketik gertu eta Rozkishnie herria utzi zituzten[140]. Errusiako Segurtasunerako Zerbitzu Federalak artilleria ukrainiarraren eraso baten ondoren ukrainiarren 15 munizio Errusian lehertu zirela adierazi zuen. Beste bost lehergailu ez ziren zartatu[141].

Egun berean, Malaysia Airlineseko Boeing 777 jet komertziala, 295 bidaiarirekin, erori zen Grabovo herrian, Torez hiritik gertu, Donestk eskualdean. Ukrainiar agintariek milizia errusiazaleei egotzi zien errua eta milizia errusiazaleek Kievi[142]. Donetskeko Herri Errepublikaren arabera, miliziek ez zituzten 10 mila metrora iris zitezkeen misilak[143]. Luhansk Herri Errepublikako ordezkarien arabera, hegazkin ukrainiar batek lehertu ziren hainbat misil bota zituen airean. Ondoren, leherketa handi bat entzun zen eta malasiar hegazkinaren hondakinak erortzen hasi ziren[144].

Uztailaren 18an, hogei pertsona hil zituzten Luhansk bonbardatuta eta zibilak ziren Luhansken aurkako bonbardaketan hildako guztiak. Bestalde, zortzi pertsona hil ziren Ukrainako gerra hegazkinek jaurtitako obus bat pasabide baten gainean erorita. Gainera, Luhansken edateko urik gabe geratzen ari ziren, eta argindar mozketak etengabeak ziren[145].

Uztailaren 20an, armadak erasoaldiarekin jarraitu zuen Luhansken. Armadak Luhansk hiriaren zati bat «berreskuratu» zuen. ESLAren arabera, uda hasi zenetik 250 zibil hil zituzten Luhansk eskualdean[146].

Uztailaren 21ean, borrokak indartu ziren Donetsken. Lau pertsona hil ziren borrokak berpiztu zirenean, horietatik bi etxebizitza eraikin bat jo zuen jaurtigai batengatik. Tren geltokiaren inguruan eta aireportura zeraman errepidean gertatu zen eraso hori. Donetskeko aireportua zen gatazka eremu garrantzitsuenetako bat; bertan, errusiazaleek leku ugari galdu zituzten ekainaren 28an su-etena amaitu zenetik. Bestalde, errusiazaleen menpe zeuden hiru hiri Ukrainako armadaren kontrolpean geratu ziren: Rubezhnoe eta Latuguino, Luhanskeko eskualdean; eta Dzerzhinsk[147].

Uztailaren 22an, hamahiru soldadu ukrainar hil zituzten matxino errusiazaleek. Hiru atentatu batean hil zituzten. Bestalde, bost zibil hil eta beste 16 zauritu ziren Luhansken. Gainera, erasotzaile suizida batek lehergaiz betetako furgoneta bat eztandarazi zuela kontrolgune batean[148]. Severodonetsk eta Lisitxansk lortu zituen armadak, Donetsk hiriaren aurkako presioa handitzeko balio zutenak. Donetsk hiriburua isolatzeko, Horlivka hiria hartu nahi zuen armadak[149].

Uztailaren 23an, miliziano errusiazaleek Ukrainaren bi hegazkin bota zituzten Donetsken. Malaysiako hegazkina erori zen lekuaren ondoan izan zen erasoa[150]. Hiru egun lehenago beste bi gerra hegazkin bota zituzten, baina Kievek ez zuen hori onartu. Donetsk eskualdeko matxinoak hiriburura joan ziren, inguruan kontrolpean zeuzkaten guneak utzita. Donetskeko aireportua ere utzi zuten. Horlivka hiritik eta Netailovo eta Pervomaiskoie herrietatik Donetsk hiri erdigunera joan ziren milizianoak. Uztailaren 5ean eskualdearen iparraldeko Sloviansk hiria galdu zutenetik, matxinoak guneak etengabe galtzen ari ziren Donetsken. Hala ere, Errusiako mugako bi postu hartu zituzten, Kozhevnian eta Txervonaia Zarian. Kieven, bestalde, Ukrainako agintariek bukatu zuten KPU Ukrainako Alderdi Komunistaren parlamentuko taldea desegiteko prozesua[151].

Uztailaren 24ean, Lisitxansk hiri lortu zuen Ukrainak aurretik erasotu ondoren. Miliziano errusiazaleek setiotik ihes egin zuten. 24 orduetan gutxienez 17 zibil eta 13 soldadu hil zituzten enfrentamenduetan[152]. Armadak matxinoen gotorlekuen setioarekin jarraitu zuen eta borrokak izan ziren Donetsk hiriko sarreran. Luhansk artilleriarekin bonbardatu zuten, eta, gutxienez, hiru zibil hil zituzten. Eskualde bereko Lisitxansk hirian lau soldatu hil zituzten. Gainera, Ukrainako lehen ministro Arseni Jatseniukek dimisioa eman zuen. UDAR eta Svoboda alderdiek gobernua babesten zuen koalizioa utzi ondoren eman zuen dimisioa[153].

Uztailaren 28an, borrokak izan ziren eraitsitako hegazkinaren inguruan. Luhansk eta Donetsk hiriak gotortuta zeuden arren, borrokak hegazkinaren ingurura zabaldu ziren. Herbehereetatik eta Australiatik joandako adituek bertan behera utzi behar izan zuten hegazkinaren guneko azterketa. Aurrera egiten ari zen Kiev inguru horretan. Soldaduak Debaltseve hirian sartu ziren. Savur-Mogila gune estrategikoa ere hartu zuten baita Xakhtiorsk eta Torez hiriak ere, Boeing-777 hegazkina eroritako inguruan. Bestalde, armadako Aidar batailoiko 20 kide hil zituzten matxinoek Lutugino herrira sartzen saiatzen ari zirela, Luhansk hiriburutik hamar kilometrora. Guztira, 1.129 heriotza kontatu zituzten ekainetik; 3.442 zauritu gatazka honetan[154].

Uztailaren 30ean, aurreko egunetan bezala, MH17 hegaldiko biktimen gorpuzkiak berreskuratzen saiatzen ari ziren nazioarteko ikertzaileek ezin izan zuten istripuaren lekura joan, inguruko borroken ondorioz. Gainera, Errusiak“arduragabetzat” jo zituen Estatu Batuek eta Europar Batasunak onartutako zigor berriak Errusiako buruzagien eta erakundeen aurka[155]. Bestalde, Ukrainako armadak Avdiivka hiria hartu zuen, matxinoen esku zegoen Donetsk hiritik hamar kilometro iparraldera. Horlivka hiria hartzen saiatzen ari zen Kiev. Bestalde, Errusiak Mendebaldeari ohartarazi zion bere buruari ere zigor ekonomikoek kalteak ekarrizko zizkiola[156].

Uztailaren 31ean, Nazioarteko adituak hegazkina erroritako gunea aztertzen hastear zeuden eta horretarako, Ban Ki-moonek egun bateko su-etena egiteko eskatu zien bi aldeei. Ondorioz, Ukrainako armadak 24 orduko su-etena iragarri zuen. Bestetik Europako Batasunak zabaldu egin zuen "Ukrainarentzako mehatxu" zirenen zerrenda beltza. Zerrendan zeuden Errusiako presidente Vladimir Putinen gertuko hainbat buruzagi eta armak egiten zituzten Estatuko hainbat enpresa[157]. Ukrainako armadako hamalau militar hil zituzten matxinoek eta gainera, beste 31 zauritu zituzten. Ehun zibiletik gora hil ziren Luhansken azken egunetan eta Donetsken egoera ere oso antzekoa zen. Armadak bakartuago utzi zuen inguruko herriak hartuta zegoen. Hiru egun lehenago, gutxienez, hemeretzi lagun hil zituzten hirian. Horlivka hirian ere borrokak gogorrak izan ziren, izan ere, estrategikoa zen hiriburuko matxinoak erabat bakartzeko. Halaber, Ukrainako Parlamentuak gerra finantzatzeko zerga onartu zuen. Arseni Jatseniuk lehen ministro izango zen aurrerantzean ere, parlamentuak haren dimisioa baztertuta[158].

Abuztuaren 1ean, Shajtiorsk herriaren inguruan izan ziren borrokak, Malaysian Airlines konpainiako hegazkina eraitsi zuten tokitik gertu. Gutxienez hamalau zirela hildakoak, hamar soldaduak, eta zaurituak, berriz, askoz gehiago. Shajtiorsk, Torez eta Snezhnoe hirien aurkako erasoaldi militarra hasi zuen Ukrainako armadak, hegazkinaren hondakinak zeuden ingurua "baketzeko" asmoa aitzakitzat jarrita. Inguru hori, milizien kontrolpean zegoen. Bien bitartean, nazioarteko aditu talde bat hasi zen hegazkinaren hondakinak aztertzen[159].

Abuztuaren 2an, AEBetako Gobernuak 19 milioi dolar (15 milioi euro inguru) inbertitzeko asmoa zuela iragarri zuen, Ukrainako armada entrenatzeko; hala adierazi zion Barack Obama presidenteak Kongresuari. Europar Batasunak ere bertan behera utzi zuen Kiev armaz hornitzeko debekua, eta Errusiak kargu hartu zion horregatik: neurria «isilpean» onartzea egotzi zion Europako Kontseiluari[160].

Abuztuaren 4an, Errusiak korridore humanitario bat zabaldu zuen Ukrainako 400 soldadu baino gehiagorentzat eta Errusian sartzeko baimena eman zien. Muga igaro zutenen artean Ukrainako mugako 160 zaindari baino gehiago zeuden. Ukrainako soldaduak Matveyev Kurgan muga-pasabidera eramateko asmoa zegoen bertatik Ukrainara pasatzeko[161].

Abuztuaren 5ean, "Luhanskeko 464.000 biztanleetatik 250.000 inguru geratzen dira", adierazi zuen Alexander Savenko alkatetzako bozeramaileak. Gainera bertan zeudenak "giza hondamendi baten baldintzetan" zeudela adierazi zuen, eta "hainbat arrazoirengatik" ezin zutela hiritik atera. Hirugarren eguna zuten argindarrik eta ur edangarririk gabe. Ukrainako segurtasun indarrek hiria inguratuta zuten; baina, miliziano errusiazaleek kontrolatzen jarraitzen zuten. Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandatariak esan zuenez, borrokak hasi zirenetik 730.000 lagunek ihes egin zuten Ukrainatik Errusiara[162]. Egunero izaten ziren Ukraina ekialdeko Donetsk eta Luhansk hiriburuetan armadaren eta matxinoen artean, armada prestatzen ari zelako bi hirietan sartzeko. Egun berean, Donetskeko kanpoaldean borroka gogorrak izan ziren[163].

Abuztuaren 7an, Ukrainako Gobernuak utzi egin zion Malaysiako hegazkineko gorpuzkinak bilatzeari, inguruan zeuden borrokengatik. Aurretik zegoen su-etena hautsi egin zuten eta bilaketa lanei berriro ekiten zienean jarriko zuen berriz indarrean. Herbehereetako lehen ministroak azaldu zuen Ukrainako segurtasun indarren eta matxino errusiazaleen arteko borrokek arriskuan jartzen zituztela hegazkinekoen gorpuzkinak bilatzen ari ziren adituak. Donetsken gutxienez zibil bat hil zuten ospitale baten kontra egindako erasoan[164]. Ukrainan gobernuak jakinarazi zuen azken 24 orduetan matxinoek hemezortzi soldadu hil zituztela.[165].

Abuztuaren 8an, Errusiako mugaren eta matxinoen artean harrapatuta zeuden Ukrainako soldaduek setioa haustea lortu zuten. Hamabost soldadu hil ziren matxinoekin izandako borroketan[166].

Abuztuaren 9an, Ukrainak Donetsk hiriaren aurkako erasoaldia hasi zuten; matxino errusiazaleek, ordea, eutsi egiten zioten. 06:00etan Kievski barrutiaren kontrako erasoa egin zuen Kievek; kalte material eta pertsonalik eragin gabe. Bitartean, Ukrainako ekialdeko beste zenbait gunetan ere borrokek jarraitzen zuteneta azken 24 orduetan Ukrainako 13 soldadu hil ziren[167].

Abuztuaren 11ean, ehun preso baino gehiagok ihes egin zuten gauez Donetskeko espetxe batetik bonbardaketa batek espetxea jo ostean. Hiria errusiarren aldeko miliziek kontrolatzen zuten. Erasoaren ondorioz, hildako bat eta 18 zauritu egon ziren. Presoen zati bat espetxean aurkeztu ziren berriro ere goizean. Donetsk hiria errusiarren aldeko miliziek kontrolatzen zuten, baina Kieveko Gobernuko tropek inguratuta zuten. Errusiarren aldeko milizietako askok Errusiara alde egin nahi zuten. Bestalde, errusiarren aldeko separatistek indarrak biltzen ari ziren Errusiarekin mugan zegoen Sverdlovsk hirian, errefortzuak bidali ahal izateko Donetsk eskualdeko Torez, Snézhnoe eta Rovenki herrietara[168].

Abuztuaren 11ean ere, Ukrainako ekialdera konboi humanitario bat bidaltzeko asmoa zuela adierazi zuen Vladimir Putin Errusiako presidenteak, nahiz eta AEB eta Europar Batasuna konfiantzarik agertu; izan ere, esku-hartze armatua aurrera eramateko Moskuren aitzakia izan zitekeela uste baituzten. Laguntza humanitarioaren helmuga Luhansk hiri matxinoa zen; Kieveko indarrek inguratuta zutena. Asteak inguratuta zeramatzan eta ez zegoen argindarrik, urik, ezta gasik. Gainera, elikagai gutxi zeuden zen[169]. Giza laguntzarako korridore bat ezartzea onartu zuten Errusiak eta Ukrainak, eta AEBak ere laguntzeko prest agertu ziren[170].

Abuztuaren 12an, abiatu zen Errusiatik iragarrita zegoen "giza laguntza konboia". Moskuk zioenez, 280 kamioiek laboreak, azukrea, haurrentzako elikagaiak, botikak, lotarako zakuak eta argindar generadoreak zeramatzaten. Gurutze Gorriak, bestalde, ukatu egin zuen Moskurekin akordioa egin zuenik[171].

Abuztuaren 13an, Errusiak bidalitako giza laguntzaz beteriko konboiari oniritzia eman zion Kievek. Laguntza Ukrainaren ekialdeko Donetsk eta Luhansk eskualdetara bideratu zuten. Moskuk onartu zuen bidalitako kamioietan Ukrainako, Gurutze Gorriko eta Nazio Batuen Erakundeko ordezkariak joatea[172].

Egun berean, Ukrainako armadak Vuhlehirsk herria bonbardatzean (Donetsk eskualdea) dozenaka zibil hil zituen. Bestalde, matxinoek 11 soldadu eta Eskuin Sektorea (Pravy Sektor) alderdi neonaziaren hamabi kide hil zituzten[173].

Abuztuaren 14ean, Donetsk eskualdea erasotu zuten Ukrainako Gobernuko indarrek artilleria astunarekin. Eskualdeko kale gurutze batean proiektil bat erori eta zibil bat hil eta beste hiru oinezko zauritu ziren. Beste proiektil ugari ere jaurtiki zituzten hiriko beste zonalde batzuetan, tartean ospitale bateko patioan eta txaletez osatutako zonalde batean. Bi merkataritza-guneek, gainera, kalte larriak jasan zituzten. Hiriko alkateak kalera ez irtetzeko deia egin zien herritarrei, izan ere, Donetsk eskualdean osoan eztandak entzuten baitziren[174].

Tankeek Donetskeko erdiguneari egin zioten eraso: misilek etxebizitza bloke batzuk eta merkataritza gune bat jo zituzten, eta gutxienez bi lagun hil ziren. Abuztuaren 11z geroztik 74 zibil hil ziren Donetsk eskualdean, eta beste 116 zauritu ziren erasoen ondorioz. Okerrera egin zuten Ukraina ekialdeko milizien eta gobernuko tropen arteko borrokek. Donetsk eta Luhansk eskualdeetan «Herri Errepublikak» aldarrikatu zituzten autodefentsa taldeek aginteari eusten zioten gune nagusietan, baina armada gogor oldartu zitzaien. Bestalde, kargua utzi zuten Donetskeko milizietako buruzagiak eta Valeri Bolotovek, Luhanskeko Herri Errepublikako buruak; azken horrek, ordea, aldi baterako bakarrik, gerrak eragindako zauriak sendatu arte. NBEren Giza Eskubideetarako bulegoaren arabera, Ukraina ekialdean hildako herritarren kopurua bikoiztu egin zen azken bi asteetan, eta 2.000 baino gehiago ziren denera hildakoak. Zaurituak 5.000 inguru zirela kalkulatzen zuten[175].

Abuztuaren 15ean, Errusiako ibilgailu blindatuek muga igaro zutela salatu zuen Ukrainak. Kieven arabera, ez ziren ibilgailu asko igaro, eta Malogvardeisk hirirantz zihoazen; Luhansketik 20 bat kilometrora zegoen hiria zen eta Ukrainako ekialdeko errusiazaleak nagusi ziren lekuetako bat. Errusiako Atzerriko Arazoetarako Ministerioak arratsaldean jakinarazi zuenez, indar ukrainarrak Ukrainako ekialdera zoan laguntza gizatiarraren konboia suntsitzen ari zen. Halaber, Carl Bildt Suediko Atzerriko Arazoetarako Ministroa kritiko azaldu zen ibilgailu militar errusiarrak Ukrainan sartu ostean[176].

Abuztuaren 22an, giza laguntza iritsi zen Luhanskera. Kieven baimenik gabe, eta Gurutze Gorriaren laguntzarik gabe gurutzatu zuen muga Errusiako kamioien ilarak. Konboia osatzen zuten 262 kamioik. Ukrainako presidente Petro Poroxenkok Errusiari leporatu zion «nazioarteko legea urratzea». Halere, Ukrainako Segurtasun Zerbitzuko (SBU) buruak baztertu egin zuen konboiaren aurka indarra erabiltzea. Dozenaka mugazain bidali zituen Kievek mugaldeko Donetsk igarobidera, kamioiak miatzeko. EB Europako Batasunak Errusiari eskatu zion atzera egiteko.

Bien bitartean, abuztuaren 19tik kalez kale borrokatzen zuten armadak eta matxinoek hirian Luhansken. Kieven parte militarraren arabera, artilleriak eta aire erasoek bi tanke, hiru auto blindatu eta misil jaurtigailu bat suntsitu zituzten. Horrez gain, matxinoek hiriburutik hego-ekialdera dauden hainbat herriri eraso zioten, Errusiako mugatik gertu. Snizhne hirian, Donetsk eskualdean, ehun «errusiar mertzenario» hil zituen Ukrainako armadak. Horrez gain, hainbat auto blindatu eta ibilgailu suntsitu zituen. Matxinoek, bestalde, Ukrainako abiazioaren borroka helikoptero bat eraitsi zuten abuztuaren 21ean[177].

Abuztuaren 23an, Ukraina berreraikitzeko 500 milioi euro agindu zizkion Merkelek Kieveko gobernuari, baina gatazka negoziazio bidez konpontzeko eskatu zion. Berlinek 500 milioi euroko baino gehiagoko kreditua hartzeko bermea eskaini zion Kievi; horretarako, funts berezi bat sortuko zuen, eta gerraosteko berreraikuntza lanetarako erabiliko zuten. Beste 25 milioi euro iheslarientzat izango ziren. Bestalde, Giza laguntza zeraman konboia Errusiara itzuli zen osorik. Nazio Batuen arabera, 2.000 pertsona baino gehiago hil ziren, eta 400.000 inguruk ihes egin behar izan zuten etxetik. Itar-Tass agentziak argitaratu zuenez, erasoak izan ziren egun horretan ere, eta 70 lagun inguru zauritu zituzten[178].

Abuztuaren 24ean, Poroxenkok 'Ukrainak babesteko ahalmena duela erakutsi duela' adierazi zuen. Ukrainako presidenteak iragarri zuen 4.000 milioi dolar bideratuko zituela Armada berritzeko[179].

Abuztuaren 25ean, Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak dekretu bat sinatu zuen, Parlamentua desegiteko. Horrela, hauteskundeak izateko bidea erraztu nahi zuen. Hauteskundeak urriaren 26an izango ziren[180].

Egun berean, matxino errusiazaleek beste talde militar ukrainar bat inguratu zuten, hirugarrena. Aurretik beste bi blokatu zituzten, 7.000 soldaduz osatutakoak guztira. Bestalde, Ukrainako agintaritza militarrak adierazi zuen «250 mertzenario errusiar» hil zituztela. Halaber, Ukainako armadak esan zuen Errusiatik ibilgailu korazatuak bidali zituztela. Ukrainako ekialdera bigarren aldiz giza laguntzako konboi bat bidaltzeko asmoa zeukala adierazi zuen Moskuk. Donetskeko Herri Errepublikako indar armatuek bermatuko zuten konboiaren segurtasuna[181].

Abuztuaren 26an, Ukrainan atxilotuta zeuden soldadu errusiar batzuk erakusten zituen bideo bat zabaldu zuten. Ukrainako Gobernuaren arabera, atxilotutako soldadu horiek ez zuten muga "nahi gabe" zeharkatu, Moskuk esaten zuenez, baizik eta misio berezi bat egiteko. Ukrainaren arabera, muga zeharkatu zuten hamar paraxutista ziren, eta infanteriako zenbait ibilgailurekin batera igaro omen ziren Ukrainara. Bestalde, Minsken batzartu ziren Petro Poroxenko Ukrainako presidentea, Vladimir Putin Errusiako presidentea eta Europako Batasuneko ordezkariak[182]. Putinen eta Poroxenkoren urratsa su etena erdiesteko helburuarekin izan zen. Kievek "bide orria" egingo zuen, errusiazaleekin tregoa adosteko. Putin, halaber, laguntzeko prest agertu zen eta gas horniduraren inguruko negoziazioei berrekingo zietela esan zuen[183].

Egun berean, borrokarik latzenak Ilovaisk eta Khryashchevatoyen izan ziren. Eta matxinoek jakinarazi zuten ekialdeko kostako lurraldeak hartu zituztela eta Ilovainsketik gertu ukrainar tropak inguratuta zituztela[184].

Abuztuaren 27an, Ukraina ekialdean laster su etena lortzea baztertu zuen Kievek. Errusiazaleek indarkeria alboratzea jarri zuen akordioa lortzeko baldintza gisa Poroxenkok[185]. Egun horretan, Donetsken, matxinoek Novoazovsk kostaldeko hiria hartzeko erasoaldia hasi zuten. Hiria artilleriarekin bonbardatu zuten matxinoek. Errusiazaleek Donetsk eskualdean armadaren setioa hegoalderantz hausten saiatu ziren, eta aurrera egitea lortu zuten. Starobexeve herrian 129 polizia eta militar errendiarazi zituzten, eta beste 94 Kuteinikoven. Eskualdeko Ilovaisk eta Horlivka hirietan ere borroka gogorrak izan ziren. [[Ukraina]ko armadaren bozeramaile Andrei Lisenkoren arabera, azken egunetan berrehun errusiazale hil eta hainbat tanke eta misil jaurtigailu suntsitu zituzten. Bestalde, Lisenkok beste behin leporatu zion Errusiako armadari herrialdean sartzea[186].

Abuztuaren 28an, Ukraina ekialdeko Novoazoysk hiria, Errusiarekin muga egiten zuena, blindatu errusiarren bi zutabek hartu zutela salatu zuen Kievek. Lehenago, Errusiatik jaurti zituzten misilak, armadaren arabera. Herria babesten zuten tropak Mariupol herrira erretiratu ziren, haien «bizitzak salbatzeko». Fronte berri bat ireki zuten matxinoek Novoazovsk hartuta. Azov itsasoaren kostaldean zegoen herria eta Mariupol kostaldeko hiriari erasotzeko kokagune estrategikoa zen. Lehenago Xirokino herria hartu beharko zutenAzken asteetan aurrera egin du Ukrainako armadak, eta matxinoak Donetsk eta Luhansk eskualdeetako hiriburuetan bakartzea lortu zuen. Mariupol defendatzeko, baina, beste fronteetatik soldaduak erretiratu behar zituen. Kievek uste zuen Ilovaisk eta Xakhtiorsk zonaldean erasoaldia hasiko zutela matxinoek. Hiri horietan borroka gogorrak izan ziren azken egunetan. Bestetik, armadak Donetsk hiriburuko bonbardaketei eutsi zien, eta hamabost zibil hil zituztem. Bestalde, Donetsk hiritik ekialdera errusiazaleek Savur-Mogila gailur estrategikoa berreskuratu zuten. 280 metroko garaiera zuen, eta Donetsk eta Luhansk hiriburuak lotzen dituen errepidearen zati handi bat kontrolatzeko aukera ematen zuen[187].

Ukrainako Segurtasun Nazionaleko eta Defentsako Kontseiluak, gainera, matxinoak zeuden fronte ia guztietan Errusiako tropak zeudela salatu zuen. Ukrainak salatu zuen Starobexeve eta Novoazovsk arteko eremua hartu zutela Errusiako armadak eta matxinoek, mugatik gertu. NATOren kalkuluen arabera, Errusiako mila soldadu baino gehiago zeuden Ukraina ekialdean, errusiazaleen aldetik eraso egiten. Kremlinak, ordea, gezurtatu egin zuen. Ukraina ekialdean tropa errusiarrak sartu izanaz arduratuta agertu zen Europar Batasuna, eta areriotasunak "berehala" albora uzteko eskatu zion Errusiari, Ukrainara militarrak bidaltzea barne. Europar Batasunak Ukrainako krisiari erantzuna ematearen "beharra" azpimarratu zuen. Egun berean jakinarazi zen ehun soldadu errusiar baino gehiago zendu zirela abuztuaren 13an, Ukraina ekialdean izandako eraso batean, Vladimir Putin presidente errusiarraren Giza Eskubideen Kontseiluko bi kidek onartu zutenez[188].

Abuztuaren 29an, Sergei Lavrov Errusiako Atzerriko Arazoetarako ministroaren esanetan, Errusiak tropak Ukrainan zabaldu zituelako akusazioak "usteak baino ez dira". Ukrainak eta NATOk egin zituzten akusazio horiek[189]. Bestalde, Ukrainako Gobernuak lege proiektu bat aurkeztu zuen Ukrainako Parlamentuan, NATOn zuen neutraltasun estatusa utzi eta aliantzako kide izateko. Hala iragarri zuen Arseni Jatseniuk Ukrainako lehen ministroak. Viktor Yuxenko herrialdeko presidente zeneko garaian ekin zion Ukrainak NATOko kide izateko prozesuari. Gerra egoeran, NATOk ateak ireki zizkion Ukraina aliantzako kide izateko aukerari[190].

Egun berean, Vladimir Putin Errusiako presidenteak matxinoen kontraeraso "militar-humanitarioa" legeztatu zuen. Bere ustez, Ukrainako ekialdeko biztanleria zibila defendatzea zen helburua. Halaber, Poloniak bere lurraldearen gainetik hegan egiteko baimena ukatu zion Sergei Shoigu Defentsa ministro errusiarraren hegazkinari. Poloniak ez zuen begi onez ikusten Errusiaren Ukrainako esku hartzea[191]. Bestalde, NDF Nazioarteko Diru Funtsak beste 1.060 milioi euro emango zizkion Ukrainari, apirilean onartutako erreskatearen barruan. Guztira, 12.682 milioi euro jasoko zituen bi urtean, «egonkortasun makroekonomikoa berrezartzeko»[192].

Abuztuaren 30ean, Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak Ukraina eta Errusia «erabateko gerratik oso gertu» zeudela esan zien Europako Batasuneko agintariei. NATOk frogatutzat jo zuen Errusiako armadako mila soldadu inguru Ukrainan sartu zirela, eta matxinoekin batera ari zirela Ukrainako armadaren aurka borrokan. Errusiako Gobernuak informazio horiek gezurtatu zituen. Bestalde, kontraerasora jo zuten azken egunotan matxinoek eta Mariupolera zihoazen orain; Azoveko Itsasoan Ukrainako Gobernuak kontrolatzen zuen hiri garrantzitsuena. Matxinoek zioten kontrolpean zutela, baina halakorik ukatu egin zuen Kievek. Hala ere, Ukrainako Gobernuak aitortu zuen Luhansk probintziako bi herri galdu zituela, eta Errusiako tankeek horietako bat (Novosvitlivka) txikitu zutela. Gainera, milaka soldadu ukrainar inguratuta zeuden Ilovaisk hirian. Matxinoak prest zeuden handik ateratzen uzteko, betiere armak uzten bazituzten. Kiev aurka agertu zen[193].

Abuztuaren 31ean, Ukrainak astebete lehenago muga zeharkatu zuten 10 soldadu errusiarrak askatu zituen, Alexei Ragozin Errusiako Aireko Indarren komandanteondokoak iragarri zuenez[194]. Egun berean, Ukrainako segurtasun indarren bozeramaile batek jakinarazi zuenez, soldaduei Luhanskeko aireportua uzteko agindu zieten. Gainera, Errusiak ziurtatu zuen ez zuela Ukrainan esku hartze militarrik egingo. Sergei Lavrov Atzerri ministroaren arabera, soilik "irtenbide baketsu bat" babestuko zuten[195]. Egun berean, Putinek estatu ereduari buruzko eztabaida abiatzea eskatu zion Kievi. Errusiako presidentearentzat ezinbesteko baldintza zen hori Ukraina ekialdeko gatazka konpontzeko[196].

Irailaren 1ean, matxinoek prest zeudekeela Ukrainaren lurralde osotasuna errespetatzeko adierazi zuen, beren eskakizunak kontuan hartzekotan. Minsken bildu ziren lau orduz Ukrainako Gobernuaren eta matxinoen ordezkariak, Errusiaren eta ESLA Europako Segurtasun Lankidetzako Antolakundearen bitartekaritzarekin. Ez zuten independentzia eskatu, «estatus berezi bat» baizik. Horrez gain, Kievek erasoaldia amaitzea nahi zuten, eskualdean hauteskundeetara deitzeko. Estatus bereziaz gainera, bazituzten beste hainbat eskari: errusiera ofiziala izatea Donetsk eta Luhansk eskualdeetan; autonomia ekonomikoa izatea, Errusiarekin eta Aduana Batasunarekin harremana sakontzeko; eta gatibu hartutako milizianoak eta preso politikoak askatzea. Trukean, errusiazaleek «bakea mantentzeko eta Ukrainako espazio ekonomikoari, kulturalari eta politikoari eusteko esfortzu handiena» egingo zuketeen. Egun berean, Luhanskeko aireportutik eta Georgievka hiritik erretiratzeko agindua eman zion armadari Kievek, ordu luzez borroka egin ostean. Kievek salatu zuen Errusiako tanke unitate baten aurka egin zutela borrokan. Militarrek jakinarazi zute erretiratu aurretik «Errusiako zazpi tanke» suntsitu zituztela. Latuginon —Luhansk hiriburuko sarreran— eta Stxastie hiriko kanpoaldean ere «Errusiako soldadu asko pilatu» zirela adierazi zuen Kievek. BBC telebistak zioenez, Errusiaren esku hartze zuzenarekin lotu zuen matxinoen arrakastak. Errusiako laurehun bat militarrez osatutako lau batailoi zeuden matxinoen kontrolpeko eremuan. Gainera, Ukrainako armadako gerraontzi bat suntsitu zuten matxinoek, artilleriarekin jota. Eskifaiako zortzi kide erreskatatu zituzten, eta beste biren bila zebiltzan. EBk, ordea, Errusiari ohartarazi zion zigor gehiago jarriko zizkiola. Angela Merkel Alemaniako kantzilerrak gaitzetsi egin zuen Moskuk «mugak aldatzeko nazioarteko legeak urratzea»[197].

Irailaren 2an, Errusiak NATOrekiko estrategia militarra moldatuko zuela adierazi zuen, «mehatxu eta arrisku militar berriak» zirela eta. Bestalde, Ukrainako armadak jakinarazi zuen borroka gogorrak izan zirela Luhansk eta Donetsk eskualdeetan. Kievek zioem 50 bat matxino hil zituztela. Hala ere, Andrei Lisenko militarren bozeramaileak esan zuen hamabost soldadu hil eta beste 49 zauritu zituztela borroketan. Ia 800 ziren apiriletik hil zituzten militarrak. Zauritutako beste hogei soldadu Alemaniara iritsi ziren, eta han artatuko zituzten. Bestalde, EB Europako Batasunak Errusiaren aurkako jarrera gogortuko zuen, eta zigor gehiago jarriko zizkion[198].

Irailaren 3an zabaldu zenez, Ukrainako armadaren eraso batek hil zuen Andrei Stenin argazkilaria. CIR Errusiako Instrukzio Batzordeak eginiko ikerketaren arabera, abuztuaren 6an errefuxiatu talde batean zihoan Stenin Snezhnoye eta Dmitrovka artean, Ukraina ekialdean. Talde horri eraso egin zion Ukrainako armadak. Errefuxiatuak sei miliziano errusiazalerekin zihoazen ustez Ukrainako armadako 79. brigadak eraso egin zienean. Abuztuaren 27an milizianoek CIRen esku utzi zituzten eraso hartan hildako bost lagunen arrastoak[199].

Egun berean, su-eten bat adosteko aukerez hizketan jardun zuten telefonoz Vladimir Putin eta Petro Poroxenko Errusiako eta Ukrainako presidenteek, eta ados jarri zirela jakinarazi zuen Ukrainako presidentetzak ohar batean[199]. Hizketaldiaren berri eman zuen Kremlinek ere, akordio bat lortu zutela jakinarazi aurretik. Gero, ordea, Kremlineko iturriek ukatu egin zuten ados jarri direla, argudiatuta Errusia ez zela gatazkaren parte. Ondoren, Errusiako presidenteak zazpi puntu zituen bake plan baten berri eman zuen, eta adierazi zuen espero zuela irailaren 5erako su-etenerako akordio bat lortu ahal izatea Ukrainako Gobernuaren eta matxino errusiazaleen artean. Plan horrek bi aldeei eskatzen zien erasorik ez egiteko, eta Ukrainako armadari hiri inguruetatik aldentzeko deia egiten zion. Nazioarteak su-etena ikuskatzea, errefuxiatuentzako korridoreak irekitzea, bi aldeek preso hartu zituztenak aske uztea eta laguntza humanitarioa bidaltzea ziren planean jaso zituzten eskakizunetako batzuk[200].

Egun berean, NATOn sartzeko lege proiektua onartu zuen Ukrainako Gobernuak. Hala ere, oztopo bat zuen NATOn sartzeko: Aliantza Atlantikoaren araudiaren arabera, herrialde batek ezin zuen kide izan, lurralde bat eskuratzeko gatazkaren batean parte hartzen ari bazen. Eta Ukraina gatazka militar betean zegoen[201]. Halaber, pertsona batzuk etxera itzultzen hasi ziren , erasoak amaitu gabe zeuden arren. Aireportuan istiluak gertatu ziren, baina Donetskeko beste gune garrantzitsu batzuk libre zeuden soldaduz. [202].

Irailaren 4ean, NATOko 28 herrialdeek Ukrainari 15 milioi euro ematea adostu zuten, segurtasun indarrekin zerikusia zuten erreformak egiteko[203]. Egun berean, Donetsk hiriburua bonbardatu du armadak. Irailaren 3ko gauean hasi zuten erasoaldia, baina egun horretan ere artilleriarekin jo zituzten hiriburua eta inguruak. Matxinoen kontrolpeko aireportuan izan ziren borrokarik gogorrenak. Donetskeko errusiazaleek azaldu zutenez, gutxienez 130 lagun hil ziren. Bestalde, Mariupol hiritik gertu ere borrokak izan ziren, Azov kostaldean. Ukrainako armadak defentsak indartu zituen errusiazaleek hiria hartzeko saialdia zapuzteko[204]. Bestalde, Kievek eta matxinoek su-etenaren aldeko adierazpenak egin zituzten. Alde biko su-etena, ordea, Minskeko bileraren menpe zegoen[205].

Irailaren 5ean, Kieveko Gobernuko eta errusiazaleen ordezkariek su-etena adostu zuten. Su-etena Minsken egindako bilera batean sinatu zuten, indarrean sartuko zen 18:00etatik aurrera, Kieven (15:00etan GMT). Bestalde, su-etena indarrean sartu bezain laster, hiru leherketa izan ziren Donetsken[206]. Hala ere, su-etena Bielorrusiako hiriburuan sinatu baino lehen borrokek jarraitu zuten Mariupol portu estrategikotik hurbil eta Donetsk hiriko aireportuan[207].

Protokoloaren arabera, nazioarteak su-etena betetzen ote zen ziurtatuko zuen, eta bi aldeek gatibu hartutakoak trukatuko zituzten, besteak beste. Horrez gain, giza korridoreak irekiko zituzten, laguntza banatzeko. Bestalde, politika arloan deszentralizazio prozesua hasiko zuen Kievek, eta «hizkuntza eta kultura eskubideak» errespetatuko zituzten, Poroxenkoren hitzetan. Su-etena egiaztatzeko, ESLAk 500 behatzaile hedatuko zituen gatazka eremuan. Kremlinek akordioa txalotu zuen, Vladimir Putin presidenteak proposaturiko bake planak aurrera egingo zuelakoan. Mendebaldeko mandatariak zuhurrago agertu ziren[208]. Bestalde, Azov itsasaldeko Mariupol hiritik oso gertu ere borrokatu ziren su-etenaren aurretik. Donetsk eskualdeko bigarren hiria da. Ukrainako armadaren esku zegoen, baina errusiazaleek estu hartu zuten azken egunetan. Defentsak hautsi eta hirian sartzea lortu zutela esan dute matxinoek, baina Ukrainako armadak gezurtatu egin zuen hori[209].

Irailaren 6an, akordioa izenpetu eta biharamunera, elkarri egotzi zioten su-etena hautsi izana. Errusiazaleen buruzagiak esan zuen akordioa ez zela "guztiz" errespetatzen eta "goiz" zela borrokaldiak eten zirela esateko. Izan ere, jakinarazi zuen Ukrainako armadak Amvrosievka hiriari eraso egin ziola. Bestetik, Ukrainak salatu zuen Ukrainako armadaren posizio ugariri eraso egin zietela irailaren 5eko gauean, baina aitortu zuen su-etenaren agindua ez zela oraindik unitate guztietara iritsi[210].

18:00etan —17:00ak Euskal Herrian— behar zuen indarrean su-etenak. Haatik, aldeek ez zuten segituan errespetatu, su egiteari uzteko agindua ez baitzen unitate guztietara ailegatu. Kieveko indarrek hainbat hiri bonbardatu zituztem: Donetskeko aireportua, Mariupol ingurua, Horlivka, Amvrosievka, Makivka eta Jasinuvata, denak Donetsk eskualdean. Kirovskoe herrian tiroketa batzuk izan ziren, Donetsk eskualdeko ekialdean. Su-etena hautsi nahi zuten saboteatzaile taldeek liskarrak eragin nahi zituzten matxinoen arabera. Gutxienez lau matxino hil zituzten guztira. Gertakaririk larriena Aidar batailoiko boluntarioek sufritu zuten. Ukrainako armadarekin batera ari ziren borrokan eta matxinoen segada batean erori eta 11 lagun hil zituzten. Bitartean, Petro Poroxenko Ukrainako presidentea Vladimir Putin Errusiakoarekin mintzatu zen telefonoz. Su-etenaren nondik norakoak izan zituzten hizpide[211].

Irailaren 7an zabaldu zenez, Minsken duela sinatu zen 12 puntuko bakerako protokoloak "autogobernu estatus berezia" aurreikusten zuen eta Donetsk eta Luhansk eskualdeetan tokian-tokiko hauteskundeak egitea. Berehalako su-etena ezartzea eta presoen aldaketa ("guztiak guztien truke" formulapean") zen "Donetsk eta Luhansk eskualdeetan aldi baterako autogobernua ezartzeko erregimena" zelakoak proposatzen zuena. Errusiazaleek adierazi zuten ez zeudela independentziari uko egiteko prest. Halaber, Minskeko akordioak "indar armatu ilegalak, gerrilariak eta mertzenarioak Ukrainako lurraldetik kanporatzea" eskatu zuen[212].

Egun berean, AEBk eta NATOko lau herrialdek (Frantzia, Italia, Polonia eta Norvegia) armak eta aholkulari militarrak bidaliko zizkioten Kievi, Ukrainako Presidentetzak iragarri zuenez. Arma bidalketa horri esker, Ukrainak arma modernoagoak eskuratuko zituen. AEBko, Italiako, Poloniako eta Norvegiako gobernuek gezurtatu egin zuten. Frantziak ez zuen adierazpenik egin[213]. Goizaldean berriro hasi ziren enfrentamenduak, Donetsk eskualdean. Artilleria erasoak izan ziren Mariupol hirian, eta Mariupoleko herritarrak kalteak konpontzen saiatzen ibili ziren. Gutxienez emakume bat hil zen eta beste hiru lagun zauritu ziren gauean Mariupolen izandako liskarretan. Istiluak Donetsk hirira heldu ziren. Tiroketak izan ziren hiriko auzo guztietan, gau osoan zehar[214].

Irailaren 8an, Ukrainak eta matxinoek su-etena urratzea egotzi zioten elkarri. Gutxienez bost eraso egin zituzten miliziano errusiazaleek, su-etena indarrean sartu zenetik. "Gerra legea" ezar zezaketela ohartarazi zuen lehen ministroak. Gatibu hartutakoen trukatzea prestatzen ari ziren bi aldeak. Europako Segurtasun Lankidetzako Antolakundearen arabera, ordea, su-etena betetzen ari zen "oro har", baina "balantzatu" egiten zen[215].

Egun berean, errusiazaleek 1.200 preso aske utzi zituztela iragarri zuen Poroxenkok. Bestalde, errusiazaleek inguratuta zituzten Ukrainako 33 soldadu erreskatatu zituztela jakinarazi zuen presidenteak. Bestalde, EBko gobernuak Errusiaren aurkako zigor berriak atzeratzea edo su-etenak indarrean jarraitzen baldin bazuen bertan behera uztea eztabaidatzen ari ziren[216].

Irailaren 9an zabaldu zenez, Ukrainako ekialdeko estatus bereziaren inguruko desadostasunek bake prozesua atzeratzea ekar zezaketeen. Estatus berezia matxinoen eremuan soilik ezartzea nahi zuen Kievek. Errusiazaleek Luhansk eta Donetsk eskualdeen «osotasuna» aldarrikatu zuten. Horrez gain, beste herrialdeekin akordioak egiteko eskumenak nahi zituzten. Errusiazaleek ez ezik, Ukrainako oposizioak ere gogor kritikatu zuen Petro Poroxenko presidentea puntu horren inguruan. Julia Timoxenko Batkivstxina alderdiko buruak eta lehen ministro ohiak Donetskeko eta Luhanskeko Herri Errepublikak aitortzea leporatu zion. Egun horretan, berriro, elkarri leporatu zioten akordioa hautsi izana. Ukrainako armadak esan zuen zaintza postuen aurka su egin zutela matxinoek. Armadaren arabera, ostiraletik, su-etena indarrean sartu zenetik, bost soldadu hil eta beste 33 zauritu zituzten. Halaber, matxinoen 89 eraso zenbatu zituzten[217].

Irailaren 10ean, Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak lehenbailehen itxi nahi zuen Ukraina ekialdeko Donetsk eta Luhansk eskualdeen estatusaren auzia. Zetorren astean bertan aurkeztuko zion lege proposamena parlamentuari. Proiektuak bermatuko zuen eremu horiek modu baketsuan itzultzea Ukrainaren agindupera. Poroxenkok, ordea, lege proiektua matxinoen iritzia kontuan hartu gabe egin zuen, eta horiek argi utzi zuten ez zutela onartuko. Ukrainako presidentearen arabera, «Errusiako tropen %70 mugaz bestaldera erretiratu dira». Poroxenkok Errusiako 64 enpresa eta norbanakoren kontrako zigor ekonomikoak ezartzeko legea sinatu zuen, «ekintza terroristak» sustatu zituztelakoan, eta Ukrainako armada hasi zen harresia eraikitzen Errusiarekiko mugan. EB Europako Batasunak, ordea, atzeratu egin zuen Errusiaren aurka onartutako zigorrak aplikatzen hasteko erabakia, desadostasunengatik[218].

Irailaren 12an, preso hartutakoak trukatzen jarraitzen zuten bi aldeek. Su-etena hitzartu zutenean, akordioak biltzen zuen puntuetako bat preso hartutakoak askatzeari zegokion. Hori betez, trukatze hori gauzatzen ari ziren bi aldeak. Matxinoek 57 lagun aske utzi zituzten Donetsk hiriaren iparraldean dagoen kontrolgune batean, eta zetorren astean beste 500 izango ziren. Errusiazaleek 1.200 gatibu askatu zituzten azken egunetan. Donetskeko Herri Errepublikak truke hori baieztatu zuen, eta jakinarazi du Ukrainak ere aske utziko zituela matxinoetako batzuk. Irailaren 13an espero zen trukatzea amaitzea. Poroxenko baikor agertu zen bi aldeak izaten ari ziren negoziazioen gainean[219].

Irailaren 13an, laguntza humanitarioa zeraman beste konboi errusiar bat Luhanskera iritsi zen. Bestalde, OSCEk esan zuenez, 68 preso askatu zituzten errusiazaleek eta Ukrainako Armadak. Horietatik, 31 Donetskeko soldaduak ziren, eta beste 37ak Ukrainako Indarreko gudariak. Bestalde, Ukrainako aginte militarrak Errusia zaleek Donetskeko aireportuaren aurka egindako erasoak salatu zituen Irailaren 12ko gauean, “hainbat gerrillarik hiriko aireportuaren inguruetan zeuden Ukrainako soldatuen kokalekuei eraso egin zieten”. Aginte militarrak ez zuen heriotzen berri eman, eta irailaren 13ko goizean eraso berriak izan zirela gaineratu zuen. Donetsken ez ezik, Debaltsevo hirian ere erasoak izan zirela salatu zuen[220].

Irailaren 15ean, Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak ekialdeko Donetsk eta Luhansk eskualdeentzako autonomia legearen proiektua aurkeztu zion parlamentuari. Eskualde horien eremu batzuetan hiru urterako autogobernu erregimen bat ezartzea proposatu zuen, gerra bukatzeko[221].

Irailaren 16an, matxinoen menpeko hainbat gunetan hiru urterako autogobernua ezartzea onartu zuen Ukrainako Parlamentuak. Donetsk eta Luhanskeko hainbat eremutan jarriko zuten indarrean. Horrekin batera, Europako Batasunarekiko elkartze akordioa berretsi zuen parlamentuak. Azaroan sartuko zen indarrean, baina ez zen erabat ezarriko 2016ra arte[222].

Egun berean, NATOk Ukrainako mendebaldean ariketa militarrak hasteagatik, Errusiako Defentsa ministroak jakinarazi zuen Krimeako presentzia militarra areagotuko zutela[223].

Irailaren 17an, matxinoek Luhansken eta Donetsken kontrolpean zeuzkaten eremuetarako Ukrainako Parlamentuak onartutako hiru urterako autogobernua ontzat jo zuen Errusiak. Matxinoek pauso baikortzat jo zuten Kieven proposamena, baina ez zuten independentzia aldarrikapena alboratu. Donetskeko aireportutik gertu berriz hasi zituzten borrokak. Donetskeko matxinoen arabera, armadaren bonbardaketetan bi zibil hil zituzten[224].

Irailaren 18an, Ukrainako presidenteak Washingtoni eskatu zion herrialdeari «segurtasun eta defentsa estatus berezi bat» ezartzeko, NATOz kanpoko aliatu batekin zuen harreman handiena eskuratzeko. Kanadako lehen ministro Stephen Harperrekin bildu zen Poroxenko Ottawan ere, eta hari ere laguntza militarra eskatu zion. Horrez gain, Mendebaldea hauspotu zuen Poroxenkok Moskuren aurkako zigor ekonomiko gehiago jartzeko. Putinen ustetan, Mendebaldeak MME Munduko Merkataritza Erakundearen arauak hautsi zituen Errusiaren aurkako neurriak ezartzean. Bestalde, Donetsk hiriburutik gertu izan ziren liskar gehien. Su-eten ondorengo lehen hamar egunetan 16 lagun hil eta beste 98 zauritu zituzten, ESLA Europako Segurtasun Lankidetzako Antolakundearen arabera. Gainera, oso motel zihoan adostutako gatibuen trukaketa. Ukrainako armadaren bozeramaileak salatu zuenez, matxinoek soldadu eta arma gehiago jasotzeko baliatu zuten su-etena. Halere, militarrak onartu zuen armadak posizioak eta defentsak indartu zituela tregua bitartean[225].

Irailaren 19an, negoziazioekin segitzeko elkartu ziren, Minsken, Ukrainako Gobernuaren eta matxinoen ordezkariak. «Espero dugu agiria gure baldintzekin onartzea. Noski, independentziaz ari gara hizketan», adierazi zion Interfax agentziari Aleksei Kariakin Luhanskeko matxinoen ordezkariak. Beren helburua «gerra bukatzea» zela esan zuen[226].

Irailaren 20an, bake plana hitzartu zuten Kievek eta Moskuk. Adostutako puntuen artean zeuden alde bakoitzak 15 kilometro atzera eraman beharko zituela armak, 30 kilometroko segurtasun eremua sortuz; aireko militarrek ezin izango zutela segurtasun eremutik igaro; nazioarteko begirale taldeari ateak zabalduko zizkiotela; eta "atzerriko mertzenarioak" erretiratuko zituztela. Hitzarmenetik kanpo geratu ziren, hala ere, matxino errusiazaleen kontrolpean zeuden Luhansk eta Donetsken estatusa[227]. Hala eta guztiz ere, Minskeko bigarren hitzarmenak ez zituen borrokak eten. Bi jaurtigaiek Donetsk hiriburuan jo zuten. Matxinoek ziotenez, giza laguntza kamioietatik ateratzen ari zirela eraso die armadak. Izan ere, eskualdeko hiriburura iritsi zen Errusiatik abiatutako hirugarren giza konboia, 200 kamioi inguruz osatutakoa. Ukrainako armadak, berriz, Donetskeko aireportuaren aurkako erasoak salatu zituen[228].

Irailaren 21ean, lurralde ukrainarrean etenik ez zuten bi aldeen erasoek atzeratu egin zuten hastekoa zen segurtasun eremua Ukrainako ekialdean sortzea eta, hortaz, arma astunak kentzea. Akordioaren "ardatzetako bat su etena da. Momentuz, lehenengo baldintza hori ere ez da betetzen ari", esan zuen Segurtasun nazionala eta Defentsa Kontseiluko bozeramaleak. Bitartean, errusiazaleek Errusiako hedabideei baieztatu zietenez, Kiev ez zen arma astunak kentzen hasi[229].

Irailaren 22an, liskarrek zaildu egin zuten Ukraina ekialdean eremu desmilitarizatua sortzea. Bi aldeek azaldu zutenez, hasi ziren arma astunak hamabost kilometro atzera erretiratzen, Minsken sinatutako bake akordioari jarraikiz. Hala ere, militarren bozeramaileak onartu zuen matxinoak hasi zirela artilleria erretiratzen, baina «ez oso azkar». Bestalde, errusiazaleek zioten armadako artilleriak ez ziola utzi Donetsk hiriburuari su egiteari. Lisenkok jakinarazi zuen bi soldadu hil zituztela azken egunetan. Edonola ere, gatibuen trukeak aurrera zihoazen. Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak irailaren 5ean adostutako su-etena tropak berrantolatzeko baliatzen ari zela armada esan zuen. Bestalde, Europako Batasunak hil horretan eztabaidatuko zuen Errusiari ezarritako zigorrak kenduko ote zituen[230].

Irailaren 23an zabaldu zen, su-eteneko akordien arabera, urriaren 26an herrialde osoan legebiltzarrerako bozak egin eta Donetsk eta Luhansken matxino errusiazaleen esku zeuden eremuetan tokiko agintariak aukeratzea abenduaren 7an egin behar ziren. Donetskeko Herri Errepublikako buruzagia, baina, azaroaren 2an «parlamentua eta errepublikako burua» aukeratuko zituztela adierazi eta boikota iragarri zuen[231].

Irailaren 27an, Ukrainako matxinoek bertan behera utzi zuten presoen trukea Donetsken. Ukrainako Gobernuak Kieven zeuden Donbass eskualdeko hainbat herritar atxilotu zituen, matxinoek preso hartutako militarrekin trukatzeko. Donetskeko Udalak zioenez, armadak hiria bonbardatu zuen[232].

Irailaren 29an, Ukrainako matxinoek salatu zuten 400 gorpu topatu zituztela lurpean. Donetsken aurkitu zituztela adierazi zuten, eta hildako gehienak zibilak zirela. Gorpuak identifikatzeko «laguntza» eskatu zioten Moskuri. Bestalde, bederatzi soldaduren «hilketa» salatu zuen Kievek. Milizia errusiazaleek, berriz, erantzun zuten soldaduak «gogor» oldartu zitzaizkiela eta bost matxino hil zituztela tankeak erabilita. Ekintza armatuek Donetskeko inguruetan gertatu ziren «gutxienez» hiru zibil hil, eta bost zauritu ziren. Gainera, Vladimir Leninen bi estatua bota zituzten dozenaka manifestarik[233].

Urriaren 1ean, Donetsk hiriburuko eskola baten jolastokira jaurti zuten bonba bat, eta gutxienez bi lagun hil ziren. Irakasle bat eta haur baten gurasoetako bat zirel hildakoak. Gaztetxo guztiak onik atera ziren. Halaber, ondoko kale bateko autobus geltoki batean zortzi lagun hil zituzten jaurtigai batek autobus txiki bat jotzean. Matxinoek eta Ukrainako agintariek elkarri leporatu zioten erasoen ardura. Bestalde, Ukrainako Gobernuak salatu zuen matxinoek zibil bat hil zutela Luhansk eskualdeko bonbardaketa batean[234].

Urriaren 2an, Donetsk hiria bonbardatu zuen Ukrainak, matxinoek aireportuari eraso egin ostean[235].

Urriaren 6an, Ukrainako armadak Donetsk ingurua bonbardatzen jarraitzen zuen, herri miliziekin lehian aireportua kontrolatzeko. Luhansk inguruan ere, borroka gogorra zegoen bi aldeen artean, eta armadaren hegazkinek bonbak jaurtitzen jarraitzen zuten. Askok jaioterria utzi eta Errusiara ihes egin zuten eta bertan geratu zirenak, lanbidea utzi eta armak hartuta, gerrara abiatu ziren. Milizien osaera askotarikoa zen: batailoian, esaterako, anarkistak, komunistak eta kosakoak zeuden, besteak beste[236].

Urriaren 7an, Ukrainako Gobernuak eta Donetsk eta Luhanskeko matxino errusiazaleek borrokak erabat eteteko akordioa egin zuten, eta arratsaldeko seietan indarrean jarri zuten. Hilabete bat lehenago sinatutako su-etena azken egunetan sarritan urratu zutela ohartarazi zien Kontaktu Taldeak eta bi aldeek menia betetzeko konpromisoa hartu zuten. Petro Poroxenkok 1.500 behatzaile eskatu zizkion ESLAri[237].

Urriaren 10ean, irailaren 5ean sinatutako su-etena bermatzeko, indar militarren arteko banaketa lerro bat adostu zuten Ukrainako agintariek eta matxino errusiazaleek. Ukrainako presidenteak, bestalde, Donetskeko gobernadore ofiziala kargutik kendu zuen, eta Aleksandr Kikhtenko jenerala izendatu posturako[238].

Urriaren 11ean, Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak jakinarazi zuen Vladimir Putin Errusiakoarekin Milanen (Italia) elkartuko zela zetorren astean. Ukraina ekialdeko gerrari buruz negoziatuko zuten. ASEM Asia-Europa Bilkuraren harira —hilaren 16-17an—prestatu zuten bilera[239].

Urriaren 14an, matxino errusiazaleek eta gobernuak irailaren 5etik su-eten bat sinatuta zeukaten arren, bi aldeek ia egunero eman zuten hildakoen berri. Kieven arabera, Mariupol hiriaren ondoko herri batean bost zibil hil zituzten bonbardaketa batean. Matxinoei egotzi zien hori[240].

Urriaren 16an, Donetsk eta Luhanskeko hainbat eremutan estatus berezia ezartzea onartu zuen Poroxenkok. Ukrainako presidenteak lege bat sinatu zuen. Egoeraren normalizaziorako baldintzak sortzea, ordena juridikoa berrezartzea, ihes egindakoen itzulera eta lurraldeon garapena aipatu zituen, besteak beste. Matxinoek Luhansk eta Donetsk eskualdeen "osotasuna" aldarrikatzen zuten; Kieven proposamena, ordea, eskumenak soilik matxinoek kontrolatzen duten eremuari ematea zen[241]. Vladimir Putin Errusiako presidentearekin Milanen elkartu bezperan egin zuen hori. Andrei Purgin Donetskeko matxinoen lehen ministrordeak urriaren 14an adierazi zuen legea indarrean jartzea «gertakari positibo bat» izango zela[242].

Urriaren 17an, Ukrainako gatazka konponbidean jartzeko bileran ez zuten lortu aurrerapenik. Poroxenko eta Putin bat etorri ziren Kievek eta matxinoek Minskeko bake hitzarmena indarrean sartzeko premiari buruz[243]. Gasari buruzko akordiorik ez zen egon, baina hurbilketa bat bai[244].

Azaroaren 2an, beste urrats bat egin zuten Ukrainatik urrundu eta Errusiara lotzeko. Donetskeko eta Luhanskeko herri errepubliketan gobernua eta parlamentariak hautatu zituzten. Nazioarteak ez zituen emaitzak onartuko, Errusiak salbu. Hauteskundeak egin bezperan, bi aldeek elkarri leporatu zioten erasoak egin izana. Ukrainako armadak esan zuen matxinoek gutxienez sei soldadu hil zituztela Donetsk eskualdean. Gainera, Luhansk eskualdeko Krimske herria bonbardatzea leporatu zien. Bestalde, Donetskeko Udalak ohartarazi zuen hirian hainbat leherketa entzun zirela. Azken hamar egunetan bakarrik 300 lagun hil zituzten NBEren arabera[245]. Azkenik, Zakhartxenko eta Plotniski aukeratu zituzten Donetsk eta Luhanskeko gobernuburu. Bozkatzera joan zirenen %70 eta 63,8k eman zieten babesa, hurrenez hurren, orduko gobernatzaileei. Nazioarteak ez zituen hauteskundeak onartu, Errusiak salbu[246].

Azaroaren 3an, hauteskundeek errusiazaleen proiektua egonkortu zuten Ukrainan. Zakhartxenkok eta Plotnitskik aise irabazi zituzten Donetskeko eta Luhanskeko herri errepubliketako bozak, hurrenez hurren. Nazioarteak Errusiaren aurka egin zuen, emaitzak onartu zituelako. Hauskorra zen oso Minsken sinatutako su-etena. Jakin zenez, azaroaren 2an bonba auto bat zartarazi zuten Mariupolen, Donetsk eskualdean, eta bi soldadu hil zituzten. Eskualdeko hiriburuko aireportuan ere borrokak izan ziren[247].

Azaroaren 4an, Minskeko protokoloa desegiten ari zen. Poroxenkok bertan behera utzi nahi zuen Ukrainako matxinoen kontrolpeko eremuentzat onartutako autonomia legea, horien hauteskundeei erantzuteko. Tentsio politikoak arlo militarrean eragina izan zuen. Poroxenkok armadari agindu zion ekialdeko lau eremutara indar gehiago bidaltzeko. Horietako bi gatazka eremuetan zeuden: Luhansk iparraldea eta Donetskeko Mariupol hiria. Beste biak, gatazka eremuetatik kanpo: Azov itsasoko Berdiansk hiria, eta Kharkiv, Ukrainako bigarren hiria. Bestalde, Luhanskeko hiru hiritan armadak bonbardaketetan hogei zibil hil zituela salatu zuten[248].

Azaroaren 8an, AEBetako eta Errusiako elkarrizketaren alde agertu ziren, baina gatazkarekiko jarrera ez zuten aldatu. Ukrainak salatu zuenez, Errusiako 32 ibilgailu militar sartu ziren matxinoen lurretan[249].

Azaroaren 10ean, BERRIAko erreportai batean azaldu zenez, abuztuan Ukrainako armadak Luhansk setiatu ondoren eta biztanle askok ihes egin ondoren, herritarrak bueltatzen hasi ziren, nahiz eta gerra bukatu eta bonba artean bizitzera ohitu ziren[250].

Azaroaren 11ean, BERRIAko erreportai batean azaldu zenez, Luhansk iparraldeko frontean borrokan jarraitzen zuten. Luhansk hiriburutik etengabe entzuten ziren bonba eta artilleria eztandak[251]. Bestalde, Ukrainaz mintzatu ziren Obama eta Putin, Pekinen[252].

Azaroaren 12an, Errusiako tropak Ukrainan sartu zirela salatu zuen NATOk. ESLAk ziurtatu zuen Minskeko bake plana ez zirela ari betetzen. Kieven ustez, gerra beste eraso fase batean sartuko zen aurki[253].

Azaroaren 13an, Kieveko gobernua beste erasoaldi baterako prest zegoen. Horretarako, Errusiaren presentzia militarra argudiotzat zuen. Bestalde, NATOk adierazi zuen Errusiako ibilgailu militarrak Ukrainan sartu zirela, hala ere, Kremlinak ukatu egin zuen. AEBek ez zuen horren «informaziorik»[254].

Azaroaren 15ean, Ukrainak hazkunde ekonomikoari buruzko G20aren bilera tristetu zuen[255]. Egun berean, autogobernua kentzeko asmoa adierazi zuen Kievek Luhansk eta Donetski. Hiru urteko autonomia ematen zuen legea bertan behera utzi nahi zuen dekretu bidez Petro Poroxenko Ukrainako presidenteak[256].

Azaroaren 18an, Ukrainak berarekin zuzenean negoziatzeko eskatu zion Errusiari[257].

Abenduaren 2an borrokek jarraitu egiten zuten eta horregatik, beste su-eten bat jarri zuten Kievek eta matxinoek. Donetsk hiriburuko aireportuan egun horretan sartu zen beste su-eten bat indarrean eta Luhanskeko Herri Errepublikan abenduaren 4an ezarriko zen[258].

Abenduaren 4an, beste su-eten bat sinatu zuten Ukraina ekialdean, abenduaren 9an indarrean sartuko zena[259].

Abenduaren 6an, Ukrainako egoeraz mintzatu zuten Putinek eta Hollandek[260].

Abenduaren 9an, Ukrainan armadaren eta matxinoen arteko su-etena indarrean sartu zuten. Bi aldeek negoziaziatu nahi zuten baina datarekin ez eziren ados jarri[261]. Egun berean jakin zenez, hurrengo egunetan hasiko ziren bi aldeak elkarrizketetan[262].

Egun berean, su-etena beste behin ezarri arren, urraketak salatu zituzten. Bestalde, Errusiak gas emaria ireki zion Kievi honek zorrak kitatu ostean[263].

Abenduaren 11ean, matxinoek arma astunak kendu zituzten eta hiru soldaduren heriotza salatu zuen Ukrainako Gobernuak[264].

Abenduaren 15ean, NBEk milioika pertsonen egoera «etsigarriaren» eragile izatea leporatu zion Kievi[265].

Abenduaren 16an, Oleksandr Turtxinov izendatu zuten Ukrainako Segurtasun eta Defentsa Komiteko buruzagi ekialdeko gatazkari aurre egiteko[266].

Abenduaren 23an, Kieven zibil boluntarioak gerrarako pest zeuden. Donbasseko frontera joateko gogoarekin zeuden batzuk, baina gehienek errusiazaleak «eta Putin» Kieveraino iristeko beldurra zuten[267]. Halaber, jakin zenez gastu militarra handituko zuen Poroxenkok[268].

Abenduaren 26an, eten egin ziren Ukrainako Gobernuaren eta matxinoen arteko bake negoziazioak eta ondorioz, Donetsk eta Luhanskeko errusiazaleek adierazi zuten ez zirela bilerara joango[269]. Hala ere, presoak trukatu zituzten. Kievek 222 miliziano itzuli zizkien matxinoei eta hauek 150 soldadu gobernuari. Gatazka hasi zenetik egindako truke handiena izan zen[270].

Abenduaren 27an jakin zenez, Kievekin berriz elkarrizketak nahi zituzten matxinoek[271]. Matxinatuak 2015a aurretik bilera erronda irekitzearen alde zeuden[272].

Abenduaren 29an jakin zenez, Petro Poroxenko eta Putin Astanan elkartuko ziren bake prozesua desblokeatzeko. Gainera, Ukrainako, Errusiako, Alemaniako eta Frantziako agintariak ere elkartuko ziren urtarrilaren 15ean[273].

Abenduaren 31ean, bake negoziazioak berriz hasiko zirela esan zuten errusiazaleek. Luhansken egingo zuten bilera, matxinoek kontrolatzen zuten lurraldean. Aurreko batzarra bertan behera utzi zuten[274].

2015eko urtarrilaren 13an, Ukrainako gatazka konpontzeko bilera bertan behera geratu zen[275].

Urtarrilaren 18an, armadaren eta errusiazaleen arteko borrokak indartu egin ziren Ukrainan. Lau zibil hil ziren, tartean bi haurrak, Ukraina ekialdean. Ukrainak bonbardaketari ekin zion milizia errusiazaleen aurka Donetsken[276].

Urtarrilaren 19an, Donetskeko ospitale bat erasotu zuten[277].

Urtarrilaren 21ean, gatazka honen inguruan, Munduaren agintari nahi izatea leporatu zion Errusiak Barack Obamari[278].

Urtarrilaren 22an,trolebus geltoki bati erasotu Donetsken eta ondorioz, eta gutxienez 13 pertsona hil ziren. Ukrainako Gobernuak Donetskeko aireportuan egondako borroken ondorioz, bertako zati gehiena galdu zuela onartu zuen[279]. Bestalde, Donetsken zehar oinez ibiltzera behartu zituzten armadako gatibuak[280].

Urtarrilaren 23an, matxinatuen eraso batean hogeita hamar lagun hil eta hogeninaka zauritu ziren Mariupoleko merkatu batean, tartean bi haur[281].

Urtarrilaren 24an, Mariupolen 15 hil pertsona hil ziren eraso batean[282]. Urtarrilaren 26an, Donetsk eta Luhansk larrialdi egoeran ezarri zituzten Ukraina osoa «alertan». Gainera, Kievek beste 60.000 erreserbista mobilizatu eta «larrialdi batzorde bat» osatu zuen[283].

Urtarrilaren 27an, Ukrainako Parlamentuak Errusia «herrialde erasotzaile» izendatzeaz gain, Donetskeko eta Luhanskeko herri errepublikak «erakunde terrorista» izendatzeko eskaera egin zuen. Bestalde, Europako Batasuna Moskuri zigor gehiago ezartzeko aukera aztertzen ari zen[284]. Gainera, Donetskeko Errepublika negoziatzen jarraitzeko prest agertu zen baina "beste formatu batean", izan ere, Minskeko protokoloa "hilda" zegoen[285].

Urtarrilaren 30ean, Donetsken trolebus bat eta giza laguntza jasotzeko ilara bat erasotu zituzten. Gainera, Minskeko negoziazioa utzi zuten matxinoen ordezkariek, Kiev ez zelako agertu[286]. Egun berean, Ukrainako Gobernua eta matxinoak negoziazio mahaira itzuli ziren. Bestalde, Greziak ez zuen onartu Europako Batasunak Errusiari zigor gehiago ezartzea[287].

Urtarrilaren 31ean, erantzukizuna elkarri botata, bertan behera geratu ziren Ukrainari buruzko bake negoziazioak[288].

Gerrak Ukraina barruan mugitu behar izan zutenak eta Errusiara joandako errefuxiatuak milaka izan ziren. Ekainaren 16an, NBEk emandako kalkuluek diotenez, 19.000-34.000 bitarte pertsonak euren bizilekutik alde egin behar izan zuten. Errusiak errefuxiatuak hartzeko berrehun gune baino gehiago jarri zituen denboraldi batean eta ekainaren 20an, jada 9.700 pertsona joan ziren guneetara, tartean 5.300 haur. Beste 12.000 pertsona ezagunen eta familikoen etxean babestu ziren[293]. Egun horietan, egunera 10.000 ukrainiar iristen ziren Rostov oblastara (Errusia). Gainera, aurretik beste 400.000 ukrainiar joan ziren Errusiara 2014 hasieratik, batez ere 2014ko martxotik. 1.000 pertsonek errefuxiatu estatusa eskatu zuten eta 6.000 pertsonek behin-behineko babesa eskatu zuten giza arrazoiengatik[294].

Abuztuaren 5eko datuen arabera, Ukrainako armadak menpean hartu zuen matxinoek hartutako lurraldearen %75, eta, ondorioz, 20.000 bat lagun etxera itzuli ziren. Dena den, asko falta ziren itzultzeko; Sloviansk hiriko 120.000 biztanleetatik %70 ez ziren itzuli. Uztailaren 5ean berreskuratu zuen hiria armadak. Ohartarazi zutenez hiri horietan zibilen azpiegitura asko suntsituta zeuden. Hainbat lekutan, etxebizitzen %60 hondatuegi zeuden bizitzeko. Iheslari gehienek Errusiara jo zuten. Moskuk zioenez, 730.000 iheslarik gurutzatu zuten Ukrainako muga. UNHCRk kopuru hori berretsi zuen. Haatik, soilik 168.000 lagunek eskatu zuten babesa. Oro har, errefuxiatuek ez zuten izenik eman nahi izaten, etxera itzultzean erasoak sufrituko zituzten beldur. Bestalde, gutxiengo etnikoek ere ez zuten babes eskaera egin nahi izaten, ez baitziren agintariez fio. Halaber, beste 117.000 iheslari zeuden Ukrainan bertan. Ukrainako 400 soldadu inguruk armak utzi eta Errusiako muga gurutzatu zuten astelehenean. Asteak zeramatzaten bakarturik, matxinoen eremuaren eta Errusiako mugaren artean harrapatuta. Munizioa eta elikagaiak bukatzean hartu zuten erabakia. Ria Novosti albiste agentziak zioenez beste 4.000 soldadu egon zitezkeen egoera horretan.[163].

Abuztuaren 22ko datuen arabera, ia 800.000 lagunek gurutzatu zuten Errusiako muga. Horietatik 100.000 lagunek eskatu zuten babes politikoa.[177].

Irailaren 2ko datuen arabera, milioi batetik gora ukrainarrek etxetik ihes egin behar izan zuten eta baztertu edo errefuxiatu gisa zeuden euren herrialdean bertan, edo asiloa eskatu zuten beste herrialde batzuetan. Iheslari gehienak, % 94, Ukraina ekialdekoak ziren, Donetsk, Kharkiv eta Kyiv ingurukoak. Bestalde, bi milioi pertsona inguru zeuden gatazkak gogorren jotzen zuen lekuetan. Gainera, batzuek edateko urik ere ez zuten, eta Luhansken, ur eskasiaz gain, argindar mozketak izaten zituzten. Gainera, 800.000 lagunetik gora Errusian sartu ziren eta bertan geratzeko izapideak hasi zituzten[295].

Urriaren 18an jakin zenez, krainako ekialdean gatazka hasi zenetik, 222.800 ukrainarrek eskatu zuten errusiar iheslari estatutua edo aldi baterako babesa, eta Moskuk 193.800 laguni eman zien iheslari estatutua[296].

Abuztuaren 13an, Ukrainako armadak ekialdeko Novosvetlivka herria hartu zuen. Jendeak ihes egiteko aukerarik ez zuen izan, eta giza ezkutu moduan erabili zituen Aidar batailoiak[297].

Hil ukrainian politikari eta udaletxeko kidea Volodymyr Rybak eta ikasleak Yuriy Popravka[298][299][300][301].

Apirilak 18 auto-aldarrikatutako Slovians`k Vyacheslav Ponomarev alkateak herritar batek deitu susmagarrien guztien berri emateko hirian, "batez ere Ukrainian hizkuntza hitz egiten duten". 18 gauean apirilaren 19ra separatistak Slovians`k konprometitua sarraskiak eta tokiko roma[302].

Apirilaren 12an, Errusiak Ukrainan ez zegoela indar errusiarrik adierazi zuen.

Apirilaren 13an, Errusiak Nazio Batuen Segurtasun Batzordeak bilera bat antolatzea eskatu zuen.

Apirilaren 15ean, Ukraina gerra zibilera eramaten ari zena Kieveko gobernua zela adierazi zuen.

Maiatzaren 1ean, Ukrainako indarrek Ukraina ekialdetik alde egiteko eskatu zuen.

Maiatzaren 3an, Errusiak errusiazaleei «Erresistentzia Antifaxistako kideak» deitu zien. Krimeako Errepublikak Donetskeko oblasta Errusiako Federaziora batzeko nahia adierazi du.

Errusiako Gobernuak Ukrainako mugatik gertu maniobra militarrak egingo zituela adieraztean, apirilaren 25an, Kerryk Errusiak norabide okerra hartu zuela adierazi zuen. NBEren aurrean, AEBko ordezkari Samantha Powerrek adierazi zuen Errusiaren aurkako zigorrak gehituko zituztela. Ginebrako hitzarmenenen ondoren, Errusiak bere partea ez balu beteko, Obamak zigor gehiago jartzeko prest zegoela adierazi zuen.

Maiatzaren 2an, Obama eta Merkelek batzartu ziren eta Errusiaren jarrera eta OSCEko kideen bahiketa gaitzetsi zituzten.

Abuztuaren 28an, Barack Obama AEBko presidenteak eta Angela Merkel Alemaniako kantzillerrak Errusiari egotzi zioten Ukrainan indarkeria areagotzeren erantzukizuna. Kieveko Gobernuak soldadu errusiarrak Ukrainan sartzea salatu izana jarri zuten indarkeria oldearen froga gisa[303].

Egun berean, NBEren Segurtasun Kontseiluaren bilera egin zuten, Ukrainak hala eskatuta. «Inbasio zuzena» salatu zuen Kievek kontseiluan, eta exijitu zuen tropak herrialdetik ateratzeko. Salaketa guztiak ukatu zituen Errusiako Defentsa Ministerioak. Bide beretik jo zuen Donetsk eskualdeko matxinoen buruzagi Alexandr Zakhartxenkok, eta gezurtatu egin zuen Errusiako armadaren laguntza jaso izana. David Cameron Erresuma Batuko lehen ministroak Moskuri ohartarazi zion «ondorioak» izan zitzaketela bere ekintzek[187]. NATOk Errusiako mugan indarrak gehituz gero, erantzun egingo zuela adierazi zuen Moskuk. Polonia, Estonia, Letonia eta Lituanian gehiago hedatzea aztertzen ari zen aliantza. Segurtasunerako arriskutzat jo zuen Errusiak[304].

Abuztuaren 30ean, Jose Manuel Durao Barroso Europako Batzordeko presidenteak esan zuen, posible zela Ukrainan konponbide politikoa izatea, baina, ohartarazi zuenez, gerta zitekeen gatazkak "atzerabueltarik" ez izatea Errusiak Ukrainako ekialdean tentsioa areagotzen jarraituz gero[305].

Irailaren 4ean, Vladimir Putin Errusiako presidenteak Ukrainako gatazka konpontzeko bake plana iragarri arren, Ukraina ekialdea ezegonkortzea egotzi zion Anders Fogh Rasmussen NATOko idazkari nagusiak Vladimir Putin Errusiako presidenteari[306].

Irailaren 5ean, su-etena "fede onez" ezar zedila espero zuela adierazi zuen NATOk[307]. Irailaren 6an, Errusiak ohartarazi zuen EBren zigor berriei erantzungo ziela. Gobernu errusiarrak tamalgarritzat jo zuen 28ek Errusiaren kontrako zigorra handitzea erabaki izana, Ukrainan bake prozesua adostu zuten egunean[308].

Urriaren 1ean, Kremlinek gogor egin zuen Kieven aurka, eta nazioarteko giza eskubideen legea urratzea egotzi zion. Bestalde, Sergei Lavrov Atzerri ministroak «gerra krimenak eta genozidioa» leporatu zizkion Ukrainako armadari. Bestalde, Errusiako Instrukzio Komiteak auzibidea ireki zuen Ukrainako Gobernuko indarren aurka, Donetsk eta Luhansk eskualdeetako errusiar hiztunen aurka genozidioa egin zutelakoan[234].

2015eko urtarrilaren 29an, Mikhail Gorbatxovek AEBei leporatu zien «Gerra Hotzaren» errua[309].

Donbass eskualdeko herritarrenganako elkartasuna adieraziz, 2014ko apirilean, EH★Donbas Komitea (Euskal Herria-Donbass Elkartasun Komitea) sortu zen. Komiteak hainbat ekimen burutu zituen, tartean, irailaren 4ean, Barakaldoko BECen ospatutako Munduko Saskibaloi Txapelketan egindako kontzentrazioa. Bere webgunean, gerrako parteak ere azaltzen dira.^{[erreferentzia behar]}