Dmitri Xostakovitx

Dmitri Xostakovitx
	; (1950) Irudi gehiago
	Ahotsa
SESBeko Sobiet Goreneko kide	;
SESBeko Sobiet Goreneko kide
Bizitza
Jaiotza	San Petersburgo, 1906ko irailaren 12a (juliotar egutegia)
Herrialdea	Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna ; Errusiar Inperioa
Heriotza	Mosku, 1975eko abuztuaren 9a (68 urte)
Hobiratze lekua	Novodevitxi hilerria
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotz-gutxiegitasuna
Familia
Aita	Dmitry Shostakovich
Ezkontidea(k)	Nina Varzar (en) (1932 - 1935); Nina Varzar (en) (ezezaguna -
Seme-alabak	ikusi Maxim Shostakovich; Galina Dmitrievna Shostakovich (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	San Petersburgoko Musika Kontserbatorioa ; (1919 - 1925)
Hezkuntza-maila	Doctor of Sciences in History of art (en)
Hizkuntzak	errusiera
Irakaslea(k)	Leonid Nikolayev (en) ; Alexandra Rozanova (en) ; Ignatiy Glyasser (en) ; Maximilian Steinberg (en) ; Nikolay Sokolov (en) ; Alexander Ossovsky (en) ; Maria Yúdina
Ikaslea(k)	ikusi German Galynin (en) ; Georgi Sviridov; Galina Ustvolskaya (en) ; Elmira Nəzirova (en) ; Mstislav Rostropovitx;
Jarduerak
Jarduerak	classical composer (en) , piano-jotzailea, politikaria, unibertsitateko irakaslea, libretista, musika-irakaslea, musikagilea, errealizadorea eta gidoilaria
Enplegatzailea(k)	Meyerhold State Theatre (en) ; Workers' Youth Theatre (en) (1930 - 1933); San Petersburgoko Musika Kontserbatorioa (1937 - ; Moskuko kontserbatorioa (1943 - 1948)
Lan nabarmenak	ikusi Symphony No. 1 (en) ; Symphony No. 10 (en) ; Lady Macbeth of the Mtsensk District (en) ; Symphony No. 5 (en) ; The Nose (en) ; Piano Concerto No. 2 (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Stalin Prize (1941) ; Sobietar Batasuneko Estatuko Saria (1968) ; Leninen Ordena (1946ko abenduaren 28a) ; Urriko Iraultzaren Ordena (1971ko uztailaren 2a) ; People's Artist of the USSR (1954) ; Star of People's Friendship (1972) ; Great Silver Medal of Honour for Services to the Republic of Austria (1967) ; Léonie Sonning Music Prize (1973) ; Lenin Prize (1958ko apirila) : Symphony No. 11 (en) ; Lanaren Bandera Gorriaren Ordena (1940ko maiatzaren 23a) ; Herrien arteko Adiskidetzaren Ordena (1972) ; Medal "For Valiant Labour in the Great Patriotic War 1941–1945" ; Royal Philharmonic Society Gold Medal (1966) ; ESESFeko Herri Artista (1947) ; World Peace Council prizes (1954) ; Honored art worker of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1942) ; Leninen Ordena (1956ko irailaren 24a) ; Leninen Ordena (1966ko irailaren 24a) ; "Hammer and Sickle" gold medal (1966ko irailaren 24a) ; Stalin Prize (1942) : Symphony No. 7 (en) ; Stalin Prize (1946) ; Stalin Prize (1950) : The Fall of Berlin (en) ; Stalin Prize (1952) ; Glinka State Prize of the RSFSR (1974) ; Shevchenko National Prize (1976) ; Wihuri Sibelius Saria (1958) ; Austrian Decoration for Science and Art (1974) ; People's Artiste of the Azerbaijan SSR (1972ko apirilaren 19a) ; Jubilee Medal "In Commemoration of the 100th Anniversary of the Birth of Vladimir Ilyich Lenin" ; Leningradeko Defentsaren domina ; Jubilee Medal "Thirty Years of Victory in the Great Patriotic War 1941–1945" ; Langile Beteranoaren Domina ; Medal "In Commemoration of the 250th Anniversary of Leningrad" ; Hero of Socialist Labour ; Ordre des Arts et des Lettres ; Decoration of Honour for Services to the Republic of Austria ; People's Artist of the Republic of Bashkortostan ; State Stalin Prize, 1st degree ; State Stalin Prize, 2nd degree ;
Influentziak	Mieczysław Weinberg, Piotr Ilitx Txaikovski, Nikolai Rimski-Korsakov, Vissarion Shebalin (en) eta Nikolai Zhilyayev (en)
Kidetza	Sobietar Musikagileen Elkartea; Serbian Academy of Sciences and Arts (en) ; Alemaniako Errepublika Demokratikoko Artearen Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Bavariako Arte Ederren Akademka; Soviet Peace Committee (en) ; Royal Swedish Academy of Music (en) ; Accademia Nazionale di Santa Cecilia (en)
Genero artistikoa	sinfonia; ganbera-musika; opera
Musika instrumentua	pianoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	erromatar katolikoa
Alderdi politikoa	Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista
	shostakovich.ru

Dmitri Dmitriyevitx Xostakovitx (San Petersburgo 1906ko irailaren 25a^greg./irailaren 12a^jul. - Mosku 1975eko abuztuaren 9a) Sobiet Batasuneko musikagilea izan zen, XX. mendeko bigarren erdialdeko sinfonia konposatzailerik onenetakoa. Harizko laukoteak ere idatzi zituen. Errusia Sobiet Batasunean zela bizi izan zen. Iosif Stalin bezalako buruek arteak eta musika herriaren handitasunaren erakusgarri izan nahi zituztenez, Xostakovitxek zentsura pairatu zuen.

Bizitza

Lehendabiziko urteak

Xostakovitxen gurasoak Siberiatik zetozen. Aita biologoa eta ingeniaria zuen eta ama, piano jotzailea. Eroso bizi izan ziren 1917ko iraultza. Petrogradoko (San Petersburgoko) kontserbatorioan, pianoa eta konposaketa ikasi zituen. Aita hildakoan diruz estu zebiltzanez, semeak soinurik gabeko filmetarako zineman pianoa jotzen dirua irabazi behar izan zuen. Haren lehen sinfonia oso arrakastatsua izan zen: musikak soinu berria zuen, akorde disonantziaz betea. Lehen lan dramatikoen arteanSudurra izeneko opera eta Urrezko garaia izeneko balleta daude.

Helduaroa

1930ean, Mtsensk barrutiko Lady Macbeth opera idatzi zuen. Kritikariek lana goraipatu zuten arren, sobiet gobernuak debekatu egin zuen. Beldurrez, zentsura onartu zuen. Xostakovitxek Bosgarren sinfonia idatzi zuenean, sobiet gobernuaren gustuko izan zen. Bere piano bostekoarengatik, Stalin saria jaso zuen.

Bigarren Mundu Gerran, Xostakovitx, emaztea eta bi seme-alabak beste nonbaitera eraman zituzten. Ondorengo bi sinfoniek (7.a eta 8.a) guda deskribatzen dute. Mendebaldean arrakasta handia zan zuten. Estatu Batuetan 7. sinfonia nazismoaren kontrako erresistentziaren ikur bilakatu zen.

Bigarren Mundu Gerraren ondoren

Gudaren ondoren, sobiet gobernuak lan artistikoak zorrotz zentsuratzeari ekin zion berriz. 1948ko bilera batean Xostakovitx, Prokofiev eta beste konposatzaile batzuk kritikatu eta "formalista" eta "antidemokratiko" deitu zituzten. Hurrengo bost urtean, Xostakovitx politikarien gustuko ez zen ezer ez konposatzeko kontuz ibili zen. Gure ama-lurrean eguzkiak distira egiten du ondu zuen.

1953an Stalin hil ondoren, zentsura leundu zen. Hamargarren sinfonia idazti zuen. Lady Macbeth opera berrikusi zen eta izen berria eman zitzaion: Katerina Izmaylova. Filma egin zuten eta herrialde askotan erakutsi zuten.

Azken urteetan oso osasun txarra izan zuen. Poliomielitisa zela eta, eskuak eta hankak erabiltzeko zailtasunak izan zituen. Hainbat bihotzeko izan zituen eta bista galtzen hasi zen. 1975ean, birikako minbiziaz hil zen.

Musika

Ondu zituen 15 sinfonia eta 15 harizko laukoteengatik da ezaguna batik bat. Operarik garrantzitsuena Mtsensk barrutiko Lady Macbeth du. Filmetarako musika eta antzezlanetarako musika (adibidez Hamlet) ere idatzi zuen. Xostakovitx errusiar literaturan jantzia zenez, abestietan Puxkin, Dostoevsky eta Blok bezalako idazle famatuen hitzak erabili zituen. Pianorentzako 24 preludio eta fuga ondu zituen, piano hirukote bat, bi piano kontzertu, piano bosteko bat, txelo eta pianorentzako sonata bat eta txelo eta biola eta pianorentzako sonata bat (haren azken lana).

Lagun askok haren lana lehendabizikoz kontzertuan jotzen zuten. Haren sinfonia gehienak lehendabizi Eugeny Mravinskyk zuzendutako Leningrad Filarmonikoak jotzen zituen. Bere harizko laukoteak lehendabizi Beethoven Harizko Laukoteak jotzen zituen. David Oistrakh biolin jotzaileak, Mstislav Rostropovitx txelo jotzaileak eta Sviatoslav Richter piano jotzaileak bere musika jotzen zuten lagun minak zituen.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Dmitri Xostakovitx

Datuak: Q80135
Multimedia: Dmitri Shostakovich / Q80135

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.