Carmen Castillo (zinegilea)
María del Carmen Castillo Echeverria (Santiago, Txile, 1945eko maiatzaren 21a) zinemagilea, nagusiki gidoilaria eta dokumentalgilea, Txilen jaio baina frantziartua.
Carmen Castillo (zinegilea) | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | María del Carmen Castillo Echeverría |
Jaiotza | Santiago, 1945eko maiatzaren 21a (78 urte) |
Herrialdea | Txile Frantzia |
Familia | |
Aita | Fernando Castillo Velasco |
Ama | Mónica Echeverría |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | gaztelania frantsesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | film-zuzendaria, gidoilaria, dozentea, dokumentalista eta errealizadorea |
Enplegatzailea(k) | Txileko Pontifize Unibertsitate Katolikoa |
Jasotako sariak | ikusi
|
Sinesmenak eta ideologia | |
Alderdi politikoa | Revolutionary Left Movement (en) |
Biografia
Fernando Castillo Velasco politikariaren eta arkitektoaren eta Mónica Echeverría idazlearen alaba, historia irakaslea eta ikertzailea izan zen Latinoamerikako Historia Ikerketa Zentroan, Unibertsitate Katolikoan .
La Moneda Jauregian lan egin zuen Salvador Allende presidentearen gobernuan (1970-1973). Kolpe militarraren ostean, Augusto Pinocheten diktaduraren aurka borrokatu zuen klandestinitatetik, MIRko buruzagia zen Miguel Enríquez bere bikotekidearekin batera.
1973ko abenduan, San Migelen kokatu ziren, Santa Fe kalean, Camila, Carmen eta Andrés Pascalen alaba gaztearekin eta Javiera, Miguel eta Alejandra Pizarroren alabarekin.
1974ko urriaren 5ean, DINAk Santa Fe kalean operazio bat abiatu zuen: Enriquez hil eta Carmen Castillo, 6 hilabete haurdun zegoen Miguel Ángel Enríquez Castillo semeaz (Miguel Ángel Castillo izenarekin jaiotakoa Oxforden, Ingalaterran), larri zaurituta suertatu zen. Lehenengo Barros Luco ospitalera eraman zuten eta gero ospitale Militarrera, non inkomunikatuta jarraitzen zuen,[1] eta Marcelo Moren Britok eta Miguel Krassnoffek interrogatua, azken hau Enriquez hil zuten gatazka lidetatu zuena.
Handik gutxira herrialdetik kanporatu egin zuten. Erbesteratutako gurasoak zeuden Londresera bidaiatu zuen, erditu eta handik hilabete batzuetara hil zen Miguel Ángel semea. Diktaduraren amaieran Frantzian geratzea aukeratu zuen.
Erdi-itzulera 2002an hasi zuen, Calle Santa Fe dokumentala filmatzea erabaki zuenean. Paris eta Santiago artean bizi izan zen.[2]
1979an idatzi zuen Santiagoko Urriko Egunaren lekukotza errelatoa, non Enriquezekin partekatu zuen klandestinitateko urtea kontatu zuen. Erbestea konpartitu zuten beste lagun batzuen oroitzapenak ere txertatu zituen, egun haietako bere ikuspegitik, esate baterako, DINAko tortura eta atxiloketa zentroko José Domingo Cañas etxearen barrutik. 20 urte behar izan zituen LOM Edicionesek lekukotasun hau beren aberrian argitaratzeko.
Bere filmak Txile eta Latinoamerika ingurukoak dira. La flaca Alejandra (1993) dokumentalak Urrezko FIPA irabazi zuen Miarritzeko Ikus-entzunezko Programen Nazioarteko Jaialdian eta beste hainbat sari jaso zituen; Santa Fe kaleak 2008ko Altazor saria jaso zuen ikus-entzunezko arteetan. Altadis-Zuzendari Berriak sarirako epaimahaia izan zen 2007ko Donostiako Nazioarteko Zinemaldian . Bere dokumentaletako hainbat gidoi idatzi ditu, hala nola, aipatutako bi eta Inca de Oroko beste batzuen gidoiak, baita Color Habana, Hasta pronto eta La Montaña Azul bezalako beste zinemagile batzuen filmak ere.
2020an Castillok egindako dokumentaletako bost erakutsi zituzten Miarritzeko Fipadocen. Lehena, Chili 1973, une ambassade face au coup d'Etat (2019) Bigarrena, On est vivants (2015) Hurrengoa Rue Santa Fe (2007) Dokumental horretan, Castillok berak kontatzen du senarra zenarekin urratutako borroka eta maitasun bidea, oroitzapenak eta artxiboetako irudiak aldizkatuz. Ostegunez, La Flaca Alejandra emango dute.[3] Torturapean lagunak —tartean, Castillo bera— salatu zituen La Flaca ezizeneko militantearen lekukotza agertu zuen. Azkenik, La véridique légende du sous-commandant Marcos (1995) erakutsi zuten.[4]
Bibliografia aukeratua
- Urriko eguna Santiagon (1980) / Un jour d'octobre à Santiago, Éditions Bernard Barrault, Paris, 1992 / LOM Ediciones, Santiago, Txile, 1999
- Ligne de fuite (1987), Éditions Bernard Barrault, Paris, 1992
- Santiago / Paris, the flight of memory (2000), Mónica Echevarría-rekin idatzia ( Santiago-Paris, le vol de la mémoire, Plon, Paris, 2002)
Filmografia
- 1983: Santiagoko harresiak
- 1984: Gerra egoera: Nikaragua
- 1994: Alejandra larrua
- 1994-1999: Lands Lands, fikziozko filmak Arte sarerako
- 1995: Marcos azpipandanteen benetako istorioa
- 1996: Inca de Oro
- 1999: Bolero, hezkuntza maitagarria
- 2000: Cumbiarekin egindako bidaia Kolonbian zehar
- 2000: María Félix, eskuraezina
- 2001: Inka Trail
- 2002: Astronomo eta India
- 2003: José Saramago, memoria baten garaia
- 2003: Mísia, fado ahotsa
- 2004: Nire aitaren herrialdea
- 2007: Santa Fe kalea [5]
- 2010: Amerikaren Altxorra - Pazko Lamaren Urrea [6]
- 2013: L'Espagne de Juan Goytisolo, Manuel Rivas et Bernardo Atxaga (54 '), L'Europe des écrivains saila
- 2015: On est vivants ( Oraindik bizirik gaude )[7]
Sariak eta ohoreak
- Latinoamerikako Zinema Berriaren Nazioarteko Jaialdiaren abesbatza handia Habanan, La Flaca Alejandra-ren eskutik
- 1994ko FIPA de La Flaca Alejandraren Sorkuntza eta Saiakera dokumentalak atalean. Dokumental honek beste hainbat sari jaso zituen Genevan, Monte Carlo, New Yorken eta San Frantziskon.
- Lehen saria Annecy jaialdian El bolero, maitasun hezkuntzarako
- Lehen saria Parisko Zinema Zientifikoko Astronomoari eta Indian
- Bigarren saria Santiago Nazioarteko Zinemaldian (SANFIC) Nire Aitaren Herriarentzat
- Altazor Saria 2008ko Arte Nazionaletarako Ikus-entzunezko Arteetan, Zuzendaritza Dokumentala, Santa Fe kalearentzat [8]
- Sari berezia Habanako 2010eko Latinoamerikako Zinemaren Nazioarteko Jaialdian. El tesoro de América - El oro de Pascua Lama
- Puntudun zerrendako elementua
- 2023ko apirilean Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria jaso zuen Victoria Eugenia Antzokian.[9]
Erreferentziak
- (Gaztelaniaz) El desgarrador relato de Carmen Castillo | Observatorio de Género y Equidad. (Noiz kontsultatua: 2020-04-07).
- (Gaztelaniaz) «Carmen Castillo» Cinechile (Noiz kontsultatua: 2020-04-07).
- (Gaztelaniaz) «El cine de Carmen Castillo» Centro Cultural La Moneda 2019-09-09 (Noiz kontsultatua: 2020-04-07).
- Ibargarai, Joana. «Carmen Castillo txiletarraren lana, aurtengo Fipadoceko bitxietako bat» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-04-07).
- Calle Santa Fe Largometraje documental en línea; acceso 28.05.2019
- El tesoro de América - El oro de Pascua Lama en Cine Chile; Consultado el 24 de julio de 2011
- (Gaztelaniaz) «Carmen Castillo: "La conexión que debemos pelear en los actos de memoria política es la de vincular el pasado con nuestro presente"» laFuga (Noiz kontsultatua: 2020-04-07).
- Carmen Castillo en el portal del Premio Altazor
- «Carmen Castillok jasoko du 2023ko Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria» www.zinemaetagizaeskubideak.eus (Noiz kontsultatua: 2023-04-21).
Kanpo estekak
- Elkarrizketa Berria egunkarian Joana Ibargaraik (2020.01.28)
- Carmen Castillo IMDb-en
- Carmen Castillo Bibliomondon
- The Treasure of America-en berrikuspena - El oro de Pascua Lama, El Mercurioko Arte eta Letrak, 2011/07/24; sarbidea 2015.01.11
- Carmen Castillo Cine Chile-n. Txileko zinema entziklopedia; sarbidea 28.08.2019.