Briones

Briones Errioxako udalerria da, 2020an 749 biztanle zituena. Errioxa Garaia eskualdean kokaturik dago, Harotik 9 kilometro ekialdera. "Espainiako herri politenak" elkarteko kidea da[1].

Briones
Briones
Q123680441 Itzuli
Administrazioa
Estatu burujabe Espainia
Autonomia Errioxa
AlkateaMaría Carmen Ruiz Ruiz
Izen ofizialaBriones
Jatorrizko izenaBriones
Posta kodea26330
INEk ezarritako kodea26034
HerriburuaBriones
Geografia
Koordenatuak42°32′39″N 2°47′06″W
Map
Azalera37.72 km²
Altuera502 m
MugakideakBastida, San Vicente de la Sonsierra, San Asensio, Hormilla, Rodezno, Ollauri eta Gimileo
Demografia
Biztanleria739 (2023)
17 (2022)
alt_left 353 (%47,8) (%53) 392 alt_right
Dentsitatea19,59 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremuaUTC+01:00
MatrikulaLO
ayuntamientobriones.org

Geografia

Ebro ibaiaren hegoaldeko ertzeko muino batean kokaturik dago, ibaiak egiten duen meandro baten gainean, ia bertikala den 80 metrotako labarrean. Herria 501 metrotako altueran dago eta iparraldetik hegoaldear luzatzen diren hiru kale nagusik osatzen dute. Erdian plaza bat du[2]. Urrutitik ikusten da herriko elizaren kanpandorrea.

Historia

Herriaren izena beroi leinutik dator, haiek izan ziren Errioxako antzinako biztanleak[3]. Dena dela antzinagotik populatua izan zen ingurunea, Santos Mártires baselizara bidean Brontze Aroko arkeologia litiko eremu bat aurkitu baita[4].

Albeldako Kronikak (881. urtea) Alfontso I.a Asturietakoaren 740. urteko espedizioa kontatzen du. Bertan dio Alfontso I.ak Mirandam (Miranda Ebro), Revendecam, Carbonariam, Abeicam (Ábalos, bertan Ebro gurutzatu zuen), Brunes (agian Briones, baina ez da ziurra), Cinissariam (Cenicero) eta Alesanco suntsitu zituela. Edozelan ere IX. menderarte musulmandarren menpeko lurraldea izan zen eta X. mendean Ordoño II.ak eskuratu zuen. 1076an Antso Peñalengoa erail zutenean Alfontso VI.a Gaztelakoak Errioxa eskuratu eta Briones Haro familiaren eskutan utzi zuen. Fernando III.ak Diego López III.a Harokoari Brionesko Jauna titulua eman zion eta ordutik Gaztelaren aldeko hiria izan zen, ibaiaren beste aldeko nafarrekin borroka eta istilu ugari izan zituen gainera. 1240an ordea Diego López de Harok aurre egin zion Fernando III.ari eta honek hiria setiatu zuen. Azkenik Diego López de Haro preso hartu eta eta erregearen menpeko izatera pasa zen Briones[3]. 1256an Gasteizko forua eman zion Alfontso X.ak, nafarrei aurre egiteko hiriak populatzea helburu zuelako[4].

1379an Brionsko ituna sinatu zuten Nafarroako eta Gaztelako Koroek eta urtebete lehenago bien artean sorturiko gerra amaitu zen[5].

XVI. mendean euskaldun askok populatu zituzten Errioxa Garaiko lurrak. 1536an esate baterako Brionesen 30 abizen euskaldun zeuden.

1790an Briones Real Sociedad Económica de La Rioja elkartearen sortzaileetako bat izan zen. Ilustrazioaren ideiak zabaltzea helburu zuen elkartea zen hau.

Ardogintza

Herria Errioxako ardoaren ekoizle nagusietakoa da "Errioxa Altua" azpieskualdean.

Biztanleriaren bilakaera

Ondasun nabarmenak
San Nikolas Markesaren jauregia
  • Jasokundeko Andre Mariaren eliza: XVI. mendean eraiki zen gotiko isabeldar estiloan. Hiru haberate ditu, erdikoa beste biak baino zabalagoa. Elizaren elementurik aipagarriena kanpandorre barrokoa da.
  • San Juan baseliza (XVIII)
  • San Nikolas Markesaren jauregia (XVIII): Gaur egun udaletxea da.
  • Brionesko gazteluaren hondarrak
  • Ardoaren Kulturaren Vivanco museoa

Kultura

Herriko jaiak irailaren 14an izaten dira, Cristo de los Remedios patroiaren omenezkoak. Ekainaren hirugarren asteburuan Erdi Aroko jaia ospatzen da. XIV. mendeko Brionesen itxura hartzen du herriak[6].

Erreferentziak
  1. «Briones. Pueblos con encanto. Los Pueblos más Bonitos de España» www.lospueblosmasbonitosdeespana.org (Noiz kontsultatua: 2021-09-29).
  2. «Briones: Descripción general» www.ayuntamientobriones.org (Noiz kontsultatua: 2021-09-29).
  3. «La Rioja - Briones» www.hernandezrabal.com (Noiz kontsultatua: 2021-09-29).
  4. www.turisteandoelmundo.com (Noiz kontsultatua: 2021-09-29).
  5. (Gaztelaniaz) «Tratado de Briones – Cronología histórica» cronologiahistorica.com (Noiz kontsultatua: 2021-09-29).
  6. (Gaztelaniaz) Ruta por La Rioja: ¿Qué ver en Briones? | Rutas por España. (Noiz kontsultatua: 2021-09-29).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.