Celina Pereira

Celina Pereira (Isla de la Buena Vista, Cabo Verde,1940ko irailaren 10a – Lisboa, Portugal, 2020ko abenduaren 17a) caboverdetar abeslaria, idazlea, istorioen kontalaria eta hezitzailea izan zen. Bere herrialdeko kulturaren enbaxadorea zelako ezaguna zen, bere musika erabiltzen zuen caboverdetar herriaren oroimen kolektiboa babesteko. Morna, Caboverdioko musika-generoa, Hezkuntza Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (UNESCO) Gizateriaren Ondare Ez-material gisa aitortua izateko kanpainaren bultzatzailea izan zen .[1][2][3]

Celina Pereira

Bizitza
JaiotzaBoa Vista (en) Itzuli, 1940ko irailaren 10a
Herrialdea Cabo Verde
HeriotzaLisboa, 2020ko abenduaren 17a (80 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakkreolera
portugesa
Jarduerak
Jarduerakabeslaria
Jasotako sariak
Musika instrumentuaahotsa
Musicbrainz: bb8752b8-6211-496c-8081-9930e8cfbda8 Discogs: 1983788 Edit the value on Wikidata

Biografia

Cabo Verdeko Buena Vista uhartean jaioa, familia ugariarekin San Vicente uhartera joan zen sei urte zituela. Lizeoa zuen uharte bakarra zen, eta gurasoek ahizpa zaharrenak ikasten jarraitzea nahi zuten. Garai hartan, bi hizkuntzen artean nabigatzen zuen: portugesa eta caboverdiar kreolera. Eskolan, Salazar erregimenean, debekatuta zegoen kreoleraz hitz egitea, eta ikasten zen geografia Portugal Kontinentalekoa zen. 1975 eta 1991 bitartean Cabo Verdeko errepublikaren lehen presidentea izan zen Aristides Pereira politikari iraultzailearen iloba zen.

Zortzi urterekin orfeoian bakarlari gisa abesten hasi zen, eliza protestantean. Mindeloko Amílcar Cabral plazan zegoen Edén Parque zinera joaten zen, eta Serão Trabalhadores irratsaioa entzuten zuen, beti aita enteratu gabe.[4] Bere lehen jarduera profesionala 1968an izan zen, 25 urte zituela, Erritmomos Verdianos taldeak gonbidatuta.[5] Bana kantariak antolatzen zituen ekitaldietan kantatzeko gonbitei jarraitu zitzaien.[6][7]

Ibilbide profesionala

Viseun ikasi zuen 1960ko hamarkadan, eta 1970ean Lisboara joan zen ikasten jarraitzeko. Hantxe bizi izan zen gero bizitzaren amaierara arte. Han, laster, erreferente bihurtu zen Cabo Verdeko diasporan eta Portugalgo gizartean. Presentzia iraunkorra izan zuen telebistan. Bere ikerketa-lanaren ondorioz, denboran galdutako artxipelagoko kultura-tradizioaren zati handi bat berreskuratu zuen, hala nola mazurkak, ezkontza- eta morna-kantuak, zirkulu-kantuak, lundunsak, choroak, lengak eta landa-soinuak. Júlio Isidroren Arroz Doce saioan egin zuen telebistako debuta, Mar Azul - Cantá Mudjers diskoa kaleratu zuenean. Bideo hori Cabo Verdeko Emakumeen Elkarteak antolatutako Emakumezkoen Ahotsen Jaialdiaren emaitza da. (OMCV), Praian, 1985eko martxoan. Hortik aurrera, bere karrerak bultzada handiagoa izan zuen, egindako diskoen grabazioan ez ezik, nazionalitate desberdinetako beste musika eta musikari batzueekin egindakoetan ere. Lehen disko txikia: "Bobista, Nha Terra / Oh, Boy!" 1979an argitaratu zuen, Discos Monte Cara dikoetxearekin, Bana kantariak,[8] eta 1986an " Força di Cretcheu" (Força do Meu Amor) lehen albuma kaleratu zuen. Bertan, roda, txantxa, ezkontza eta laneko istorioak eta abestiak biltzen dira.[9][10][11]

Celina Pereirak komunikazioaren hainbat arlotan egin zituen jarduerak, batez ere irratiko kazetari gisa eta istorioen kontatzaile gisa. Bostongo bigarren hezkuntzako eskoletan eta eskoletan, Massachusetts-en, hasi zen jarduera horretan, Estatu Batuetan, 1990az geroztik, orduan berak ere Paulino Vieiraren laguntza izan zuen. ""Estória, Estória... No Arquipélago das Maravilhas/Estória, Estória... Arkipélago das Maravilhas ez dena" LP-an. [12][6]

1998an, "Harpejos e Gorjeios" diskoan, kreoleraz eta portugesez abestu zuen eta Zé Afonso izan zuen zuzendari musikal. Bertan, B. Lezaren "Bejo de Sodade" morna interpretatuko zuen Carlos Zel fadistarekin.

Martinho de Vilarekin lankidetzan aritu zen 2000ko "Lusofonia" diskoko "Nutridinha de la Sal" gaian eta Mariano Deidda italiarrarekin Deidda Interpreta Persona diskoan, 2001ean , Fernando Pessoaren poesiarekin.[9]

2003an, Merituaren Ordenako Domina eman zion Jorge Sampaio presidente portugesak komendadore-mailan, hezkuntzaren eta kultura caboverdetarraren arloan egindako lanagatik.[13]

Zuzeneko hainbat ikuskizunetan parte hartu zuen. 2009an Entre Mornas e Fados, Cinema São Jorgen egin zen, eta Cabo Verdeko eta Portugalgo herri-kultura musikalen arteko kultura-elkarrizketa etengabearen adierazle izan zen.[14] 2014. urtean, Career Award-ekin ohoratu zen Cape Verde Music Awards (CVMA) sarien 4. edizioan.[15]

2017an, "Areias Mornas de Bubista" diskoa kaleratu zuen, bere jaioterriko (Buena Vista uhartea) poeta eta konpositoreei omenaldia egiteko, hala nola Luís Rendall 12 abestitan - 11 mornas eta coladeira bat.[16]

Pereira autore gisa egindako lanagatik ere ezaguna da, eta hiru audioliburu eleanitz idatzi ditu, kultura arteko hezkuntza-programen zerbitzura egon direnak, eta "Estória Estória ... do Tambor a Blimundo" da nabarmentzekoa.[17][18] 2018an, "A Sereia Mánina e os seus sapatos vermelhos" argitaratu zuen, Cabo Verdeko haurrentzako ipuin- liburua, portugesez, caboverderaz eta braillez inprimatua eta audiolibroa.[19]

Heriotza

80 urte zituela, Lisboan hil zen, 2020ko abenduaren 17an, bere herrialdeko Cesária Évora, 2011n hil zen abeslari handi baten egun eta hilabete berean, .[13][20][5]

Lana

Diskografia
  • 1979 - Bubista, Nha Terra / Oh, Boy! (Monte Cara).
  • 1986 - Força de cretcheu (LP, Dacapo).
  • 1990 - Estória, Estória...No Arquipélago das Maravilhas.
  • 1994 - Nos Tradição (Sonovox).[21]
  • 1998 - Harpejos e Gorgeios (Sonovox).
  • 1998 - Estória, estória... no arquipélago das maravilhas vol. 1 (Movieplay).[21]
  • 1998 - Estória, estória... no arquipélago das maravilhas vol. 1 (audiolibro, Editora Independente).
  • 2017 - Areias Mornas de Bubista.[22]

Argitalpenak
  • 2004 - Estória, estória... del tambor a Blimundo vol. 2 (audiolibro, Tabanka Onlus).[23][24]
  • 2014 - Contos tradicionais da CPLP, ISBN: 978-989-97178-7-9.[25]
  • 2018 - A Sereia Mánina e Seus Sapatos Vermelhos / Serêa Mánina e Sís Sapóte Burmêdje, ISBN:9789898825100.[26][27]

Sariak eta aintzatespenak
  • 2003 Meritu komendadorearen domina, Portugalgo Gobernuak emana.[28][29]
  • 2009 A.I.P.A.ko (Azoreetako Etorkinen Elkarteko) Ohore eta Meritu Diploma.[14]
  • 2014 Carrera Saria, Cabo Verde Music Awards (CVMA).[15][30]
  • 2017 Funchaleko Multilanguage Schools Foundation Merezimendu Saria.[31]
  • 2017 Lusofonia Saria.[32]
  • 2018 Oscar Mulher Empreendedora, Musika kategorian.[31]
  • 2018 Almadako Erruki Etxeak omenaldia egin zion.[33]

Erreferentziak
  1. «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira» TVI24.
  2. PÚBLICO, Lusa. «“A morna já é Património da Humanidade”, anuncia ministro da Cultura cabo-verdiano» PÚBLICO.
  3. «Morna chora a morte de Celina Pereira» www.cmjornal.pt.
  4. «CABO VERDE. Al ritmo de la "morna" MV098» www.elmundo.es.
  5. Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira. Mundo ao Minuto 17-12-2020.
  6. «Biografia, cidade natal de Celina Pereira» Last.fm.
  7. «Com a voz morna de Cabo Verde - DN» www.dn.pt.
  8. «Celina Pereira» Discogs.
  9. PÚBLICO, Lusa e. «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira» PÚBLICO.
  10. «Morre Celina Pereira, uma das maiores cantoras cabo-verdianas» VOA.
  11. «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira» Jornal Expresso.
  12. «Celina Pereira - "Estória, Estória" ...» Discogs.
  13. Lusa, Agência. «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira» Observador.
  14. AbrilAbril. «Morreu Celina Pereira, cantora e «verdadeira embaixadora» de Cabo Verde» AbrilAbril.
  15. Lusa, Agência. «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira» Observador.
  16. «Celina Pereira homenageia poetas e compositores da sua ″Bubista″ em novo disco - DN» www.dn.pt.
  17. «Celina Pereira | Wook» www.wook.pt.
  18. «Celina Pereira | Bertrand Livreiros - livraria Online» www.bertrand.pt.
  19. «Celina Pereira tem novo livro» Expresso das Ilhas.
  20. «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira - JN» www.jn.pt.
  21. «Fonoteca Municipal - Catálogo - Detalhe do Registo» fonoteca.cm-lisboa.pt.
  22. «Celina Pereira homenageia poetas e compositores da sua ″Bubista″ em novo disco - DN» www.dn.pt.
  23. «Fonoteca Municipal - Catálogo - Detalhe do Registo» fonoteca.cm-lisboa.pt.
  24. «Estória, estória ...do tambor a Blimundo» catalogo.bnportugal.pt (Biblioteca Nacional de Portugal).
  25. «Contos tradicionais da CPLP» catalogo.bnportugal.pt.
  26. «A Sereia Mánina e Seus Sapatos Vermelhos / Serêa Mánina e Sís Sapóte Burmêdje (Vermêlhe) - Livro - WOOK» www.wook.pt.
  27. «A sereia Mánina e seus sapatos vermelhos = Serêa Mánina e sís sapóte burmêdje (vermêlhe)» catalogo.bnportugal.pt.
  28. Renascença. (2020-12-17). «Morreu a cantora cabo-verdiana Celina Pereira - Renascença» Rádio Renascença.
  29. «ORDEM DO MÉRITO - Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas» www.ordens.presidencia.pt.
  30. Portugal, Rádio e Televisão de. «Embaixada em Lisboa condecora Dani Silva, Celina Pereira,Titina e três investigadores lusos» Embaixada em Lisboa condecora Dani Silva, Celina Pereira,Titina e três investigadores lusos.
  31. «Morreu Celina Pereira | UCCLA» www.uccla.pt.
  32. «Oeiras: Gala dos Prémios da Lusofonia - Camões - Instituto da Cooperação e da Língua» www.instituto-camoes.pt.
  33. «SCMA homenageia Celina Pereira» www.scma.pt.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.