Caralgo zibilizazioa

Caralgo zibilizazioa edo Caralgo kultura k.a. 3000 eta k.a. 1500 bitartean garatu zen, Peruko ipar-erdialdean edo Norte Chico eskualdean izandako lehen gizarte konplexuen sorreraren adierazpenik argiena delarik.[1] Eremu honetan guztian, Supe ibaiaren harana nabarmentzen da argi eta garbi, Barrancan dagoena, non, itsasotik 40 kilometro eskasera, zibilizazio honetako 20 kokaleku identifikatu dituzten, tamaina eta konplexutasun handienekoa Caral edo Caral-Supe hiria delarik (bertatik eratorria dute kulturaren izena).

Caralgo piramidea.

Zibilizazio honen existentzia 1996tik aurrera ezagutarazi zen, Ruth Shady buru zuen arkeologo talde baten lanei esker. Ikerketek zibilizazio hau munduko beste antzinako zibilizazio batzuekin (Egipto, India, Sumer, Txina kasu) garaikidea dela frogatu dute, baina hauek ez bezala (euren lorpenak elkar trukatu zituztenak) Caralgoa erabateko isolamenduan garatu zen. Amerikan, zibilizazio prehispanikoen artean antzinakoena da, olmeka zibilizazioa 1.500 urtez gaindituz. Perun bertan, denbora luzez "Andeetako zibilizazioen ama"tzat hartua zuten Chavín kultura baino zaharragoa da. Gaur egun, zantzu guztien arabera, Caralgo zibilizaziotik abiatuta andetar zibilizazioa sortzen dela baiezta daiteke.