Blanca Jeannette Kawas

Blanca Jeannette Kawas Fernández (Tela, Honduras, 1946ko urtarrilaren 17a - Tela, 1995eko otsailaren 6a) Hondurasko ingurumenaren aldeko aktibista bat izan zen, azken urteetan Hondurasko 400 flora- eta fauna-espezie baino gehiagoren erreskatean egindako lanagatik ezaguna, hil zuten arte.[1] Jeanette Kawas Parke Nazionala bere oroimenez izendatua izan zen.

Jeannette Kawas Parke Nazionala
Blanca Jeannette Kawas
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakBlanca Jeannette Kawas Fernández
JaiotzaTela (Honduras), 1946ko urtarrilaren 16a
Herrialdea Honduras
HeriotzaTela (Honduras), 1995eko otsailaren 6a (49 urte)
Heriotza moduagiza hilketa
Hezkuntza
HizkuntzakHonduran Spanish (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakmilitante politikoa eta ekintzaile ekologista

Biografia

Blanca Jeannette Kawas Fernández Tela udalerrian jaio zen, Atlantidako departamenduan. Miguel Paz Barahona eskolan egin zituen ikasketak, eta Merkataritza Peritu eta Kontalari Publiko titulua lortu zuen 1967an. Ondoren, zenbait finantza-erakundetan hasi zen lanean 1970eko hamarkadan.[2]

1977an ezkondu egin zen eta 1977 eta 1979 artean bi seme-alabak izan zituen. 1980ko hasieran, New Orleansera joan zen biekin batera. Han, konputazioa ikasi zuen, eta hainbat ziurtagiri, sari eta aipamen lortu zituen bere lorpenagatik eta bikaintasun akademikoagatik.[2]

1990. urtearen hasieran, Hondurasko Ekologia Elkartean hasi zen lanean. Jeannette Kawasen jarduerak eta 40 kilometroko itsasertzean kokaturiko 449 landare-espezie, flora- eta fauna-aniztasuna, kostaldeko aintzirak, harkaitz-azaleratzeak, zingirak, manglareak, kostalde harritsuak, hondarrezko hondartzak eta oihanak babesteko egindako aurrerapenak oztopo izan ziren enpresa-proiektuetarako.[2]

Hilketa

Kawas-ek Carlos Roberto Reina Idiáquezen gobernuaren aurkako ekitaldiak egin zituen, Punta Saleko erreserbetan, gaur egun Jeanette Kawas Parke Nazionala deiturikoan, nekazariei eta enpresariei jabetza-tituluak eman zizkielako. Jeannette Kawas protesta-manifestazio baten buru izan zen, jabetza-titulu horiek emateko estatu-ekimenaren aurka. Berak adierazi zuenez, talde batzuek lurrak eskuratu nahi zituzten, eta, ondoren, atzerriko inbertitzaileei saldu, zonaldea ustiatzeko asmoa baitzuten.[3]

Protesta egin eta bi egunera, 1995eko otsailaren 6an, bere etxean zegoen, 7:45ean. Identifikatu gabeko bi susmagarrik suzko armaz hil zuten, bere etxean, El Centro auzoan, Tela hirian, Atlantidan. Hilketaren susmagarrien artean, Mario Amaya koronela (Tigre Amaya izenez ezaguna) dago. Ismael Perdomo sarjentuarekin eta Mario Pinedarekin (Chapin izenez ere ezaguna) elkartu zen Telako polizia-buruzagitzan.[3][4]

Ondorengo gertaerak

Hondurasko justizia-operadoreek hilketaren zergatiak argitzeko interesik ez zutenez, 2003ko urtarrilaren 13an, Jesusen Konpainiaren Gogoeta, Ikerketa eta Komunikazio Taldeak eta Nazioarteko Justiziarako Zentroak (CEJIL) Hondurasko Estatua hartu zuten Amerikarteko Giza Eskubideen Batzordearen aurrean Kawas, Carlos Escaleras eta Carlos Lunaren hilketaren erantzule.[5]

2005ean, Giza Eskubideen Nazioarteko Auzitegiak Kawas eta Honduras arteko auzia onartu zuen.[6] 2009an eman zuen ebazpenak nazioarteko aurrekari juridikoa ezartzen du, gobernuek ingurumena babestu behar dutela, eta giza eskubideen defendatzaileak babestu behar dituztela esanez.[7]

Auzitegiak Hondurasko Estatuari agindu zion, besteak beste, ingurumen-ekintzailearen heriotza argitzeko, erantzukizuna aitortzeko ekitaldi publiko bat egiteko, ingurugiroa defendatzen dutenen lanaren garrantziari buruzko kontzientziazio-kanpaina nazional bat ezartzeko, eta Kawasen memoriari monumentu bat eraikitzeko.[1]

2010eko ekainean, Gorteak agindutakoa betez, Estatuak barkamena eskatu zuen eta bere erantzukizuna aitortu zuen Jeannetteren hilketagatik. 2012an, Gorteak Estatuaren jokabidea ebaluatu zuen epaia betetzeari dagokionez.[1][8]

Ikus gainera

Erreferentziak
  1. «Biografía - Janette kawas» web.archive.org 2020-10-11 (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).
  2. «Quién fue Jeannette Kawas» web.archive.org 2013-09-21 (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).
  3. «Honduras ante la corte interamericana por el asesinato de ambientalista | Honduras Laboral» web.archive.org 2015-04-16 (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).
  4. «Buscador de Jurisprudencia» www.corteidh.or.cr (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).
  5. "Application to the Inter-American Court of Human Rights: Blanca Jeannette Kawas Fernández (Case 12.507) Against the Republic of Honduras". Washington, D.C.: Inter-American Commission on Human Rights..
  6. «Honduras Petition 61/03 Admissible» www.cidh.org (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).
  7. Tanner, Laurie R. (2011). «"Kawas v. Honduras – Protecting Environmental Defenders".» academic.oup.com (Journal of Human Rights Practice. 3 (3)): 309–326. (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).
  8. [https://web.archive.org/web/20210708144823/http://www.corteidh.or.cr/docs/supervisiones/Kawas_23_10_12.pdf «RESOLUCIÓN DE LA CORTE INTERAMERICANA DE DERECHOS HUMANOS DE 23 DE OCTUBRE DE 2012 CASO KAWAS FERNÁNDEZ VS. HONDURAS SUPERVISIÓN DE CUMPLIMIENTO DE SENTENCIA»] web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-09-08).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.