Carlos Fuentes

Carlos Fuentes
	; Irudi gehiago
ambassador of Mexico to France (en)	; 1975 - 1978
ambassador of Mexico to France (en)
Bizitza
Jaiotza	Panama Hiria, 1928ko azaroaren 11
Herrialdea	Mexiko
Heriotza	Mexiko Hiria, 2012ko maiatzaren 15a (83 urte)
Hobiratze lekua	Montparnasseko hilerria
Heriotza modua	berezko heriotza
Familia
Ezkontidea(k)	Rita Macedo (1957 - 1972); Silvia Lemus (en) (1976 - 2012ko maiatzaren 15a)
Seme-alabak	ikusi Carlos Fuentes Lemus (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa ; The Grange School, Santiago (en)
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, gidoilaria, diplomazialaria, eleberrigilea, abokatua, kazetaria, legelari-poeta, prosalaria, antzerkigilea, iritzi-kazetaria, unibertsitateko irakaslea, kritikaria eta polimata
Enplegatzailea(k)	Brown Unibertsitatea ; Columbia Unibertsitatea ; Harvard Unibertsitatea ; Princetongo Unibertsitatea ; Pennsylvaniako Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Artemio Cruzen heriotza; Terra Nostra; Hidraren burua; The Old Gringo (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Elisabet Katolikoaren Ordenaren Gurutze Handia (2009) ; Princess of Asturias Literary Prize (1994) ; Four Freedoms Award – Freedom of Speech (2006) ; Rómulo Gallegos Prize (1977) : Terra Nostra; Xavier Villaurrutia saria (1975) : Terra Nostra; Miguel de Cervantes saria (1987) ; Menéndez Pelayo International Prize (1992) ; National Prize for Arts and Sciences (1984) ; Common Wealth Award of Distinguished Service (2002) ; Grinzane Cavour Prize (1994) ; Belisario Domínguez Medal of Honor (1999) ; Alfonso Reyes International Prize (1979) ; Prix Formentor (2011) ; Honorary doctor of the Free University of Berlin (2004) ; honorary doctorate from the University of Cambridge ; honorary doctor of Harvard University ; honorary doctorate of the Bordeaux Montaigne University (2011) ; Premio Real Academia Española (2004) ; honorary doctorate of the University of Vigo (2001) ; honorary doctorate of the University of the Balearic Islands ; Ohorezko Legioko ofizial handia ; Elisabet Katolikoaren Ordena ; honorary doctor of the University of Miami (1992ko maiatzaren 8a) ; Ohorezko Legioko zalduna ; National Order of Merit ; Order of Merit ; Honoris Causa ;
Kidetza	Colegio Nacional (en) ; Academia Mexicana de la Lengua; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Genero artistikoa	olerkigintza; antzerkia

Carlos Fuentes Macías (Panama Hiria, 1928ko azaroaren 11 – Mexiko Hiria, 2012ko maiatzaren 15a [1]) mexikar idazlea izan zen. XX. mendeko mexikar idazle nagusietako bat izan zen eta, Julio Cortázar, Gabriel García Márquez eta Vargas Llosarekin batera, Latinoamerikako literatura idazlerik handienetakoa eta emankorrenetakoa. 1977an Rómulo Gallegos saria jaso zuen, 1987an Miguel de Cervantes saria, 1994an Letretako Asturiasko Printzea saria eta 2003an Frantziako Ohorezko Legioaren Ofizial Handiaren domina.

Bizitza eta lanak

Gaztetan aldizkari politikoetan idatzi zuen, eta ondoren eleberrigintzan hasi zen. La región más transparente (1958, Eskualde gardenena) eleberrian gaurko Mexikoko gizartea zorrotz kritikatu zuen. La muerte de Artemio Cruz (1962, Artemio Cruzen heriotza, euskaratzailea: Zuriñe Goti Artabe[2]) idazlanean iraultzaile izandako batek hiltzera doanean, egindako aitorkizunak azaltzen ditu teknika berritzaile batez. Hurrengo eleberrietan bezala (Zona sagrada, 1967, Ingurune sakratua), barne bakarrizketa ugari erabiltzen du idazleak. 1967an Cambio de piel (Azal berritzea) ere argitaratu zuen, ziur asko haren eleberririk berritzaileena.

Fuentesenak dira, baita ere, Terra Nostra (1975), La cabeza de la hidra (1978, Hidraren burua), eta Gringo Viejo (1985, Gringo Zaharra). Ipuin bildumak ere idatzi ditu, sarri fantasiazko gaiak hartuta, Los días enmascarados, esaterako (1954, Egun mozorrotuak), edo Aura (1962) eta Cantar de ciegos (1964, Itsuen kantua).

Azken urteetako lanen artean azpimarratzekoak ditu: El naranjo o los círculos del tiempo (1993, Laranjondoa edo denboraren zirkuluak), Diana o la cazadora solitaria (1994, Diana edo ehiztari bakartia) autobiografia, eta harekin batera trilogia osatzen duten Aquiles el guerrillero (Akiles borrokalaria) eta Prometeo, el precio de la libertad (Prometeo, askatasunaren prezioa); Nuevo tiempo mexicano (1995, Mexikoren garai berria), Chiapasko matxinadari buruz; La frontera de cristal (1997, Beirazko muga), Estatu Batuen eta Mexikoren arteko harremanak aztergai dituena. 1998an argitaratu zituen Retratos en el tiempo (Erretratuak denboran zehar) eta Los años con Laura Díaz (Laura Díazekin igarotako urteak). Baditu, orobat, saiakera bikainak, azkenetako bat, Geografía de la novela (1993, Eleberriaren geografia) etab.

Zinemazale amorratua zen, eta genero horretan ere ausartu zen. Las dos Elenas, Un alma pura, El gallo de oro eta Pedro Páramo filmeen gidoiak bereak dira, besteak beste.[3]

Eleberrien zerrenda

La región más transparente (1958)
Las buenas conciencias (1959)
La muerte de Artemio Cruz (1962)
Aura (1962)
Zona Sagrada (1967)
Cambio de piel (1967)
Cumpleaños (1969)
Terra Nostra (1975)
La cabeza de la hidra (1978)
Agua Quemada. Cuarteto Narrativo (1983)
Gringo Viejo (1985)
Cristóbal Nonato (1987)
La Campaña (1990)
La Frontera de Cristal. Una novela en nueve cuentos (1995)
Los años con Laura Díaz (1999)
Instinto de Inez (2001)
La Silla del Águila (2003)
Todas las familias felices (2006)
La voluntad y la fortuna (2008)
Adán en Edén (2009)
Vlad (2010)
Antología de cuentos Carolina Grau (2010)

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Carlos Fuentes idazlea hil da Eitb.com
Carlos FUENTES: Artemio Cruzen heriotza Itzultzailea: Zuriñe Goti Artabe. Ibaizabal, 2002. Armiarma.com
Erredakzioa. «Carlos Fuentes hil da, Latinoamerikako literatur berriaren bide-urratzailea» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-02-13).

Kanpo estekak

Euskarari ekarriak: Carlos Fuentes Ekarriak.armiarma.eus

Datuak: Q154691
Multimedia: Carlos Fuentes / Q154691

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Carlos Fuentes idazlea hil da Eitb.com

[2] Carlos FUENTES: Artemio Cruzen heriotza Itzultzailea: Zuriñe Goti Artabe. Ibaizabal, 2002. Armiarma.com

[3] Erredakzioa. «Carlos Fuentes hil da, Latinoamerikako literatur berriaren bide-urratzailea» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-02-13).