Carlo Levi

Judu jatorriko familia burges turindar batean jaio zen 1902ko azaroaren 29an. Txikitandik zaletu zen pinturarekin, eta bere bizi osoan jarraitu zuen, arrakasta handi samarrarekin.

Turingo Unibertsitateko Medikuntza Fakultatean ikasi zuen; ikasle garai hartan hasi zen , La Rivoluzione liberale izeneko aldizkari batean kolaborazioak egiten, eta Turingo margolaritzaren abangoardiarekin hasi zen harremanetan.

Giro horretan, Cesare Pavese, Antonio Gramsci eta Luigi Einaudi ezagutu zituen, bai eta bere artegintzaren bilakaeran garrantzi handia izan zuten beste zenbait margolari eta kritikari, Edoardo Persico, Lionello Venturi, Luigi Spazzapan, besteak beste.

1923an lizentziatu zen Medikuntza Fakultatean eta Turingo Unibertsitateko Klinikan egon zen lanean, laguntzaile gisa, 1928ra arte; alabaina, medikuntza alde batera utzi eta pintura eta kazetaritzari ekin zien. 1924an parte hartu zuen Veneziako Biennale delakoan. Turingo margolarien giroan hasi zen eta hainbat erakusketatan parte hartu zuen Italian, Londresen eta Parisen.

1931n "Giustizia e libertà" izeneko mugimendu antifaxistan sartu zen, eta jarduera politikoagatik 1934an atxilotu zuten lehen aldiz; ondoko urtean, berriro atxilotu zuten eta deserrira bidali zuten Italia hegoaldera, Lukania eskualdeko Grassano herrira hasieran eta Aliano herrira ondoren (eleberrian, Gagliano izena eman zion). Esperientzia horretatik jaio zen bere elaberri ospetsua, Kristo Ebolin geratu zen, 1979an Gillo Pontecorvo eta Francesco Rosi zinegileek film bihurtu zutena.

1936an Mussoliniren erregimenak indultua eman zion eta Levi Frantziara joan zen zenbait urtez, baina politikatik urrundu gabe. Italiara, 1943an itzuli zen, eta Partito d'azione izeneko alderdian sartu zen; alderdikide batzuekin batera, Toskana Askatzeko Batzordeak argitaratzen zuen La nazione del popolo izeneko aldizkarian hasi zen idazten.

Einaudi argitaletxeak 1945ean argitaratu zuen bere eleberria, Levik aurreko bi urteetan idatzi zuena. Liburu horretan, Levik Italia hegoaldeko nekazarien bizimodu latza eta Estatuaren utzikeria salatu zituen. Elaberriak berehala lortu zuen sonari esker, idazleak margolariari hartu zion gaina; hala ere, Leviren margolaritzak Lukanian egindako egonaldiaren eragin nabaria izan zuen, errealismo oso pertsonala emanez.

Gerra ostean, Levik kazetaritza lanean jarraitu zuen, Erromako Italia libera egunkariko zuzendaritzan, eta Italia hegoaldearen atzerapenaren aurkako hainbat ekinbide eta jardueratan esku hartu zuen; hainbat urtez, gainera, Turingo La Stampa egunkariko kolaboratzaile ere izan zen.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Carlo Levi