Delia del Carril

Delia del Carril Iraeta (Polvaredas, Argentina, 1884ko irailaren 27a – Txileko Santiago, 1989ko uztailaren 26a), «La Hormiguita» izenez ezaguna, Argentinako grabatzailea, pintorea eta marrazkilaria izan zen.

 

Delia del Carril

Bizitza
JaiotzaPolvaredas (en) Itzuli, 1884ko irailaren 27a
Herrialdea Argentina
HeriotzaSantiago, 1989ko uztailaren 26a (104 urte)
Familia
Ezkontidea(k)Pablo Neruda  (1934 -  1973)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakmargolaria
InfluentziakFernand Léger eta Mexikar muralismo

Hastapenak

Argentinako Víctor del Carril Domínguez eta Julia Iraeta Iturriaga senar-emazte aristokraten bosgarren alaba (18 seme-alaba izan zituzten, eta horietatik hamahiru bizi izan ziren) izan zen Delia, Saladillon.jaio zen, gurasoen etxean. Atzerriko institutrizek hezi zuten: alemanek, frantziarrek eta ingelesek, eta haiekin igaro zituen haurtzaroko lehen urteak. Lau urte zituela, aitak zaldi bat oparitu zion bere ibilaldietan lagun ziezaion; hala, zaldizko bikain bihurtu zen, egunean hainbat ordu zelaietan igaro baitzituen, neba-arreben harridurarako eta institutrizengan beldurra eraginez. Aitak diputatu gisa zituen betebehar politikoek Buenos Airesera bizitzera behartu zuen familia, eta Delia monja italiarren eskola batean matrikulatu zen, eztabaida filosofikora eta jakin-min intelektualera irekiago.zen ikastetxera.

1899an, Delia 15 urte betetzeko jaia ospatzeko prestatzen ari zela, aitak bere buruaz beste egin zuen, eta ariman min handia utzi zion. Ama Parisa joan zen 13 seme-alabekin bizitzera, hezkuntza osoagoa izan zezaten. Erraztasun ekonomikoei esker, bidaia ugari egin zituen Argentinaren eta Europaren artean; beraz, 1920ko garaiko artista garrantzitsuekin adiskidetasunak eduki ahal izan zituen Frantzian. Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren, Parisen jarri zen bizitzen Delia, eta han ezagutu zuen Adán Diehl Arget senarra, inguru hartan bizi zen intelektual argentinarra. Ondoren, Delia pintura eta marrazketa ikasten hasi zen Fernand Léger margolari kubistarekin eta André Lhoterekin. Horri esker, Frantziako mundu intelektualean sartu zen, eta, gero, Parisko Alderdi Komunistako militante gisa hasi zen. Alderdi horretako maisu-maistrak Idazle eta Artista Iraultzaileen Elkartetik hurbil zeuden ideologiak.

Espainiako bizitza

Delia Espainiara joan zen Errepublika garaian, Espainiako Gerra Zibila hasi zen bitartean. Adán Diehl Argetengadik banandu ondoren, Madrilen jarri eta San Fernandoko Akademian hasi zen ikasten, eta bere ahizpa nagusia eta Ricardo Güiraldes koinatua joaten ziren talde intelektualetan parte hartu zuen. Lagun artista eta pobreei gerran laguntzeko grinak bultzatuta, Isaías Cabezón-ek La Hormiguita izena eman zion, bere helburuak lortzeko zuen energiagatik.

Pablo Nerudarekin bizitza

1935eko ekainean, Deliak Pablo Neruda poeta txiletarra ezagutu zuen, hark Txileko Kontsul lana egiten zuenean, eta 20 urtez iraun zuen maitasun-istorio bati ekin zion. Berak 50 urte zituen eta Pablok 30. Poeta, María Antonia Hagenaar Vogelzang, Maruca-rengandik banandu egin zen, 1930. urtearen amaieratik ezkonduta egon zenarengandik. Ondoren, Delia eta Pablo Mexikora joan ziren 1943. urtean, ezkontzeko asmoz. Haatik, Txileko justiziak ez zuen onartu batasun hori, Marucarengandiko dibortzioa legez kanpokotzat jo zelako. Elkarrekin bizitzen jarri ondoren, Deliak karrera artistikoa uzteko erabakia hartu zuen, poetaren testuen idazkari eta editore izateko. Urte horretan bertan, Santiagon, Michoacán de Los Guindos etxean kokatu ziren, Lynch Norte etorbideko 164an, Erreginan —etxe horren izena Michoacanetik dator, Nerudak kantatutako estatu mexikarretik, eta Los Guindos auzotik—. Etxea «garai hartako intelektual, artista eta literato handien» bilgune bihurtu zen.[1]

1949an, Neruda Txiletik atera zen Gabriel González Videlaren gobernuaren jazarpenaren ondorioz; hala, Deliarekin zuen harremana erbestean hautsi egin zen, poeta bere azken emazte izango zenarekin, Matilde Urrutiarekin bizi izan zen bitartean. Neruda 1952an itzuli zenean, Michoacán de los Guindos-en jarri zen berriro Deliarekin, eta han, 1954an, 50 urte bete zituen; baina hurrengo urtean, 1955ean, bikotea behin betiko banandu zen.

Txileko egonaldia

Nerudarengandik banandu ondoren, Deliak Buenos Airesera itzultzeko saiakera egin zuen, baina urtebete geroago erabaki zuen bere mundu afektiboa Txilen zegoela, eta 1959an itzuli zen Txilera. Han, marrazketan eta grabatuan aritzeko erabakia hartu zuen Deliak, eta 1960ko hamarkadan, Nemesio Antúnezek zuzendutako 99. tailerrean parte hartzen hasi zen artista, William Hayterrekin Parisko Atelier 17an lan egitean esperientzia hartu ondoren, Nemesioren anaia Enrique Antúnezek bezala. 99. tailerrean, Deliak teknika berriak hobetzen eta garatzen jarraitu zuen grabatuaren inguruan. Era berean, olio-lanak egin zituen, eta trebetasun hori ezin izan zuen jarraitu bere motrizitatea mugatu zuen istripu baten ondorioengandik; beraz, haren lan grafikoak nabarmendu zuen, bai Txileko ikus-eremuan, bai atzerrian. Gainera, hamarkada horretan bertan, Brontzezko Sol Galeria sortu zuen, Guillermo Núñez eta Delia Barahonarekin batera, Santiago de Chileko galeria-eremua handitzeko eta dinamizatzeko.

Delia, «zurtoin paregabeko lorea», Rafael Albertik deitu zion bezala, Txileko Santiagon hil zen 1989ko uztailaren 26an, 104 urte zituela. Jaraunslerik izan ez zuenez, «Hormiguitak» Michoacán de Los Guindos Txileko Alderdi Komunistari utzi zion, eta, harrezkero, «gizatalde politiko horrek etxea eta ondarea zaintzen ditu grabatzailearen kultura-ondarea».[1] Gaur egun, Delia del Carril izeneko museo bat dago han, eta bertan hainbat ekitaldi egiten dira.[2]

Ikusizko estrategia

Bere adin heldua ez zen oztopo izan artistak obra handiak egiteko. Bere lanak monokromoak eta marra lodikoak dira, eta Deliak txikitatik Argentinan zehatz-mehatz ezagutzen zituen giza irudiak eta zaldien fisionomia erakusten dituzte. Delia del Carrilek, grabatuen bidez, topikoei buruz zuen ikuspegia adierazten jakin zuen: giza sentimenduak, adiskidetasuna, samurtasuna, maitasuna eta bikote-harremana. Azkenik, 1961ean banakako lehen erakusketa egin zuen Santiagoko Beaux Arts galerian.

Sariak eta goraipamenak
  • 1969 Arte Modernoaren Museoaren Lagunen Saria, Santiago.

Erakusketak

Del Carril-eko erakusketen artean hauek daude:[3]

Banakakoak
  1. 1960 Carmen Waugh Galeria, Santiago, Txile.
  2. 1961 Tume Galeria, Buenos Aires, Argentina.
  3. 1962 Sobiet Batasuna
  4. 1962 Centro Brasileño de Cultura, Santiago,Txile.
  5. 1962 Erakusketa txikia, París, Frantzia.
  6. 1963 Centro Brasileño, Santiago, Txile.
  7. 1964 Txileko Unibertsitateko Aretoa, Santiago, Txile.
  8. 1965 Lirolay Galeria, Buenos Aires, Argentina.
  9. 1965 Sena Galeria, Buenos Aires, Argentina.
  10. 1966 Arte Galeria Zentrala, Santiago,Txile..
  11. 1967 Lirolay Galeria, Buenos Aires, Argentina.
  12. 1967 Arte Galeria Zentrala, Santiago, Txile.
  13. 1969 Josie Perón Galeria, París, Frantzia.
  14. 1970 Arte Galeria Zentrala, Santiago, Txile.
  15. 1972 Montevideo, Uruguai.
  16. 1974 Instituto Chileno Francés de Cultura, Santiago, Txile.
  17. 1975 Delia del Carrili omenaldia, Instituto Chileno Francés, Santiago, Txile.
  18. 1975 Bellavista Galeria, Santiago, Txile.
  19. 1976 Bellavista 61 Galeria, Paulina Waugh aretoa, Santiago, Txile.
  20. 1976 Perú.
  21. 1976 Delia del Carrilen 51 grabatu, Colombo–Americano Zentroa, Bogotá, Kolonbia.
  22. 1976 Argentina.
  23. 1977 Instituto Chileno Norteamericano de Cultura, Santiago, Txile.
  24. 1980 El Claustro Aretoa, Galería de la Merced, Santiago, Txile.
  25. 1981 Galería del Claustro de la Merced, Santiago, Txile.
  26. 1981 zaldia artean, Instituto Cultural de Las Condes, Santiago, Txile.
  27. 1982 El Claustro Galeria, Santiago, Txile.
  28. 1982 Taller 99ri omenaldia, Espacio Cal, Santiago, Txile.
  29. 1983 Delia del Carril. 98 urte. Santiago, Txile.
  30. 1983 Lessing Aretoa, Instituto Chileno Alemán de Cultura, Concepción, Txile.
  31. 1983 Instituto Chileno Norteamericano de Cultura, Santiago, Txile.
  32. 1983 Instituto Chileno Norteamericano de Cultura, Concepción, Txile.
  33. 1984 Escuela Modernako Erakusketa Aretoa, Santiago, Txile.
  34. 1985 Delia del Carrili mendeurreneko omenaldia.. Musikako Eskolako Modernoako Galerian. Santiago, Txile.
  35. 1989 Michoacángo Kultur Etxean, La Reina, Santiago, Txile.
  36. 1990 Él Caballo Verde Arte Galeria, Concepción, Txile.
  37. 1991 Delia del Carrili omenaldia, Centro de Extensión de la Universidad Católica, Santiago, Txile.
  38. 1996 Modigliani Galeria, Viña del Mar, Txile.
  39. 1996 Samoiedo Galeria, Viña del Mar, Txile.
  40. 2007 Casa Museo La Chascona, Santiago, Txile.
  41. 2008 Temucoko Unibertsitate Katolikoko Arte Galería. Txile.

Kolektiboak
  1. 1957 Grabatu Garaikidearen Nazioarteko I. Erakusketa, Arte Ederren Museo Nazionala, Santiago, Txile.
  2. 1959 Txileko Pintura eta Eskultura Berria, Arte Ederren Museo Nazionala, Santiago, Txile.
  3. 1961 Marrazkiak eta grabatuak: Txileko Margolari eta Eskultoreen Elkartea, Arte Garaikidearen Museoa, Santiago, Txile.
  4. 1963 Grabatuaren I. Bienal Amerikarra, Arte Garaikidearen Museoa, Santiago, Txile.
  5. 1965 Latin American Art Since Independence, Estatu Batuak
  6. 1966 Third Bienale, American Art, Córdoba.
  7. 1966 Chilean Representative, La Muestra Chilena, California, Estatu Batuak.
  8. 1967 Cotemporary Chilean art: by artists associated with the University of Txileko Unibertsitatea, Santiago,Txile. .
  9. 1967 Contemporary Art of Chile, Organization of American States, Estatu Batuak.
  10. 1967 Contemporany Art of Chile, Panamerican Union, Washington D.C.Estatu Batuak
  11. 1967 International showing of engravings, Vancouver, Kanadá.
  12. 1967 Habanako erakusketa, Casa de las Américas, Habana, Kuba.
  13. 1968 Quitoko I. Biurtekoa, Ekuatore.
  14. 1968 Quitoko I. Biurtekoa, Ekuadorko Kultur Etxea, Ekuatore.
  15. 1968 Txile. Quitoko 1. Bienalean, Arte Garaikideko Museoa, Santiago, Txile.
  16. 1968 Arte Garaikidearen Erakusketa, Txileko Unibertsitateko Arte Garaikidearen Museoa, Santiago, .Txile
  17. 1970 Grabatuak, Arte Galeria Nagusia, Santiago, Txile.
  18. 1970 América, no Invoco tu Nombre en Vano, Museo de Arte Contemporáneo, Santiago, Txile.
  19. 1970 Grabatu Txiletar Garaikideak, Aldi Baterako Erakusketen Galeria, Arte Modernoaren Museoa, Mexiko.
  20. 1970 Txileko grabatuak, Buenos Airesko Udal Aretoa, Argentina.
  21. 1970 Grabatu Txiletar Garaikidea, Jalisciense Kultur Etxea, Jalisco, Mexiko
  22. 1972 1972ko Urteko Erakusketa, Arte Ederren Museo Nazionala, Santiago, Txile
  23. 1974 Arte Garaikideko Museoko Marrazkiak eta Grabatuak, Santiago, Txile
  24. 1976 Litografiak, Bellavista Galeria 61, Santiago, Txile.
  25. 1976 Bilduma iraunkorreko grabatuak. Arte Garaikidearen Museoa, Santiago, Txile.
  26. 1977 Lord Cochrane 1978 Agenda erakusketa, Arte Garaikideko Museoa, Santiago, Txile.
  27. 1978 Goyari omenaldia, Goethe Institutua, Santiago, Txile.
  28. 1978 Kolektiboa, Dominiko Apokindo klaustroa, Santiago, Txile.
  29. 1979 T.A.V.en erakusketa, Ikusizko Arteen Tailerra, Txileko Kultura Institutua, Santiago, Txile.
  30. 1979 Erakusketa Kolektiboa, Dominikoen Mintegia, Santiago, Txile.
  31. 1980 La Merced galeria, El Claustro aretoa, Santiago, Txile.
  32. 1981 Israeldar Poesia Txileko Adierazpen Plastikoaren bidez, Arte Ederren Museo Nazionala, Santiago, Txile.
  33. 1982 La Merced galeria, El Claustro aretoa, Santiago, Txile.
  34. 1982 99 Tailerra, Espacio Cal, Santiago, Txile.
  35. 1983 Olga S. galeria, Stockholm, Suedia.
  36. 1983 99 Tailerrari Omenaldia, Espazio Galeria, Santiago, Txile.
  37. 1983 Mujeres en el Arte de Chile, Txileko Kultura Institutua, Santiago, Txile.
  38. 1984 Artistas Mujeres Chilenas, Instituto Chileno Alemán, Santiago, Txile.
  39. 1985 Txileko Margolariak, Musika Eskola Modernoa, Santiago, Txile
  40. 1986 Ayer y hoy del Taller 99, Cerro galeria, Santiago, Txile.
  41. 1989 Kolektiboa Homenaje a Delia del Carril, El Caballo Verde Arte Galeria, Concepción, Txile.
  42. 1990 Bost Hamarkada Txilen, La Feria del Hogar, Santiago, Txile
  43. 1992 Artistak COANILeko (Jorge Carroza L. Arte Galeria, Santiago, Txile) haurrari lagundu zion.
  44. 1996 Grabatuen Erakusketa, Espazio Irekiko Erakusketa Aretoa, Imperio Galeria, Santiago, Txile.
  45. Modigliani Arte Galeria, Viña del Mar, Txile.
  46. 1999 Museoaren Bilduma Erakusketa, Arte Garaikidearen Museoa, Santiago, Txile.
  47. 1999 Concepción Unibertsitateko Pinakotekako Obra Hautatuak, CasaPiedra, Santiago, Txile.
  48. 2000 Txile Ehun Urte Arte Bisualak: Bigarren Aldia (1950 - 1973) Modernitatearen eta Utopiaren artean. Eder Museo Nazionala, Santiago, Txile.
  49. 2003 Matta - Hormiga erakusketa, Txileko Margolari eta Eskultoreen Elkartea - APECH, Antofagasta, Txile.
  50. 2003 Alternating Currents, Firstsite, The Minones Art Gallery, Essex, Erresuma Batua.
  51. 2006 50 Años 99 tailerra, La Sala galeria, Santiago, Txile.
  52. 2006 50 Años Taller 99, Arte Ederren Museo Nazionala, Santiago, Txile.
  53. 2007 Sortzaile Garaikide Handiak: 26 Artista, Modigliani Galeria, Valparaiso, Txile.
  54. 2010 Memoriaren Zuhaitza, Kondesetako Kultur Korporazioa, Santiago, Txiile

Erreferentziak
  1. Casa Michoacán de Los Guindos, 03.09.2008; acceso 25.05.2012
  2. Casa Museo Michoacán de los Guindos, Facebook; acceso 25.05.2012
  3. Lista de exposiciones, página dedicada a la Casa Museo Michoacán de los Guindos; acceso 25.05.2012

Bibliografia
  • TXILEKO PINTORE ETA ESKULTOREEN ELKARTEA - APECH. Matta - Inurri erakusketa. Antofagasta, 2003.
  • BARROS OSSA, GABRIEL. Artelan: Txileko Kanpo Harremanetarako Ministerioaren Bilduma. Santiago: Lafuente editores, 1999.
  • BI URTEZ BEHIN: TXILE 1. MAILAN. Quitoko biurtekoa. Txileko Unibertsitateko Arte Plastikoen Hedapenerako Institutuak antolatutako erakusketa. Santiago: Kanpo Harremanetarako Ministerioa, 1968ko apirila – 1968.
  • BINDIS FULLER, RICARDO. Txileko pintura, Gil de Castrotik Nuestros Días arte. Santiago: Edizioak. Philips Chilena, 1984.
  • BINDIS FULLER, RICARDO. Txileko pintura garaikidea. Santiago: Liburutegi Nazionala, 1964.
  • KAREA EDIZIOAK. 99. tailerra: Nemesio Antúnez, Roser Bru, Dinora Doudschitzky, Delia del Carril, Florencia de Amesti, M. Rosa Cominetti, María Peyrelonge, Inge Dusi, Lea Kleiner, Simone Chambeud, Natsuwacha Moreno, Cruz Rodolfo Opazo Santiago, 1982.
  • JALISCIENSE KULTUR ETXEA. Txileko grabatu garaikidea. Mexiko, 1970.
  • HARRI ETXEA. Pinakoteka, Kontzezioko Unibertsitatea: Obra Hautatuak. Bio eskualdea - Bio 2000. urtean. Antonio Fernández Vilchesen eta Carlos Cociñaren testuak. Santiago: Concepción Unibertsitatea, 1999.
  • BRASILGO KULTUR ETXEA. Erreiaren delia. Santiago, 1962
  • TXILE. LEHENDAKARITZAKO AHOLKU BATZORDEA Neruda. 2004 mendeurrena: Imagen y Testigo. EBren testua Errepublikako lehendakaria, Ricardo Lagos Escobar. Santiago, 2004.
  • 99-NEMESIO ANTÚNEZ LANTEGIKO KULTUR KORPORAZIOA. 99 tailerra 40 urte Txilen grabatu, 1956-1996. Santiago, 1996.
  • CONDESEKO KULTUR ELKARTEA, Oroimenaren Zuhaitza, Txileko Grabatu Garaikidearen Matrizeak, Santiago, 2010.
  • CORTES ALIAGA, GLORIA: Modernas: Historias de Mujeres en el Arte Chileno 1900-1950. Santiago: ORIGO, 2013
  • DELIA ERREITIK. Delia erreian egotea. 98 urte - 1983. Emilio Ellena, Rafael Alberti, Victoria Ocampo eta beste batzuen testuak. Santiago, 1983.
  • ENTEL TXILE. Cuño eta Estampa, Txileko Grabatuaren inguruan. I. liburukia. Carlos Navarreteren testuak. Santiago, 2006.
  • ARTE EDERREN FAKULTATEA. TXILEKO UNIBERTSITATEA. Arte garaikidearen erakusketa. Santiago, 1968.
  • GALAZ, GASPAR ETA IVELIC, MILAN. Pintura Txilen. Koloniatik 1981era. Valparaíso: Ediciones. Valparaísoko unibertsitarioak, 1981.
  • GALAZ GASPAR, IVELIC MILAN. Txile, Arte Actual, 2. argitalpena. Unibertsitate-edizioak. Valparadisua. Unibertsitate Katolikoko Pontifizia, 2012.
  • JORGE CARROZA ARTE GALERIA L. / FUNDACIÓN DE AYUDA AL NIÑO LIMITADA COANIL: V Erakusketaren bertsioa eta “El Artista Ayuda al Niño” koadroen errematea. Santiago, 1992.
  • MODIGLIANI ARTE GALERIA. 1994-1997 Memoria. Viña del Mar, 1997.
  • LA MERCED GALERIA. Delia del Carril-en gainean. Emilio Ellenaren testua. Santiago, 1980.
  • AMERIKETAKO ETXEKO LATINOAMERIKAKO GALERIA. Habanako erakusketa, 1967. Habana, 1967.
  • TXILENO-FRANTSES KULTURA INSTITUTUA. Marrazkiak. Santiago, 1975.
  • TXILEKO INSTITUTUA - ISRAELGO KULTURA. Testigantzak: Israelgo poesia Txileko adierazpen plastikoaren bidez. Santiago: Arte Ederren Museo Nazionala, 1981
  • IROUMÉ, NICOLE. “Delia del Carril. Apokalipsiarena”. In: Katalogo arrazoitua. MAC bilduma. Santiago, Arte Garaikidearen Museoa, 2017, 218 - 220.
  • IVELIC, MILAN ETA GALAZ, GASPAR. Txileko pintura, Koloniatik 1981era. 2. Edizioa. Valparaíso: Ediciones Ministeriales de Valparaíso, Pontificia Valparaísoko Unibertsitate Katolikoa, 2009.
  • HEZKUNTZA MINISTERIOA. 6 urteko kultura-izaera Txilen: 1974 - 1979 Santiago: Hezkuntza Ministerioko Kultura Hedapenerako Saila, S.A.
  • TXILEKO KANPO HARREMANETARAKO MINISTERIOA. Txileko arte bilduma. Txileko enbaxada Brasilen. Milan Ivelic testuak. [Santiago]: Inprimatze grafikoa Puerto Madero, zk.g.
  • ARTE GARAIKIDEAREN MUSEOA. 1a. Grabatuko bi urteko amerikarra. Nemesio Antúnezen testua. Santiago, 1963.
  • ARTE GARAIKIDEAREN MUSEOA. Lehen begirada. Santiago: Txileko Unibertsitateko Arte Fakultatea, 1999.
  • ARTE EDERREN MUSEO NAZIONALA. Txileko pintura eta eskultura berria. Dámaso Ogazen testua. Santiago, 1959.
  • ARTE EDERREN MUSEO NAZIONALA. Txile Ehun Urte Ikusizko Arteak: Bigarren Aldia (1950 - 1973) Modernitatearen eta Utopiaren artean. Santiago: 2000.
  • ARTE EDERREN MUSEO NAZIONALA. Emakumeak artean. Santiago, 1991.
  • ARTE EDERREN MUSEO NAZIONALA. Israelgo poesia Txileko adierazpen plastikoaren bidez. Santiago, 1981.
  • ARTE EDERREN MUSEO NAZIONALA. 50 urte, 99. lantegia. Milan Ivelic-en eta beste batzuen testuak. Santiago, 2006.
  • OSSA, NENA. Emakume txiletarra artean. Santiago Editorial Lord Cochrane, 1986.
  • PANAMERICAN UNION.' Contemporany Art of Txile.' Washington D.C., 1867.
  • ERREIAREN DELIA EGOTEA. 98 urte. Emilio Ellena, Rafael Alberti eta beste batzuen testua. Santiago, 1983.
  • TXILEKO UNIBERTSITATE KATOLIKO PONTIFIZIOA. Delia del Carrili omenaldia. Obra grafikoaren atzera begirako erakusketa. Santiago: Centro de Difusión Pontificia Txileko Unibertsitate Katolikoa, 1991.
  • SÁEZ, FERNANDO. Erreiaren delia. Neruda poetaren emakume argentinarra. Biografia osoa. Buenos Aires: Editorial Sudamericana, 1998.
  • SAMOIEDO, DINO. Sortzaile garaikide handiak, pinturak eta grabatuak. Valparaíso: Hondartza Zabaleko Unibertsitatea, 2007.
  • SAMOIEDO A., DINO. Modigliani galeria Hogei urte: begirada bat. Viña del Mar, Txile: Hondartza Zabaleko Unibertsitatea, 2011.
  • SORKUNTZAKO UNIBERTSITATEA. Delia Bihotzean, Erreiaren Delia - Xilografiak. Concepción, 2007.
  • ORDEZKATZEN DUEN UNIBERTSITATEA - TXILEKO UNIVERSITY COOPERATIVE PROGRAM with the Ford Foundation, 1966-1967. Contemporary Chileko Art by Artists Associated with the University of Txile. Santiago: Editorial Universitaria S.A., 1967.
  • TXILEKO UNIBERTSITATEA. Arte Garaikidearen Erakusketa. Santiago, 1968.
  • ESSEX UNIBERTSITATEA. Alternating Currents. Modern and Contemporary Latin, American Art. Essex, 2003.
  • ZAMORANO, PEDRO EMILIO ETA HERRERA STYLES, PATRICIA. Arte Ederren Museo Nazionala: bere eskultura-ondarearen historia. Santiago, Txile: DIBAM, 2016.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.