Siziliako mafia

Jatorriz XVIII. mendearen amaiera eta XIX. mendearen hasieran du.

XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen bigarren erdialdean siziliar eta hegoaldeko italiar ugari AEBetara emigratu eta Cosa Nostra erakundea herrialde honetako italiar komunitatean indar handiz sustraitu zen, bereziki herrialde hartan XIX. mendetik nagusitasuna zuen irlandar mafiarekin lehiatuz, eta 1920ko hamarkadan hari gailenduz.

Bestalde, Kanadako italiar komunitateak bizi diren hirietan ere sustraitu zen.

Mafiaren egitura.

• Capo di tutti capi ("Buruzagi guztien buruzagi"): Erakunde osoko buruzagi nagusia eta kargurik garrantzitsuena. Alegia, siziliar mafia osatzen duten familietako buruzagien artean nagusiena da, gainontzeko Jaunek nagusitasuna aitortzen diote.

• Don ("Jaun"): Familia bateko buruzagia da. Jaun bakoitzak aholkulari bat du.

• Cassetto: Familiaren kontuak antolatzen ditu.

• Numerale: Jaunen agindu zuzenpean dagoen sikarioa da, batzuetan aholkulariaren agindupean ere bai. Mafiaren kontrolpeko lurraldeen gainbegiratzea kudeatzeko ardura ere badute. Ezizenak dituzte.

• Sottocapo: Familiaren komandantea da. Normalean Jaunaren semea ala senidea da. Jauna hila ala espetxeratua baldin bada, hura ordezkatu eta Jaun berria bilakatzen da.

• Consigliere ("Aholkulari"): Familiaren aholkularia da eta beti Jaunen laguntzaile dira. Familien bileretan eta familiei ideiak proposatzen dizkie.

• Caporegime ("Kapitaina"): Regime deritzon soldadu talde handi baten burua da. Familia bakoitzak aldakorra den regime kopurua du, normalki bi eta bost artean, halere Familia garrantzitsuak bederatzi izatera ere heldu daitezke. Jaunaren agindupe zuzeneko sikario bezala ere jardun daiteke.

• Capodecime: Decina deritzon 10 soldaduz osatutako taldearen burua da. Era berean, Kapitainaren agindupean dago.

• Avvocato ("Abokatu"): Familiaren lege gaietaz arduratzen da, bai eta beste Familiekin hitzarmen formalak adostera, eta Jauna espetxeratua bada hura askatzeko ardura ere badu.

• Soldato ("Soldadu"): Mafiaren mailarik baxuena da. Soldaduak derrigorrez siziliarrak ala siziliarren ondorengoak izan beharra dute. Poliziaren nahiz beste Familietako soldaduen aurkako gerra zuzenean parte hartzen dute, bai eta mafiaren enkargupeko jarduera eta ekintzetan ere, batez ere estorsioa eta hilketak. Alegia, lan zikinenak burutzen dituzte, Familia eta Jaunari obedientzia osoa baidiote.

• Associato ("Asoziatu"): Asoziatua Familiako kide ez den baina hari lotua dagoen norbait da.

• Gióvane d’onore ("Ohorezko gazte"): Ohorezko gaztea etorkizunean kide izateko hautagaia den gaztea da. Familia bateko kide izateko aurrez eskarmentua bereganatu eta erakundean egun askoz jardutea derrigorrezkoa da, horretarako mafiarentzat enkargupeko lantxoak eginez aldeko puntuak eta Familiako kideen konfidantza irabazten saiatzen dira.

• Vito Cascioferro (1862–1945)
• Calogero Vizzini (1877–1954)
• Giuseppe Genco Russo (1893–1976)
• Michele Navarra (1905–1958)
• Salvatore "Ciaschiteddu" Greco (1923–1978)
• Gaetano Badalamenti (1923–2004)
• Angelo La Barbera (1924–1975)
• Michele Greco (1924–2008)
• Nicole Rizzuto (1924–2010)
• Giuseppe Calderone (1925–1978)
• Luciano Leggio (1925–1993)
• Salvatore "Toto" Riina (1930-2017)
• Bernardo Provenzano (1933–2016)
• Antonino Calderone (1935–2013)
• Nitto Santapaola (1938)
• Stefano Bontade (1939–1981)
• Leoluca Bagarella (1941)
• Salvatore Lo Piccolo (1942)
• Salvatore Inzerillo (1944–1981)
• Salvatore Cappello (1959)
• Matteo Messina Denaro (1962)

• Camorra
• 'Ndrangheta
• Sacra corona unita