Boieral
Boieral[1][lower-alpha 1] Zangozaldeko Zangoza udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Zangozerria eskualdean.
| Boieral | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Zangozerria |
| Udalerria | Zangoza |
| Administrazioa | |
| Mota | herri hustu |
| Izen ofiziala | El Boyeral |
| Posta kodea | 31400 |
| Herritarra | boieraldar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°33′07″N 1°12′17″W |
| Garaiera | 452 metro |
| Distantzia | 53,4 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
| Datu gehigarriak | |
| Sorrera | 1959. urtean |
Herria Espainiako Kolonizazio Institutuak XX. mendearen erdialdean eraikitako bat izan zen, Nafarroan beste 4 herrirekin batera. Hala ere, honek ez zuen inoiz biztanlerik jaso.
Bertako biztanleak boieraldarrak ziren.
Izena
Boieral toponimoa beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:
- gaztelaniaz: El Boyeral ("el boierál" ahoskatua)
- nafar erromantzez edo aragoieraz: O Boiaral ("o boiarál" ahoskatua)
Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Boieral (1603)
- Boyaral (1603)
- Boieral (1761)
- Boyeral (1890)
- Boyeral (1897)
- El Boyeral (1998)
- El Boyeral (2019)
Etimologia
Enklabe hau, jatorrian, Olibako monasterioaren menpeko finka bat zen, jatorrizko izena Boieral zuena. Herri berriaren sorrerarekin, izena gaztelaniara egokitu zen, jatorrizkoa nafar erromantzez baitzegoen, eta El Boyeral izena hartu zuen.
Historia
Boieral inor bizi ez den herria da, eta, hala ere, ezin da herri hustutzat hartu. Esako urtegiaren eraikuntzari esker, XX. mendearen erdialdean ureztatzea Nafarroako zenbait eremutara eraman ahal izan zen, non ordura arte lurrak pobreak ziren, nekazaritza ustiatzeko aukerarik gabe, batez ere Erriberara. Horrela, XX. mendearen bigarren erdiko lehen urte horietan, Nafarroan "kolonizazio" izeneko bost herri eraiki ziren: Gabarderal, Figarol, Arrada, San Isidro del Pinar eta Boieral.
Boieralen kasuan etxeak eraiki ziren, sei familiarentzat, baina ez ziren bizi izan. Gaur egun, etxe horiek abandonatuta eta erabat suntsituta daude. Teilak eraman zituzten lehenik, eta haien atzetik espoliazio etengabea etorri zen. Zangozan ohikoak ziren lur horiek, hasiera batean Gabarderalgo bizilagunek eraman zituztenak, laurogeita hamarreko hamarkadan itzuli ziren Zangozako Udalara. Beraz, eraiki zen herri baten historiaren aurrean gaude, baina inoiz ez zuen bizitzarik izan.[3]
Oharrak
- /boʝeɾál/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza hirugarren silaban
Erreferentziak
- Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- «Boieral - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- «BOYERAL, EL» Pueblos deshabitados de Navarra (Noiz kontsultatua: 2022-03-20).
