Wrocław

Wrocław[1] ([ˈvrɔt​͡swaf] ⓘ, alemanez: Breslau) Poloniako hego-mendebaldeko hiria eta Silesia Behereko voivoderriko hiriburua da. Oder ibaiaren ertzean dago. 2010ean, 632.996 biztanle zituen.

Wrocław
Wrocław
Breslau
barruti-hiria
Administrazioa
Estatu burujabe Polonia
Voivoderria Silesia Behereko voivoderria
AlkateaJacek Sutryk (en) Itzuli
Izen ofizialaWrocław
Брэслау
Бреслау
Вроцлав
Breslau
Breslau
Бреслау
ברסלאו
Бреслау
Wrocław
Брэслау
Breslavia
Breslavia
Breslau
Wrocław
Jatorrizko izenaWrocław
Breslau
Posta kodea50-041 eta 50-325
Geografia
Koordenatuak51°06′36″N 17°01′57″E
Map
Azalera293 km²
Altuera155 m
MugakideakWisznia Mała udalerria, Czernica udalerria, Długołęka udalerria, Kąty Wrocławskie udalerria, Kobierzyce udalerria, Miękinia udalerria, Oborniki Śląskie udalerria eta Siechnice udalerria
Demografia
Biztanleria672.929 (2021eko martxoaren 31)
31.001 (2020)
alt_left 356.637 (%53) (%47) 316.292 alt_right
Dentsitatea2.296,69 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1214
Telefono aurrizkia71
Ordu eremuaUTC+01:00, Europa Erdialdeko Ordua eta UTC+02:00
Hiri senidetuakVienne, Reinickendorf, Breda, Guadalajara, Hradec Králové, Dresden, Wiesbaden, Kaunas, Charlotte, Lille, Lviv, Ramat Gan, Hrodna, Skopje, Vienne, Vilnius eta Kiev
MatrikulaDW
wroclaw.pl

Trenbide gune garrantzitsua da. Administrazioa, merkataritza eta industria (metalurgia, kimika, ehungintza, tresneria elektrikoa eta mekanikoa) dira ekonomia jarduera nagusiak. Monumentu ugari ditu, gehienak Bigarren Mundu Gerraren ondoren berrituak: San Joan Bataiatzailearen katedrala, XIII-XIV. mendeetako eliza gotikoak eta XVIII. mendeko unibertsitate barrokoa.

Historia

Poloniaren mende egon zen X. mendetik aurrera. 1241. urtean, mongolek hustu zuten eta alemaniarrek konkistatu eta berriro eraiki ondoren, Bohemiako etxearen mende egon zen 1335. urtetik aurrera. 1526. urtean Habsburgotarren esku zegoen eta 1742. urtean, Silesiako lurralde gehienak bezala, Prusiari lotu zitzaion. Kalte handiak jasan zituen bi mundu gerretan.

Merkatuaren kalea (1890-1900)

Garraioa

Hiriko hegoaldeak A8 autobidera du sarbide zuzena, Berlin, Dresde, Krakovia eta Silesia Garaiarekin lotzen duena. Bestalde, A8 autobideak — "Wrocławeko eraztuna" deitua — mendebaldea zeharkatzen du; A4-ak iparraldea lotzen du Poznań, Bydgoszczekin, eta S8-ak Oleśnica, Łódź, Varsovia eta Białystok hiri poloniarrekin.

Wrocławeko aireportuak Nikolas Koperniko du izena. Hiriko autobus zerbitzu publikoak aireportua hiriarekin lotzen du, egunez, 406 linearen bidez eta gauez, ordea, 249 linearen bidez. Aireportuaz gain, ibai-portua dago, Oder ibaian.

Hiri barruko garraio publikoari dagokionez, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne - MPK (Udal Garraio Enpresa) konpainiak autobus lineak eta 22 tranbia linea kudeatzen ditu. Tiketak kioskoetan eta autobus eta tranbia geralekuetako salmenta makina automatikoetan eros daitezke.

Klima
    Datu klimatikoak (Wrocław (Koperniko aireportua), 1981-2010 bataz bestekoak)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 16.3 19.7 25.2 32.0 33.9 38.0 37.9 38.9 35.3 26.6 22.0 17.7 '
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 2.4 3.9 8.4 14.4 19.6 22.2 24.6 24.3 19.3 14.0 7.4 3.2 13.6
Batez besteko tenperatura (ºC) -0.7 0.5 3.9 8.9 14.1 16.8 18.9 18.5 13.9 9.3 4.0 0.4 9.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) −4.2 −3.5 −0.4 3.2 7.9 11.2 13.1 12.5 8.9 4.7 0.4 −2.7 4.3
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) −29.4 −32.0 −22.1 −6.3 −3.1 1.1 4.7 2.9 −4.0 −6.0 −15.5 −22.7 '
Pilatutako prezipitazioa (mm) 27 25 32 33 59 71 81 67 47 32 35 32 541
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 14 12 12 10 13 12 14 13 11 13 15 12 151
Eguzki orduak 54 74 125 204 250 251 251 247 166 119 67 47 1855
Hezetasuna (%) 84 82 77 71 71 72 71 72 78 81 86 86 77.6
Iturria: [2][3][4]
    Datu klimatikoak (Wrocław (Koperniko aireportua), 1961-1990 bataz bestekoak eta muturrekoak)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 14.9 19.7 25.2 29.5 31.0 32.8 36.2 35.0 31.8 28.1 20.6 16.4 '
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 1.3 3.2 7.9 13.6 18.8 22.0 23.4 23.2 19.3 14.1 7.4 3.0 13.1
Batez besteko tenperatura (ºC) -1.8 -0.5 3.2 8.0 13.1 16.5 17.7 17.2 13.4 8.9 3.9 0.2 8.3
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -5.3 -4.0 -0.9 2.8 7.1 10.7 12.0 11.6 8.7 4.6 0.6 -3.1 3.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -30.0 -27.0 -23.8 -8.1 -4.0 0.2 3.6 2.1 -3.0 -7.6 -18.2 -24.4 '
Pilatutako prezipitazioa (mm) 28 26 26 39 64 80 84 78 48 40 43 34 590
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) 7.3 6.6 7.2 7.7 9.6 10.0 9.7 8.4 7.9 7.1 9.2 8.6 99.3
Eguzki orduak 49.0 65.0 107.0 142.0 198.0 194.0 205.0 197.0 139.0 108.0 52.0 39.0 1495
Iturria: NOAA[5]


Herritar ezagunak

Hezkuntza

Wrocław Poloniako hirugarren unibertsitate-hiririk handiena da eta 135.000 ikasle inguru ditu, 30 unibertsitate eta eskolatan; haien artean, aipagarrienak hauexek dira:

  • Wrocławeko Unibertsitatea (Uniwersytet Wrocławski), 47.000 ikaslerekin,
  • Wrocławeko Politeknikoa (Politechnika Wrocławska), 40.000 ikaslerekin,
  • Wrocławeko Ekonomia Unibertsitatea (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu), 18.000 ikaslerekin,
  • Wrocławeko Ingurumen eta Osasun Zientzien Unibertsitatea (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu), 13.000 ikaslerekin eta
  • Wrocławeko Medikuntza Unibertsitatea (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu), 6.000 ikaslerekin.

Kultura

Donostiarekin batera, 2016ko Europako kultura hiriburu izendatu zuten.

Museoak
MuseoaHelbidea
Arkeologia museoaCieszyńskiego 19
Arkitekturaren museoaBernadyńska 5
Hileta-Artearen museoaWita Stwosza 32
Historiaren MuseoaKazimierza Wielkiego 35
Historia Naturalaren MuseoaSienkiewicza 21
Mineralogiaren MuseoaKuźnicza 22
Museo EtnografikoaTraugutta 111/113
Museo NazionalaPowstańców Warszawy 5
Telekomunikazioen MuseoaKrasińskiego 1
Udal Artearen MuseoaRynek 1
Unibertsitateko Museoa eta dorreaUniwersytecki 1

Musika

Wrocławek opera etxea eta areto filarmonikoa ditu. Opera Etxea Świdnicka kaleko 35. zenbakian dago eta Areto Filarmonikoa, berriz, Piłsudskiego kaleko 19. zenbakian.

Kirolak

Wrocławeko futbol-talde nagusia Poloniako futbol ligako lehen mailako Śląsk Wrocław da: haren egoitza eta jokolekua Wroclawko Udal Estadioan da. Saskibaloiari dagokionez, Śląsk Wrocław taldeak Poloniako maila goreneko ligan jokatzen du.

2012an Poloniak eta Ukrainak elkarrekin antolatu zuten UEFA Euro 2012 futbol-txapelketaren egoitzetako bat izan zen Wrocławko Maślice Estadioa.

Hiri senidetuak

Wrocławek ondorengo hiriekin dauzka senidetza hitzarmenak sinatuta:

Iruditegia

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. 157. araua: Europako hiriak. .
  2. (Errusieraz) pogoda.ru.net. КЛИМАТ ВРОЦЛАВА. .
  3. (Polonieraz) Tvnmeteo.tvn24.pl. 32 stopnie we Wrocławiu. Padł rekord z 1968 Roku. .
  4. (Polonieraz) Meteomodel.pl. Rekordy temperatury w Polsce – Pogoda i Klimat. .
  5. (Ingelesez) NOAA. Wroclaw (12424) - WMO Weather Station. .
  6. .
  7. .

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.