Betleemgo izar
Betleemgo izar Mateoren Ebanjelioaren Jesusen jaiotzaren pasartean baino agertzen ez den objektu astronomikoa da, "sortaldeko jakintsu" (Errege Mago) batzuk Jerusalemera bidaiatzeko goiargitu zituena.[1] Bertan Herodes Handia Judeako erregearekin bildu eta non jaio zen juduen errege jaioberria. Herodesek Mikeasen Liburua erabiliz profezia interpretatu eta Betleemerantz bidaltzen ditu. Haurra zegoen toki gainean gelditu, gurtu eta urrea, intsentsua eta mirra eskaini zizkioten. Gero, Herodesengana ez itzultzeko oharra ametsetan harturik, beste bide batetik itzuli ziren beren herrialdera.[2]
Kristau askoen ustetan izarra mirarizko ikurra izan zen. Teologo batzuek Izarraren Profezia bete zuela adierazten dute.[3] Astronomoek, berriz, hainbat teoria sortu dituzte ezohiko zerutar gertakari batekin lotzeko: Jupiter eta Artizarraren lerrokatzearekin,[4] kometa batekin edo supernova batekin.[5]
Aditu modernoen ustetan, berriz, ez da gertakari historiko bat izan baizik eta Mateoren Ebanjelioaren idazleak sorturiko fikzio jainkozalea.[6][7] Izan ere, jatorrizko grezierazko testuan Jesus παιδίου deitzen du, "haurtxo" (brephos) baino "haur" edo "ume" (paidion) esan nahi duena. Mendebaldeko tradizio kristauaren arabera, bisita Epifanian (urtarrilaren 6an) gertatu zen.[8]
Erreferentziak
- Mt 2:1-2
- Mt 2:12
- (Ingelesez) Freed, Edwin D.. (2001). The Stories of Jesus' Birth: A Critical Introduction. Continuum International, 93 or. ISBN 0-567-08046-3..
- (Ingelesez) «Jesus was born in June» The Daily Telegraph (London) 2008-12-09.
- (Ingelesez) Cross, F. L., ed. Star of Bethlehem. in: The Oxford dictionary of the Christian church. New York: Oxford University Press.
- (Ingelesez) Maier,, Paul L.. (1998). Herod and the Infants of Bethlehem. in: Chronos, Kairos, Christos II. Mercer University Press, 171 or..
- (Ingelesez) Vermes, Géza. (2006). The Nativity: History and Legend. Londres: Penguin, 22 or..
- (Frantsesez) Senèze, Nicolas. (2016-1-6). «"Pourquoi y a-t-il plusieurs dates pour l’Épiphanie?"» La Croix.