Claudio Monteverdi

Claudio Monteverdi
	; Irudi gehiago
San Marko basilikako kapera-maisu
kapera-maisu
Bizitza
Jaiotza	Cremona, 1567ko maiatzaren 15a (egutegi gregorianoa)
Herrialdea	Veneziako Errepublika
Heriotza	Venezia, 1643ko azaroaren 29a (76 urte)
Hobiratze lekua	Santa Maria Gloriosa dei Frari (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Ester Exposito (en)
Anai-arrebak	ikusi Giulio Cesare Monteverdi (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	italiera
Irakaslea(k)	Marc'Antonio Ingegneri
Ikaslea(k)	ikusi Giovanni Rovetta (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	musikaren teorikoa, viol player (en) , apaiz katolikoa, classical composer (en) , abeslaria, musikagilea, opera composer (en) , koreografoa eta musikologoa
Lan nabarmenak	ikusi L'incoronazione di Poppea (en) ; L'Orfeo (en) ; Il ritorno d'Ulisse in patria (en) ; Il combattimento di Tancredi e Clorinda (en) ;
Mugimendua	Pizkundeko musika; musika barrokoa
Genero artistikoa	opera; musika barrokoa
Musika instrumentua	viola da braccio (en) ; viol (en) ; organoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa

Claudio Monteverdi (Cremona, Lonbardia, 1567ko maiatzaren 15a -Venezia, 1643ko azaroaren 29a) italiar musikagilea izan zen. XVI. mendeko tradizio polifoniko eta madrigalistaren eta XVII. mendeko drama lirikoaren eta operaren jaiotzaren arteko trantsizioa markatu zuen. Pizkundeko eta barrokoko musikaren arteko trantsizioko pertsonaiarik garrantzitsuena izan zen.

Biografia

Marc'Antonio Ingegneriren ikaslea izan zen. Mantuako Dukea zen Vincenzo Gonzagaren zerbitzari sartu zen 1590. urtean, biola-jotzaile gisa, eta 1602. urtetik aurrera kapera eta ganberako maisu izan zen; hamaika urtez izan zituen bere esku kargu horiek. 1595 urtean Hungarian izan zen nagusiarekin, eta 1599. urtean Flandrian; bertan idatzi zituen Scherzi musicali ospetsuak. Florentziako eskolako esperientziak eta lanak aztertu ondoren drama lirikoak idatzi zituen: La favola d´Orfeo (1607) eta Ariadna (1608); lehena guztiz berrizalea zen, indar dramatikoa eta orkestraren adierazkortasuna bateratzen baitzituen.

Vincenzo Gonzaga hil zenean, eta familia ere galdu zuela, Mantuatik Veneziara joan zen, eta 1632an apaiz egin zen. Harrezkero gutxitan irten zen Veneziatik eta irakaskuntzan jardun zuen. Haren ikasle izan ziren Giovanni Batista Rovetta, Francesco Cavalli eta Heinrich Schütz. Venezian antzoki lirikoak zabaldu zirenean, Monteverdik berriz ere dramak idazteari ekin zion. Operak, madrigalak, eliz musika eta oratorioak idatzi zituen baina haren musika lan asko galdu dira.

Monteverdi aldi berean, azken madrigalen egilea eta lehen opera egilea izan zen. Bestalde, XVI. mendeko azken polifonista bikaina eta XVII. mendeko lehen lirikoa izan zen. Liturgia musikan XVI. mendeko polifonia izan zuen oinarri; bestelako musikan, berriz, askatasunez jokatu zuen, eta hurrengo mendeetako musikagileen aitzindari izan zen.

Lanak

Veneziara joan aurretik argitaraturikoak:

Scherzi musicali (1599)
La favola d´Orfeo (1607)
Ariadna (1608)

Zazpi operetatik hiru gorde dira:

La favola d´Orfeo (1607)
Il Ritorno d´ Ulisse in patria (1641)
L´incoronazione di Poppea (1642), gai historikoa duen lehen drama lirikoa.

Beste lan dramatikoak:

Il ballo delle ingrate (1641)
Il combattimento di Tancredi e Clorinda, oratorioa (1624)

Madrigal bildumak:

Canzonette a tre boci, libro primo (1584)
Madrigali guerrieri et amorosi (1638)
Madrigali e canzonette (1651, hil ondoren argitaratua)
Escherzi musicali (1606-1632)

Eliz musika:

Sacrae cantiunculae tribus vocibus (1582)
Madrigali spirituali a quattro voci (1583)
Sanctissimi viriginis Missa senis vocibus ad ecclesiarum choros ac Vesperae (1610)
Selva morale e spirituale (1640)
Messa a quattro voci et Salmi a una, due, tre, quattro, cinque, sei, sette, e otto voci (1650, hil ondoren argitaratua).

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Claudio Monteverdi

Datuak: Q53068
Multimedia: Claudio Monteverdi / Q53068

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.