Susmo

Susmoa edo aierua gertatu behar duena ikusarazten eta iragartzen duen pertzepzio somatikoa da.

Etorkizuneko gertaeraren baten sentimendu edo atzemate sentimental edo afektiboa da. Iragarpena ere deitzen zaio, eta hitz hori aieruaren sinonimotzat hartzen da, nahiz eta hau batez ere fenomenoaren alderdi afektiboa konnotatzen duen; iragarpenak, berriz, bere ezagutza-itxura adierazten du, eta, nolabait, bere jatorria, aldez aurretiko ohartarazpen edo oharraldia emango lukeen izaki adimentsu batetik. Izatez, agerpen horiek, egiazkoak edo itxurazkoak, nolabaiteko ñabardura afektiboarekin batera doaz beti, eta horrek iragarpen edo aieruaren hitzen erabilera axolagabea legitimatzen du. Nozio honek ere kontaktu puntu asko ditu aurresanarekin eta pronostikoarekin. Horiek guztiek etorkizuneko zerbaiten ezagutza daukatela edo inporta dutela bat datoz, baina bi nozio horiek erabat bereizten dira aurreko bi nozioetatik; izan ere, nozio horiek ez bezala, nolabait adierazten dute etorkizuneko gertaeraren berri izateko bitartekoa, hau da, asmamenean goi-agerkundea dela, edo pronostikoan zenbait seinale objektibo, zientzia positiboaren barruan bete-betean eror daitekeena, adibidez, medikuntzako pronostikoa.

Azkenik, susmoak profeziarekin asko du amankomunean, eta, agian, bat etorriko litzateke, hain zuzen ere, zeinetan kasu honetan: aurkitzen den gertakaria ezin bada ezagutu inolako bitarteko naturalen bidez, alegia, etorkizuneko gertaera ezin bada ezagutu bere kausetan, ezta usteetan ere, adibidez, etorkizun aske kontingente baten aurresentipen ziurra, zeinaren egiaztapena ezin izango bailitzateke zoriak esplikatu.

Deskribatutako fenomenoaren errealitateari edo existentziari dagokionez, azaldutako kasu askok ageriko azalpen natural bat aurkitzen dute, dela arrazoimenaren eta bizitzaren esperientziaren argitan kontsideratzean gertakariek sortzen duten aieru edo aurreusteengatik, dela ustekabeko susmo hutsaren egiaztapenagatik, dela susmoaren subjektuaren egoera afektibo bereziagatik. Jatorri afektiboko aieru horiek oso ohikoak dira, eta berezitasun bat dute: egiaztatzen direnak, agian kasualitatez, oroimenean ezabaezin inprimatzen diren bitartean, egiten ez direnak, berriz, ahanzturara baztertzen dira (ikus hautatze-alborapena). Horregatik, oso zaila da, ezinezkoa ez bada, estatistika-metodoak kasu horien maiztasunaren azterketan aplikatzea.