Arte martzial mistoak

Arte martzial mistoak (ingelesez: mixed martial arts edo MMA) arte martzial desberdinetatik eta borroka-kiroletatik datozen tekniken konbinazioa dira; oro har, borroka-kirolean lehiatzeko erabiltzen da, baina baita defentsa pertsonalerako ere.

Júnior dos Santos vs. Shane Carwin UFC 131 txapelketan.

Gaur egun, kontakturik handiena ahalbidetzen duen borroka-kirola arte martzial mistoak da, zutik edo kolpeka borrokatzeko teknikak (striking) erabiltzeko aukera ematen baitu: ukabilak, ostikoak, belaunkadak, ukondokadak, etab. Lurrean borrokatzeko teknikak edo heldulekuak (grappling): eraisteak, jaurtiketak, giltza artikularrak, itotzeak eta abar, eta biak konbinatzea. Hau da, hainbat arte martzial eta borroka-kiroletatik- karatea, kickboxinga, boxeoa, muay thaia, taekwondoa, judoa, hapkidoa, borroka librea, borroka greko-erromatarra, jiu jitsu brasildarra, wushu, sanda eta sambo, besteak beste- datozen kolpeak. Azken hamarkadan azkarren hazi den borroka-kirola da.

Arte martzial misto modernoen sustraiak antzinaroko Olinpiar Jokoetaraino iristen dira, non pankration bezalako borroka-kirolak zeuden. Arte martzial mistoen gaur egungo jatorria lausoa da, XX. mendearen hasieran Europan, Brasilen, Japonian eta Estatu Batuetan egindako hainbat lehiaketetatik abiatuta. Arte martzial mistoen kontzeptua, oker bada ere, Brasilen sortutako vale tudoko txapelketen sinonimotzat hartzen da, baita full contact eta kickboxing bezalako borroka-kirolen sinonimotzat ere; edo ekialdeko arte martzialetatik eta mendebaldeko kontaktu-kiroletatik eratorritako praktikatzat, kirol-txapelketetan eraginkortasuna erakutsi baitzuten. Kontatu-kirolek eta horiekin lotutako diziplina martzialek, arau ezberdinez araututa egon arren, arte martzial mistoen egungo txapelketetan gehien erabiltzen diren tekniken irudi modernoa eratzen lagundu zuten; hala ere, askatasuna dago borroka edo arte martzialeko edozein sistemaren taktikak eta teknikak txapelketa horietan aplikatzeko, baldin eta arauak urratzen ez badira, hala nola pisuaren araberako banaketak, esku irekiko hainbat kolpe eta debekatutako zonak kolpatzea.

Gaur egungo MMA erregelamenduaren aitzindaria bere lehen ekitaldietan sortu zen, non, jatorrian, gutxieneko arauak zituzten borrokak sustatzen ziren, buruz buruko borrokarako diziplina martzialik eraginkorrena aurkitzeko asmoz.[1] Geroago, borrokalariak arte martzial askotako teknikak erabiltzen hasi ziren beren estiloan, eta horrek arau gehigarriak ezartzea ekarri zuen, lehiakideen segurtasuna areagotzeko eta kirol gisa onartzea sustatzeko.[2] Orduz geroztik, kirol honek bere ospea handitu du, beste diziplina batzuen arteko lehia biziz, hala nola boxeoa eta borroka libre profesionala.[3]

Gaur egun, arte martzial mistoak kirola eta negozioa dira, eta Ultimate Fighting Championship eta PRIDE Fighting Championships konpaini handiek eta enpresa txikiek garatu dute.