Carmen Mijangos

Carmen Mijangos Ugarte (Bilbo, 1949) bizkaitar kimikaria da. EHUn lizentziatua, ikerketako irakaslea da Madrilgo Ikerketa Zientifikoen Goi Mailako Kontseiluaren Polimeroen Zientzia eta Teknologiaren Institutuan.[1][2][3]

Carmen Mijangos

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakCarmen Mijangos Ugarte
JaiotzaBilbo, 1949 (74/75 urte)
Herrialdea Bizkaia
Hezkuntza
HeziketaEuskal Herriko Unibertsitatea : kimika
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakkimikaria

Doktoratu ondoko beka bat lortu eta ICTPn karrera zientifikoa hasi zuen lehen emakume ikertzailea izan zen. LMO, CNRS, Lyonen doktoratu ondoko beka lortu zuen lehen emakume ikertzailea ere izan zen. Polimeroen Zientzia eta Teknologia Institutuan zientzia-laguntzaile eta zientzia-ikertzaile izateko lanpostua lortu zuen lehen emakumea izan zen. ICTn eta CSICeko materialen arloan ikerketa-irakasle izateko plaza lortu zuen lehen emakumea da.[4]

Emakume batek ez zidan inoiz ebaluaziorik egin, lehen emakumea izatea egokitu zitzaidalako.[4] Carmen Mijangos, El Correo. 2024.01.03

Biografia

Zientzia Kimikoetako lizentziatura lortu zuen Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Zientzia Fakultatean (Leioa), 1973an.[5] 1973ko irailetik 1974ko urrira bitartean, UPV/EHUko Kimika-Fisika Sailean kontratatu zuten Kimika makromolekularra I irakasgaiaren irakasle laguntzaile gisa. Aldi berean, «Propiedades en disolución del Polimetacrilato de Metilo / Metil Polimetakrilatoaren disoluzioko propietateak» izeneko Lizentziatura Tesia egin zuen eta bikain kalifikazioa lortu zuen. Etapa horretan zuen ikertzeko gaitasuna seiurteko eta bosturtekoen kontzesioan onartu zen (1974ko urtarriletik aurrera). 1974ko azaroan, Polimeroen Zientzia eta Teknologia Institutuan (CSIC) sartu zen, JL Millan irakaslearen zuzendaritzapean, «Mecanismos de degradación térmica y Propiedades Termomecánicas del Policloruro de Vinilo en relación con su Estereoestructura/ Binilo polikloruroaren degradazio termikoko mekanismoak eta propietate termomekanikoak estereoegiturari dagokionez» izeneko doktore-tesia egiteko. EHUn defendatu zuen 1977ko uztailean, eta bikain cum laude kalifikazioa lortu zuen. Denbora horretan hiru hilabeteko egonaldia egin zuen Lyongo Unibertsitatean, aldebiko proiektu baten bidez finantzatua. Garai hartan lortutako emaitza zientifikoak nazioarteko aldizkarietan argitaratzen hasi ziren.

Ordutik 1981eko abuztura arte ICTPn jarraitu zuen doktoratu ondoko bekadun gisa. Denbora horretan, beste ikerketa-lerro bat hasi zuen disoluzioan zeuden polimeroen aldaketa kimikoari buruz. Etapa horretan, argi utzi zuen binil poliklorurozko (PVC) kateen kloro isotaktiko eta heterotaktikoen erreaktibotasuna sindiotaktikoena baino askoz handiagoa dela. PVCaren estereorregularitateak aldaketa kimikoaren zinetikan duen eraginari buruzko emaitza horiek aitzindariak izan ziren bibliografian. Doktoratu ondoko beka bat lortu eta ICTPn karrera zientifikoa hasi zuen lehen emakume ikertzailea izan zen.

1981eko irailean, Lyon, CNRSko Institute des Materiaux Organiques (LMO) erakundean sartu zen, Frantziako gobernuaren beka batekin. Aldi horretan, PVCa egoera industrialean, hau da, urtze-egoeran eta tenperatura eta zizaila handian, modu etenean, aldatzeko erreakzioak gauzatzeko metodo bat aztertzen eta doitzen hasi zen. Emaitzak luze eta zabal jaso ziren uneko bibliografian. LMO, CNRS, Lyonen doktoratu ondoko beka lortu zuen lehen emakume ikertzailea izan zen.

Ikerketa-karrera, 1983-90

1983ko urrian, lehiaketa bidez, irakasle titularraren kontratua lortu zuen Bartzelonako Unibertsitate Politeknikoan, Ingeniaritza Kimikoa I irakasgaia emateko, eta, aldi berean, “Fabricación de copolimeros de composición constante, en batch y semicontinuo / Konposizio konstanteko kopolimeroen fabrikazioa, batch eta erdibikontinuoan” azterlana egin zuen. 1984ko azaroan, zientzia-laguntzailea izan zen Polimeroen Zientzia eta Teknologia Institutuan (ICTP). 1989ko abenduan, ikertzaile zientifikoaren plaza lortu zuen materialen alorrean. Polimeroen Zientzia eta Teknologia Institutuan zientzia-laguntzaile eta zientzia-ikertzaile izateko lanpostua lortu zuen lehen emakumea izan zen.

Urte horietan, “Estudio de las reacciones de modificación química en polímeros con reactivos específicos / Berariazko erreaktiboak dituzten polimeroen aldaketa kimikoko erreakzioen azterketa” jarraitu zuen. Erreakzio horiek neurrira egin ziren, hasierako polimeroaren (aitzindariaren) propietateak hobetzeko. Etapa horretan lortu zituen lehen patenteak eta zuzendu zuen lehen doktorego-tesia. Aldi berean, Colmenero irakaslearen taldearekin (EHU) lankidetzan, polimeroaren egituraren eta beira-trantsizioaren inguruko erlaxazioen arteko erlazioa aztertu zuen.

1989ko abuztuan Lyongo LMOn (CNRS) sartu zen berriro, 6 hilabetez, ordukoan, estrusio-makina batean “etengabe” urtzean izandako aldaketa-erreakzioak aztertzeko. Helburua zen prozesu etenaren emaitzak prozesu jarraitura, estrusiokora eramatea eta korrelazioan jartzea. Azterketa horri esker:

  • Polimeroaren urtze-prozesuaren eta urtze-egoeran dagoen polimeroaren erreaktibotasun kimikoaren arteko korrelazioa ezartzea
  • Zehaztu erreakzioaren zinetikari eragiten dioten prozesuko aldagaiak (tenperatura, emaria eta zizaila)
  • Urtze-egoeran dagoen erreakzio-mekanismoa polimeroaren estereorregularitateak kontrolatzen duela ezartzea, eta disoluzioan aurkitutakoaren berdina dela, koalifikazioari dagokionez.
  • Erreaktibo nukleofilo aromatikoekin prozesatzea oso eraginkorra da, nahiko denbora laburrean –10 minutu inguru– % 85eko edo gehiagoko eraginkortasunarekin gertatzen baita. Gainera, binil polikloruroak %50 baino gehiago erreakziona dezake.

Emaitza horiek izan ziren bibliografian argitaratu ziren lehenak. Horregatik, 1991n Annual Technical Engineers Congress-en (ANTEC’91) hitzaldi bat ematera gonbidatu zuten, Society of Plastics Engineers, AEBn.

2004ko Mod&Gels ikerketa-taldea sortu eta finkatzea

1991ren amaieran, ikerketa-talde bat sortzen hasi zen, planteamendu berri batekin. Batetik, polimeroen aldaketa-erreakzioei buruz lortutako oinarrizko ezagutzan sakontzea, eta, bestetik, industria-baldintzetan gertatzen diren erreakzioei buruzko ezagutza eta teknologia industria-sektorera transferitzea. Ikerketa-lerro hori, Mod lerroa, egoera urtuan egindako aldaketa, materialen ikerketa-proiektuetan jaso da, eta, gainera, lau ikerketa-kontratu lortu ditu sektoreko enpresei emaitzak transferitzeko.

Ondoren, "Reacciones de modificación superficial de polímeros / Polimeroen gainazaleko aldaketa-erreakzioei” buruzko funtsezko azterketa hasi zuen, hau da, emaitza zientifiko onak zituzten laminak eta filmak. Hori zela eta, Polimeroen Europako Kongresuan (2005) hitzaldi bat ematera gonbidatu zuten. Era berean, azaleko aldaketaren ezagutza sektoreko multinazional batera transferitu zen. Polimeroen aldaketa kimikoari buruzko Mod lerroa irekita dago, beste zentro batzuetatik (Latinoamerika) eta industria-sektorearen eskariz sortzen diren ikertzaileentzat.

1993ko martxoan, Estrasburgoko Blaise Pascal Unibertsitatera joan zen Guenet irakaslearekin, “Mecanismos de Gelificación en Polímeros y la determinación de la estructura de los geles / Polimeroen Gelifikazio Mekanismoak eta gelen egituraren zehaztapena” aztertzeko, ILLko eta ILBko neutroien difrakzio bidez. Egonaldi horren ondorioz, gelifikazioaren eta konplexuen arloan lan egiten duen Europako laborategi-sare batean sartu zen. Disolbatzaile horri esker lortu zuen 1993an “Polymer-solvent complexes and intercalates” Europako lehen proiektua. Ondoren, 1996an, gelen propietate biskoelastikoak aztertzen hasi zen, eta Santamaría irakaslearen taldearekin (EHU) lankidetzan hasi zen.

Gelen ildoaren barruan, 1998an “Geles y polímeros magnéticos / Gelak eta polimero magnetikoak” izeneko ikerketa hasi zen, J. Tejada irakaslearekin egindako beste europar proiektu baten bidez (2009ko Fisikako Sari Nazionala). 2000ko abenduan, ikerketa-irakasle lanpostua lortu zuen materialen arloan (ICTn eta CSICeko materialen arloan ikerketa-irakasle izateko plaza lortu zuen lehen emakumea da).

Europako ikerketa- eta integrazio-lerroak 2004

2004an, Nanostructured polymer and functional polymerbased materials and nanocomposites gaiari buruzko Europako bikaintasun-sarearen kontzesioari esker (CSICen “core partner” delakoaren IP), polimero nanoegituratuei buruzko ikerketa-lerro berri bat hasi zuen, Nano Lerroa.[6] Ikerketa lan ugari argitaratu ditu IF handiko aldizkarietan, eta horietako 6, gutxienez, aldizkari edo liburuen azala izan dira. Progress in Polymer Science “(IF: 32) lanean artikulu bat argitaratzera gonbidatu zuten. Artikulu horren izenburua “A review on the progress of polymer nanostructures with modulated morphologies and functionalities using nanoporous templates/ Morfologia eta funtzionalitate modulatuak dituzten polimeroen nanoegituren aurrerapenari buruzko berrikuspena, txantiloi nanoporotsuak erabiliz” da.

Sariak eta aintzatespenak
  • 2014an Zientziaren munduan garrantzi handia izateagatik, Bilboko Udalak bilbotar ilustre saria eman zion. Ikerketa-arloan eman zen bereizketa, lehenbizikoz.[7]

Erreferentzak
  1. «Carmen | Científicas innovadoras» cientificasinnovadoras.fecyt.es (Noiz kontsultatua: 2024-02-04).
  2. (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2015-05-20). «Carmen Mijangos: “Antes que la ciencia está la educación”» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-02-04).
  3. ISSN https://www.euskonews.eus/0525zbk/elkar_es.html..
  4. (Gaztelaniaz) Garay, Jon. (2024-01-03). ««Nunca fui evaluada por una mujer porque me tocó ser la primera»» El Correo (Noiz kontsultatua: 2024-02-04).
  5. Carmen Mijangos Ugarte, licenciada en Ciencias Químicas de la Primera Promoción de la Facultad de Ciencia y Tecnología nombrada "Bilbaína Ilustre 2014"
  6. María del Carmen Mijangos Ugarte. Química.
  7. Carmen Mijangos Ugarte, licenciada en Ciencias Químicas de la Primera Promoción de la Facultad de Ciencia y Tecnología nombrada "Bilbaína Ilustre 2014"

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.