Charles Perrault

Charles Perrault
	; (1670(e)ko hamarkada) Irudi gehiago
Bâtiments du Roi (en) Q2996183
4. seat 23 of the Académie française (en)
Q99197615
Bizitza
Jaiotza	Paris, 1628ko urtarrilaren 12a
Herrialdea	Frantziako Erresuma
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Paris, 1703ko maiatzaren 16a (75 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Marie Guichon (en) (1672ko apirilaren 26a -
Anai-arrebak	ikusi Pierre Perrault (en) ; Claude Perrault; Nicolas Perrault (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Lycée Saint-Louis ; Q23197733 ; Collège de Beauvais (en) ; University of Orléans (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, poeta, legelari-poeta, collector of fairy tales (en) , kritikaria, haur literatura idazlea eta art theorist (en)
Lantokia(k)	Paris
Lan nabarmenak	ikusi The Tales of my Mother Goose (en) ; Q110997625 ;
Kidetza	Frantses Akademia; Académie des Inscriptions et Belles-Lettres
Mugimendua	Klasizismoa
Genero artistikoa	maitagarri-ipuina; Q113835463

Charles Perrault (Paris, 1628ko urtarrilaren 12a - 1703ko maiatzaren 16a) frantziar idazlea zen.

Parisko familia burges bateko kidea zen. Zientzia akademian parte hartu zuen eta pintura akademian baita. Hainbat poema liburu idatzi zituen, baina ezaguna zen berak idatzitako ipuinei esker: Erpurutxo, Txanogorritxu, Loti Ederra...

Bizitza

Perrault 1628an jaio zen, Parisen. Zorte handia izan zuen bere bizitzan eta noblezian murgilduta egon zenez, literaturaren munduan sartzea errazago egin zitzaion. Bere bizitzan zehar hainbat liburu argitaratu zituen, baina guztiak oso serioak eta errege eta bere inguruko jendea goraipatzen. Baina berak 69 urte zituela, 1667an “aitzinako ipuin edo istorioak” argitaratu zuen, ezagunagoa da “ama antzararen ipuinak” bezala. Bertan, ahozko tradiziotik hartutako istorioak aurkitu ditzakegu. beraz, Perraultek ez zituen berezko ipuinik asmatu, baizik eta, garai horretan kontatzen ziren hainbat ipuin aukeratu eta hauek idatzi egin zituen. Beraz, bere lana, biltze lana izan zen. Ipuin hauek lortu ahal izateko, herri xumera jo zuen eta bertatik jaso zituen. Gero ipuin herrikoi hauek bere lagun bati eskaini zizkion eta horregatik argitaratu zituen. Hala ere, Charles Perraultek ez zuen inoiz pentsatuko historiara pasatuko zenik, eta are gutxiago ipuin horregatik. Perrault, ipuin hauek idatzi zituenean, ez zuen haurrengan pentsatu, ipuin hauek ez zirelako haurrentzako, gazte eta helduentzako baizik. Ipuin bakoitzaren amaieran Perraultek ikasgai bat idazten zuen; bertan moralina antzeman dezakegu. Beraz, Perrault bere ipuinen bitartez zerbait erakutsi nahi zigun edo behintzat hainbat ohar eman, eta ikusten dugu bere helburua ez zela jende entretenitzea.

Hala ere, ikusten dugunez, Perraulten obra honek milaka buelta eman ditu, hasiera batean gazteentzat idatzi zituen, bere helburua oharrak ematea zen eta gainera, liburu hau bestetik gabe argitaratu zuen (ez zuen arrakasta bilatzen liburu honekin). Baino gaur egungo egoera oso bestelakoa da; Charles Perrault literaturaren historiara pasatu egin da berak garrantzia eman ez zion liburu batekin. Gainera, gaur egun bere ipuinak ez dira oharrak edo mezu moralak transmititzeko erabiltzen, jendea entretenitzeko baizik. Eta aldaketarik handiena da, gaur egun, ipuin horiek ez dituztela gazte eta helduek irakurtzen, haurrek baizik. Haurrak Perraultek XVII. mendean bildu zituen istorioak bereganatu dituzte, eta ukaezina da esatea ipuin horiek ez direla haurrenak (jatorrian ez, baino gaur egun bai). Charles Perraulten obra honek sekulako garrantzia du literaturaren historian, baino batez ere, Haur eta Gazte Literaturaren historian. Gaur egun nork ez du Perraulten istoriorik ezagutzen? Beraz, ez dago hitzik obra honen garrantzia azpimarratzeko. Bestalde, aipatu behar da hemen hasi zitzaiola ematen garrantzia ahozko tradizioari eta herri xumeari. Gainera, ezinbestekoa zaigu obra honek Haur eta Gazte literaturan duen garrantzia eta indarra seinalatzea. Haurrek segituan bereganatu zuten obra hau eta aspaldidanik bere ipuin gogokoenen artean daude. Beraz, Charles Perraulten “aitzinako ipuin edo istorioak” haurrentzako lehenengo liburua hartu dezakegu (nahiz eta idazlearen helburua hori ez izan). Perrault izan zen amandre ipuinen sortzaile eta haurrentzako ipuinen aitzindaria.

Lanak

46 bat obra idatzi zituen. Erreferentzialak diren zenbait idazki:

Le Siècle de Louis le Grand (Luis Handiaren mendea, 1687) olerkia.
Parallèle des anciens et des modernes (Zahar eta berrien arteko erkaketa; 1688): klasikoen kontra, idazle berritzaileen alde.
Mémoires de ma vie. Voyage à Bordeaux (Nire bizitzako memoriak. Bordelerako bidaia; 1709)

Ipuinak

Idazle hau famatu bihurtu dutenak, ordea, ipuinak dira. 55 urte zituela Contes de ma mère l'Oye, ou Histoires du temps passé (Nire Antzara Amaren Ipuinak edo Pasatako garaiko istorioak; 1697) idatzi zuen. Ospea eman zion lana da eta literatura-estilo berri baten hasiera markatu zuen: maitagarrien ipuinak. Hortik aurrera bere istorioentzat Perrault paisaia famatuetan inspiratu zen, hala nola bizilekua izan zuen Usséko gazteluan Basoko Loti ederra ipuinarentzat.

Ipuin ospetsu batzuk:

La Barbe bleue (Bizar urdin)
Le Petit Chaperon rouge (Txano Gorritxo)
Le Maître chat ou le Chat botté (Katu Botaduna)
La Belle au bois dormant (Loti Ederra)
Cendrillon (Edurnezuri)
Les Fées (Maitagarriak)
Peau d'Âne (Asto-azala)
Le Petit Poucet (Erpurutxo)

Ikus, gainera

Frantsesezko literatura
Paristar ezagunen zerrenda

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Charles Perrault

Datuak: Q128460
Multimedia: Charles Perrault / Q128460

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.