Berantevilla

Berantevilla[1] Arabako hego-mendebaldeko udalerri bat da, Añanako kuadrillakoa. Gasteiztik 29 bat kilometrora dago. Udalerriko herriburua izen bereko herria da, hots, Berantevilla.

Berantevilla
 Araba, Euskal Herria
Berantevilla herria.
Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaAraba
EskualdeaAñana
Izen ofizialaBerantevilla
AlkateaIsabel Arbaizagoitia Peral (Euzko Alderdi Jeltzalea)
Posta kodea01211
INE kodea01014
Herritarraberantevillar[1]
Kokapena
Koordenatuak42°40′58″N 2°51′32″W
Map
Azalera35,73 km2
Garaiera479 metro
Distantzia29 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria451 (2023)
−1 (2022)
alt_left 210 (%46,6) (%53,9) 243 alt_right
Dentsitatea14,25 biztanle/km²
Hazkundea
(2003-2013)[2]		% 3,23
Zahartze tasa[2]% 27,86
Ugalkortasun tasa[2]‰ 41,67
Ekonomia
Jarduera tasa[2]% 89,83 (2011)
Genero desoreka[2]% 4,86 (2011)
Langabezia erregistratua[2]% 7,01 (2013)
Euskara
Euskaldunak[2]% 14,63 (2010)
Kaleko erabilera [3]%  (2016)
Etxeko erabilera[4]% 3.54 (2016)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.berantevilla.es/

Izena

Euskaltzaindiak araututako euskal izena Berantevilla da. Hala ere, Euskaltzaindiak berak 1979an proposatutako Beranturi izen berriak izan duen erabilera dela eta, maila apalagoan erabil daitekeela onartu du.[1]

Ez dago garbi izenaren etimologia zein den; forma dokumentatu zaharrena Beranti villa da, Donemiliaga Kukulako kartularioan;[5] zehazki, Muñoz Alvarez Llazarrak 1080. urtean Donemiliagako monasterioari dohaintza bat egin zioneko dokumentu batean ageri da.[6]

Geografia

Ihuda ibaiak zeharkatzen du Berantevilla, urak Zadorra ibaira isuri baino lehentxeago. Zadorrak, ehunka metro batzuk aurrerago, Ebro ibaian isurtzen ditu. Hegoaldean beste ur lerro bat igarotzen da, Inglares ibaia, eta horrek urak Ebrora isurtzen ditu zuzenean.[6]

Berantevilla ipar-mendebaldetik hego-ekialdera luzatzen den haran batean dago kokatuta, itsas mailatik 479 metro gorago, hegoaldean Txulato mendia daukala. Trebiñuko barrendegiaren eta Miranda Ebroren artean dagoenez, harreman handia du azken hiri horrekin.

Udalerriaren baliabide ekonomiko nagusia nekazaritza da. Jarduera industriala ere badauka, gutxi bada ere, Lacorzanillako industrialdean. Hala ere, kontuan izan behar da Mirandatik 5 kilometrora dagoela eta bertan industrien eta hirugarren sektoreko lanpostuen kopurua handiagoa dela.

Garraiobideei dagokienez, errepide eta trenbideen lotune garrantzitsu baten ondo-ondoan dago. Bertatik igarotzen dira A-1 errepidea (Madril eta Irun lotzen dituena) eta N-124 (Gimileo eta Miranda Ebro lotzen dituena), eta Mirandan Bilbo, Irun eta Madril lotzen dituen trenbide-lotunea dago.

Udalerri mugakideak

Historia

Berantevillako lurraldeen okupazio-aztarna zaharrenak Vetrusa deituriko erromatar aztarnategian ditugu, Lacorzanilla herrian.[6]

Berantevilla toponimoa 1080. urtean agertzen da lehen aldiz agiri batean idatzia. 1299an hiribildu titulua eman zion Fernando VI.a Espainiakoak. Verantivillako monasterioa izan zen hiribildua sortzeko abiapuntua.

Banaketa administratiboa
Mijancasko eliza eta frontoia.

Udalerria zortzi herriz osatua dago:

Demografia
Berantevillako biztanleria

Politika

2015-2019 legegintzaldia

2015eko hauteskundeen ondorengo Berantevillako udalbatza

Alderdia

2015eko maiatzak 24

Zinegotziak Boto kopurua
Berantevillako Alternatiba Independentea
5 / 7
162 (% 57,65)
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
2 / 7
89 (% 31,67)
Alderdi Popularra (PP)
0 / 7
30 (% 10,68)
Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza (Gaztelaniaz)

2019-2023 legegintzaldia

2019ko hauteskundeen ondorengo Berantevillako udalbatza

Alderdia

2019ko maiatzak 26

Zinegotziak Boto kopurua
Berantevillako Alternatiba Independentea
4 / 7
154 (% 52,74)
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
3 / 7
110 (% 37,67)
Alderdi Popularra (PP)
0 / 7
28 (% 9,59)
Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza (Gaztelaniaz)

2023-2027 legegintzaldia

2023ko hauteskundeen ondorengo Berantevillako udalbatza

Alderdia

2023ko maiatzak 28

Zinegotziak Boto kopurua
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
6 / 7
178 (% 75,74)
Alderdi Popularra (PP)
1 / 7
33 (% 14,04)
Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE)
0 / 7
24 (% 10,21)
Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza (Gaztelaniaz)

Alkateak

Hauek izan dira Berantevillako azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[7]
Dionisio Durana Montoya[7] 1979 1983 Euzko Alderdi Jeltzalea
Jesus Maria Alonso Vallejo 1983 1987 Euzko Alderdi Jeltzalea
Jesus Maria Alonso Vallejo 1987 1991 Euzko Alderdi Jeltzalea
Maria Milagros Duque Vallejo 1991 1995 Euzko Alderdi Jeltzalea
Maria Milagros Duque Vallejo 1995 1999 Euzko Alderdi Jeltzalea
Amaia Martinez Alfonso 1999 2003 Euzko Alderdi Jeltzalea
Amaia Martinez Alfonso 2003 2007 Euzko Alderdi Jeltzalea
Amaia Martinez Alfonso 2007 2011 Euzko Alderdi Jeltzalea
Juan Antonio Santamaria Fajardo 2011 2015 Berantevillako Alternatiba Independentea
Juan Antonio Santamaria Fajardo[7] 2015 2019 Berantevillako Alternatiba Independentea
Mario Perea Anuncibay[8] 2019 2023 Berantevillako Alternatiba Independentea[9][10]
Isabel Arbaizagoitia Peral[11] 2023 Jardunean Euzko Alderdi Jeltzalea[12]

Garraioa

Araba Bus sareko  lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:

 Araba Bus
 Zerbitzua  Hasiera  Ibilbidea  Amaiera ⁠
12Gasteiz
(geltokia)		Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (Gaztelako Atea) • Berantevilla • Zanbrana • Gatzaga Buradon • Briñas • BastidaHaro

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu udalerrian:

 Eskualdeko Garraioa
 Zerbitzua  Hasiera  Ibilbidea  Amaiera ⁠
17Armentia T.
Trebiñu		Billa Tobera • Tobera • Santurde • Mijancas • Ozana • Araiko • Grandival • Burgeta • Pangua • San Esteban • Morgas • Bustu • Ozilla-Ladrera • Zurbitu • Golernio • Mea • Doroñu • Arrieta • Askartza • Kutxu • Añastro • Uralde • Moskator • Dordoniz • Franku • ArmentiaArmentia T.
Trebiñu

Berantevillar ezagunak

Kultura
Berantevillakoen giza-dorrea, beste herri bateko ikuskizun batean.

Irailaren 9an Andra Mariren Natibitatearen eguna ospatzen da Berantevillan. Ospakizunak, izatez, iraileko lehen asteburuan burutzen dira. Ospakizun esanguratsuenetako bat giza-gaztelu edo giza-dorreak eraikitzearena da[13]: bazkari garaian eta oso distantzia txikira batetik hurrengora, herriko gazteak hiru pisuko giza-gazteluak osatuz eta deseginez doaz, behin eta berriro, hiruzpalau orduz, guztira 20 dorre egin arte edo. Dorreen gailurretik gazte batek “Arratsalde on! Gora Lacorzanillako Ama Birjina!” oihukatzen du, eta etxe bakoitzeko bizilagun eta gonbidatuen izenak ere goratzen ditu. Azkenez “Gora ni eusten nautenak eta gora ni neu!” eta “Hurrengo urtera arte!” esanik agurtzen da.

Ondasun nabarmenak
  • Jasokundearen parrokia-eliza, ganga barrokoak dituena.

Iruditegia
  • Berantevilla, herrigunea, airetik.
    Berantevilla, herrigunea, airetik.
  • Jasokundearen eliza.
    Jasokundearen eliza.
  • Lacervilla herria.
    Lacervilla herria.
  • Tobera herria.
    Tobera herria.
  • Santurde herria.
    Santurde herria.

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. (PDF) 150. arauaː Arabako herri izendegia. .
  2. Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  3. «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  5. Henrike, Knörr. (2006). «Berantevilla eta Soportilla izenen inguruan» Euskera (Euskaltzaindia): 843-846..
  6. Arabako Foru Aldundia. (2010). Araba herriz herri. Arabako Foru Aldundia, 64 or..
  7. (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales: Ministerio de Política Territorial y Función Pública:» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
  8. (Gaztelaniaz) «Hablamos con Mario Perea Anuncibay, alcalde de Berantevilla» Radio Gorbea 2022-11-17 (Noiz kontsultatua: 2024-02-19).
  9. (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
  10. (Gaztelaniaz) «Dominio del PNV en la Cuadrilla de Añana, con seis mayorías absolutas» Diario de Noticias de Álava 2023-05-29 (Noiz kontsultatua: 2024-02-12).
  11. (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Álava, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Álava 2023-06-18 (Noiz kontsultatua: 2024-02-12).
  12. (Gaztelaniaz) «Dominio del PNV en la Cuadrilla de Añana,» Diario de Noticias de Álava 2023-05-29 (Noiz kontsultatua: 2024-02-12).
  13. ezpalak. «Berantevillako herritarrak ― Berantevilla, Araba» dantzan.eus (Noiz kontsultatua: 2020-05-12).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Herriko Wikiatlasa
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.